Theo quan niệm dân gian từ xa xưa, các loại thuốc y học cổ truyền đều an toàn vì chúng đều có nguồn gốc tự nhiên. Thậm chí có người còn dùng theo ý thích mà không biết thuốc y học cổ truyền cũng có thể gây tác dụng phụ.
 |
Dưới đây là những sai lầm cần tránh khi dùng thuốc y học cổ truyền:
Dùng thuốc quá liều
Dùng thuốc y học cổ truyền quá liều trong một thời gian dài có thể gây ra những tổn hại nghiêm trọng cho cơ thể như ngộ độc, suy thận…
Chẳng hạn như vị thuốc mộc thông (giúp lợi tiểu) nếu dùng liều cao kéo dài có thể gây suy thận. Các vị thuốc tế tân, bạch quả, ô đầu, phụ tử, hạnh nhân, bán hạ... dùng liều cao cũng có thể gây ngộ độc. Việc dùng kéo dài vị thuốc chu sa, thần sa... có ảnh hưởng đến chức năng gan và thận.
Do đó người bệnh cần đến các Bệnh viện Y - Dược cổ truyền hoặc các thầy lang đã được cấp phép hoạt động khám chữa bệnh, để được tư vấn, kê đơn khi sử dụng thuốc đông y đúng liều lượng với tình trạng bệnh hiện tại của mình.
Dùng thuốc không đúng với bệnh
Theo như nguyên lý của y học cổ truyền, thì bệnh tật sinh ra do sự mất cân bằng trong cơ thể về cân bằng âm dương, hàn nhiệt, hư thực. Có thể phân chia bệnh thành các thể: hàn (lạnh), nhiệt (nóng), hư (các cơ quan trong cơ thể bị hư suy), thực (bệnh cấp tính do yếu tố bên ngoài là chủ yếu chưa ảnh hưởng tới công năng các tạng trong cơ thể).
 |
Với mỗi thể bệnh đều có những phương pháp điều trị đặc hiệu. Các loại như thuốc nhiệt, thuốc hàn, thuốc bổ, thuốc tả… sẽ được dùng để điều trị cho riêng từng loại bệnh.
Không có 1 phương thuốc chung nào cho bất kỳ loại bệnh nào cả.
Sử dụng đúng thuốc, đúng đủ liều để đảm bảo sức khỏe cho cơ thể, vì nếu sử dụng sai hoặc không đúng đủ liều lượng thuốc có thể dẫn đến bệnh không thuyên giảm mà còn có nguy cơ gây tử vong.
Tương tác thuốc bất lợi làm giảm tác dụng hoặc tăng độc tính
Khi dùng thuốc cần chú ý đến sự tương tác, phối ngũ của các vị thuốc. Một số thuốc y học cổ truyền khi dùng chung sẽ gây ra những phản ứng không tốt, thậm chí gây độc cho cơ thể, có thể kể đến như cam thảo với cam toại, bạch cập với bán hạ, đại kích với nguyên hoa, tế tân với lê lô, ba đậu với khiên ngưu…
 |
Bên cạnh đó, để thuốc y học cổ truyền phát huy hiệu quả điều trị tối đa, trong thời gian uống thuốc, người bệnh cần kiêng một số thức ăn mà người xưa gọi đó là "sự kiêng kỵ trong khi uống thuốc".
Trong các sách xưa có ghi chép: Bạc hà kỵ thịt ba ba, phục linh kỵ giấm, miết giáp kỵ rau dền, mật ong kỵ hành, thịt gà kỵ sáp ong… Tức là khi uống một vị thuốc gì đồng thời phải kiêng ăn một số đồ ăn kỵ với nó.
Hơn nữa, thuốc y học cổ truyền có thể làm giảm tác dụng hoặc làm tăng độc tính của các thuốc y học hiện đại đang sử dụng, gây rủi ro cho người bệnh. Thuốc giảm đau opiod, thuốc ức chế bơm proton (PPI) giảm hiệu quả khi dùng chung với nhân sâm.
Tác dụng của thuốc lợi tiểu có thể bị ảnh hưởng khi sử dụng cùng với cam thảo. Gừng tươi, nhân sâm làm tăng nguy cơ xuất huyết nếu dùng chung với thuốc chống đông. Nguy cơ xuất huyết cũng gia tăng nếu kết hợp tỏi, bạch quả với các thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs).
Kết hợp thuốc đông y và tây y
Việc kết hợp đông dược với một số tân dược có thể gây ảnh hưởng xấu: Thông thường người ta chỉ sử dụng thuốc đông y hoặc tây y trong một liệu trình điều trị bệnh.
 |
Nếu sử dụng cả 2 loại thuốc trong cùng một thời điểm dễ dẫn đến tình trạng công thuốc.
Người bệnh cần lưu ý tuyệt đối sử dụng thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ và không được tự ý kết hợp cả thuốc đông y và tây y.
Dùng thuốc kém chất lượng
Không phải loại thuốc nào cũng có nguồn gốc chính xác mà chủ yếu mua ở các nguồn trôi nổi khác nhau rồi tự bào chế. Vì vậy mới có tình trạng người tiêu dùng mua vài thang thuốc Đông y về ngâm rượu uống nhưng sau đó bị ngộ độc, do còn sót những loại cây có độc trong thuốc.
Sai sót trong quá trình bào chế thuốc
 |
Việc bào chế có thể làm tăng tác dụng hoặc giảm bớt độc tính của thuốc. Nếu bào chế không tốt, độc tính của thuốc chưa được loại trừ, khi dùng có thể gây phản ứng đáng tiếc.
Trong y học cổ truyền có nhiều vị thuốc dễ gây ngộ độc, nôn... nếu bào chế không kỹ như bán hạ, phụ tử... Vị thuốc tỳ bà diệp (lá nhót) khi bào chế phải làm sạch các lông tơ, nếu không có thể gây ngứa họng, ho, viêm niêm mạc họng.
Sai sót trong cách dùng thuốc
Nhiều vị thuốc độc tính cao thường chỉ được dùng bôi, đắp ngoài da. Nếu dùng đường uống sẽ có thể gây những tác hại nặng nề, thậm chí dẫn tới tử vong. Ví dụ, mật cá trắm, lá vòi voi, dùng đắp ngoài sẽ chữa được các bệnh khớp; nhưng nếu dùng đường uống sẽ có thể dẫn đến suy thận cấp, rất nguy hiểm.
 |
Trong trường hợp người bệnh có vết thương hở, vùng da đang viêm nhiễm lở loét, việc tự ý sử dụng các thuốc bôi, thuốc đắp tại vị trí tổn thương theo kinh nghiệm dân gian truyền miệng tiềm ẩn nhiều nguy cơ làm bệnh nghiêm trọng hơn, có thể gây bội nhiễm, hoại tử tại vết thương, thậm chí nhiễm trùng huyết gây nguy hiểm đến tính mạng.
Do vậy, để sử dụng thuốc đông y hiệu quả, an toàn, người bệnh cần đến khám bệnh tại các cơ sở được cơ quan có thẩm quyền cấp phép hoạt động. Vì ở đó mới có các đội ngũ y, bác sĩ chuyên khoa, có trang thiết bị đầy đủ, chất lượng thuốc đảm bảo, đầy đủ theo đúng quy định của Bộ Y tế.
