 |
| Dúi hay còn gọi là chuột nứa, chuột lách, chuột tre |
Dúi hay còn gọi là chuột nứa, chuột lách, chuột tre, con nui, con rúi, dúi rừng. Giống loài này thuộc phân họ gặm nhấm và có thân hình tròn trịa gần giống với các loài chuột, chúng thường sống ở rừng.
Để nhận ra loài dúi này thì khá đơn giản, chỉ cần tinh ý một chút là có thể phân biệt được chúng. Thân hình dúi khá tròn trịa và mũm mĩm, chúng không có cổ, đôi mắt thì nhỏ, đen và lồi ra phía ngoài.
Dúi được xếp vào loại thức ăn đặc sản, thịt ngon, mát, giàu đạm. Con dúi dễ nuôi, chủ yếu ăn đêm ngủ ngày nên không tốn nhiều thời gian chăm sóc, thức ăn dễ tìm như cây, cỏ và rau, củ các loại. Dúi là loài động vật gặm nhấm nên thức ăn chủ yếu là ngô, mía, lá tre, thân cỏ. Trong tự nhiên, dúi ăn chủ yếu rễ tre và măng tre. Ngoài ra, dúi còn ăn các loại hạt, củ, quả, thân cây mía.
Đặc tính của con dúi là sống trong bóng tối, không để ánh mặt trời lọt vào. Dúi nuôi càng lâu thì thịt sẽ săn chắc và thơm ngon. Dúi có trọng lượng từ 3-5g là có thể bắt đầu nuôi giống, nuôi trong vòng 6 tháng là có thể xuất bán thương phẩm với trọng lượng từ 1-1,5 kg. Dúi thương phẩm nuôi khoảng 6-8 tháng có thể xuất chuồng, trọng lượng 2–3 kg/con.
Loài dúi sinh sản nhanh, chỉ 3-4 tháng, dúi sinh 1 lần. Mỗi dúi mẹ đẻ từ 4 đến năm con. Dúi con được 45 ngày thì tách mẹ, 75 ngày có thể bán giống. Khi dúi sinh đẻ thì không được để người lạ đến gần vì dúi có một đặc tính sau khi đẻ, trong vòng một tuần trở lại mà có người ra vào, gặp hơi lạ là dúi mẹ quay ra cắn con cho đến chết. Cần phải kiểm soát việc sinh sản, không nên cho Dúi sinh sản quá nhiều (cho dúi đẻ 3 lứa/năm là vừa). Nên khống chế trọng lượng Dúi mẹ ở mức dưới 2 kg.
Dúi là loài có giá trị kinh tế cao, được nhiều cá nhân, hộ gia đình nuôi lấy thịt thương phẩm, nhờ đó cuộc sống khá giả, nhiều người vươn lên làm giàu.
 |
| Nghề nuôi dúi đã thay đổi cuộc sống và thu nhập cho gia đình anh Lê Hữu Như Ý |
Từ những cặp dúi giống nuôi thử nghiệm ban đầu, đến nay anh Lê Hữu Như Ý sinh năm 1991, ở thôn Đồng Sơn, xã Sơn Hóa, Tuyên Hóa (Quảng Bình) đã sở hữu 2 trại nuôi dúi với quy mô hơn 500 con, mang về nguồn thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Sau khi tốt nghiệp THPT, Ý rời quê lên TP. Đà Nẵng để phục vụ du khách theo các tour du lịch. Tại đây, Ý gặp và kết hôn với vợ mình (khi ấy cũng đang làm công nhân). Làm việc được vài năm, thì đúng lúc đại dịch Covid-19 hoành hành, cả 2 đều không có việc làm. Năm 2019, vợ chồng Ý lại dắt díu nhau về quê sinh sống. Những ngày ở quê, Ý lên mạng internet tìm hiểu về kỹ thuật nuôi dúi. Đang thời gian rảnh rỗi, Ý quyết định mua dúi về nuôi thử nghiệm.
Thời điểm đó, có người biết Ý nuôi dúi cho rằng, nuôi gì không nuôi lại nuôi dúi và không tin con dúi nhỏ bé ấy có thể tạo ra thu nhập để phát triển kinh tế cho gia đình.
Vượt qua điều tiếng, suốt gần 1 năm “ăn dúi, ngủ dúi”, Ý dần khẳng định sự lựa chọn của mình là đúng đắn. Cứ như vậy, Ý vừa tự tìm kiếm, học tập kỹ thuật nuôi, vừa tích lũy kinh nghiệm. 3 tháng sau, đàn dúi của Ý lớn nhanh và xuất chuồng. Lần này, Ý mạnh dạn đầu tư 350 triệu đồng để tăng đàn, mở rộng quy mô chuồng trại. Đến nay, diện tích chuồng trại nuôi dúi của Ý đã mở rộng lên đến 200m2, với 2 trại nuôi. Có thời điểm, số lượng đàn dúi trong chuồng trại của Ý lên đến 700-800 con.
Lê Hữu Như Ý cho biết, dúi là loài động vật dễ nuôi, ít bệnh, lại mang đến giá trị kinh tế cao. Nhưng nuôi dúi không giống như nuôi gia súc hay gia cầm. Thức ăn của dúi phải khô ráo, không ẩm ướt, không bị ôi, thiu. Chuồng trại nuôi dúi đơn giản, không chiếm nhiều diện tích và gây ô nhiễm môi trường, nhưng phải luôn thoáng mát và vệ sinh sạch sẽ. Mỗi ô chuồng nuôi dúi được Ý dùng gạch lát nền gắn lại với nhau (kích thước chiều rộng và cao: 60 x 60cm). Thức ăn của dúi rất dễ kiếm, chủ yếu là tre, mía, ngô và rau, củ, quả. Nuôi trong vòng 3 tháng, mỗi con dúi trưởng thành có thể xuất chuồng và đạt trọng lượng từ 3-4kg (trung bình mỗi kg dúi thịt có giá khoảng 550 nghìn đồng). Còn dúi phải đến 8 tháng tuổi mới bắt đầu sinh sản.
Hiện tại, trang trại dúi của Lê Hữu Như Ý đang nuôi 2 loại dúi, dúi mốc và dúi má đào. Đây là 2 loại dúi có nhiều ưu điểm vượt trội, như dễ thích nghi với môi trường, lớn nhanh và mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn các loại dúi khác. Bên cạnh nuôi dúi thịt thương phẩm, gần 3 năm nay, Lê Hữu Như Ý đã nắm chắc kỹ thuật chọn dúi ghép đôi sinh sản để bán dúi giống. Theo Ý, trung bình mỗi năm, dúi sẽ sinh 3 lứa, mỗi lứa từ 2-4 con. Các loại dúi thịt và dúi giống của Ý hiện được tiêu thụ tại nhiều tỉnh, thành, như: Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa ThiênHuế và một số tỉnh thành phía Nam. Mỗi năm, trại nuôi dúi của Ý thu lãi được trên 300 triệu đồng.
 |
| Anh Chinh cho biết: Thức ăn của dúi gồm có tre, ngô, sắn, mía, cỏ voi..., đều là những sản phẩm dễ kiếm tại địa phương |
Anh Nguyễn Gia Chinh sinh năm 1983, ở thôn Đồng Hòa, xã Tân Dân, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh cũng có cuộc sống khá giả nhờ nuôi con đặc sản mê tre, mê nứa này.
Anh Chinh cho biết, anh bén duyên với nuôi dúi từ năm 2020, khi được bạn bè giới thiệu đến tham quan mô hình nuôi Dúi ở Quảng Ngãi. Thấy mô hình nuôi dúi khá dễ nuôi và khá phù hợp ở địa phương quê nhà nên đã anh đã mạnh dạn quyết định hồi hương khởi nghiệp. Năm 2021, bước đầu anh Chinh mua 100 con giống về nuôi thử tại thôn Đồng Hòa.
Chia sẻ kinh nghiệm nuôi dúi của mình, anh Chinh cho biết: Để dúi phát triển tốt, anh phải thường xuyên dọn dẹp, vệ sinh chuồng trại. Mùa hè nên phun sương, có thêm quạt điện để làm mát cho vật nuôi, mùa đông thì chuồng trại phải bảo đảm kín gió.
Thức ăn của dúi gồm có tre, ngô, sắn, mía, cỏ voi..., đều là những sản phẩm dễ kiếm tại địa phương. Chuồng nuôi dúi phải khô ráo, không ẩm ướt, tránh mắc bệnh tiêu chảy cho đàn dúi. Người nuôi cần thường xuyên quét dọn, xử lý phân thải và thức ăn cũ thừa, vệ sinh chuồng trại sạch sẽ. Trong đó, cần chú ý hai loại bệnh thường gặp là đường ruột và hô hấp trên đàn dúi…
Sau hơn hai năm khởi nghiệp, với nhiều gian truân, thử thách, từ những cặp dúi giống ban đầu, đến nay, trang trại của anh Chinh đã có tổng cộng gần 500 con dúi thương phẩm và dúi sinh sản. Mỗi năm, dúi mẹ sinh sản từ 2-4 lứa, mỗi lứa đẻ 2-3 con. Dúi thương phẩm nuôi từ 8-10 tháng là có thể xuất bán với trọng lượng từ 1,2-2kg/con.
Giá bán từ 500.000 đồng - 600.000 đồng/kg dúi thịt và 1,4 - 2,2 triệu đồng/cặp dúi giống, tùy cân nặng. Tính ra từ bán dúi giống và dúi thương phẩm, mỗi năm trừ chi phí, anh Chinh thu về hơn 300 triệu đồng.
Đây là nguồn thu nhập mà nhiều người nông dân trong vùng đều mong ước. Không chỉ thu nhập cho bản thân, anh còn tạo công ăn việc làm cho 5 lao động tại địa phương với mức lương 6 triệu đồng tháng.
