Bún cua thối Gia Lai
 |
Bún cua thối là một trong những món bún đặc sản ở Tây Nguyên mà du khách không thể bỏ qua nếu có dịp đến với phố núi xinh đẹp này. Món ăn này tuy có mùi hương không được thân thiện cho lắm nhưng chắc chắn sẽ khiến du khách lưu luyến mãi không quên hãy thử một lần.
Có lẽ những ai lần đầu du lịch Gia Lai sẽ ngạc nhiên trước món bún có mùi hương đặc biệt này. Không chỉ hương vị mà cả màu sắc của bún cũng khác biệt hẳn so với các món ngon nổi tiếng khác của Việt Nam.
Món bún cua thối hay còn được biết đến là bún mắm cua, vốn có nguồn gốc từ Bình Định. Tuy nhiên khi đến Gia Lai, món ăn này mới tỏa sáng và trở thành đặc sản ẩm thực nơi phố núi. Bằng việc ủ cho nước cua đồng lên men chua, người ta đã tạo nên một món ăn hết sức đặc biệt.
 |
Món bún cua thối hay còn được biết đến là bún mắm cua, vốn có nguồn gốc từ Bình Định. Tuy nhiên khi đến Gia Lai, món ăn này mới tỏa sáng và trở thành đặc sản ẩm thực nơi phố núi. Bằng việc ủ cho nước cua đồng lên men chua, người ta đã tạo nên một món ăn hết sức đặc biệt.
Để chế biến được bún cua thối, người ta sẽ mang cua đi sơ chế, lấy phần thân giã nhuyễn để lọc lấy nước rồi mang nước cua đi ủ khoảng 1 ngày 1 đêm cho đến khi thấy lên men, chuyển sang màu đen và có mùi khá nồng.
Bước vào các quán bán món bún đặc sản ở Tây Nguyên này, du khách có thể sẽ phải bịt mũi vì mùi cua tỏa ra. Do đó, đây là một món ngon kén người ăn. Dẫu vậy nếu đã có dịp đến vùng đất này du lịch, bạn cũng nên một lần nếm thử để làm đa dạng hơn trải nghiệm ẩm thực của chính mình.
 |
Một tô bún cua thối Gia Lai thường khá nhỏ, có bún, có măng và nước dùng cua. Tuy nhiên lượng nước không quá nhiều mà chỉ chan một ít vừa đủ. Bên trên có thêm hành phi, da heo. Món này phải thưởng thức cùng trứng vịt om và rau sống để cân bằng vị giác. Ngoài ra, người ta còn dọn thêm chả ram, nem chua,… để phục vụ thực khách có nhu cầu.
Món bún cua này muốn ngon, khi ăn phải thêm chanh ớt để tăng hương vị đậm đà và át bớt phần nào mùi cua có hơi “thối” một chút. Gắp một đũa bún cua nhai trong miệng, bạn sẽ cảm nhận được thịt cua chắc ngọt, nước dùng rất đậm đà và cả vị cay nồng của ớt đang lan tỏa trong miệng.
Bún đỏ
 |
Ngoài bún cua thối thì bún đỏ cũng là món bún đặc sản ở Tây Nguyên không thể bỏ qua. Món ăn này dễ thưởng thức hơn vì không có mùi lạ, hương vị cũng thơm ngon nên rất được du khách yêu thích. Đặc sản bún đỏ Đắk Lắk ngày nay đã có mặt tại nhiều tỉnh thành khác chứ không riêng gì ở miền đất Tây Nguyên.
Tên gọi bún đỏ xuất phát từ màu sắc của món bún này đỏ hồng rất đẹp mắt. Ban đầu, bún cũng có màu trắng như bình thường, thế nhưng sau khi được nhúng trong một nồi nước dùng khoảng 5 đến 7 phút thì sợi bún được khoác thêm một lớp áo mới màu đỏ cam đẹp mắt.
Thường thì người ta sẽ sử dụng dầu điều để "nhuộm màu" cho bún, cách này vừa tăng hương vị thơm ngon cho món ăn, vừa tạo ra màu sắc hết sức bắt mắt và ấn tượng. Thoạt nhìn, món bún này trông như bún riêu tuy nhiên lại có khá nhiều khác biệt.
 |
Món bún đỏ Đắk Lắk là sự kết hợp hài hoà giữa xương heo, thịt cua đồng, thịt ba chỉ băm nhỏ tấm ướp các loại gia vị và cả gạch cua để tạo nên loại nước dùng có vị ngọt đậm đà. Nhờ đó khi ăn, bạn sẽ cảm nhận trọn vẹn được hương vị thơm ngon của món bún này, cũng như nhận ra sự khác biệt với nhiều món ăn khác.
Bún dùng để nấu bún đỏ chuẩn Đắk Lắk phải là loại bún có sợi to trông như sợi bánh canh. Tuy nhiên sợi bún phải có độ dai nhất định, không bở hay bị đứt gãy khi cho vào tô và chan nước dùng vào. Ngày nay có nhiều nơi bán bún đỏ nhưng dùng sợi bún nhỏ hơn, dĩ nhiên món ăn vẫn ngon nhưng không hoàn hảo bằng loại bún to mà người Đắk Lắk sử dụng.
Topping đặc biệt của món bún đỏ chính là trứng cút luộc. Những quả trứng cút được luộc chín và bóc sạch vỏ, sau đó cho vào nổi nước dùng và biến thành trứng đỏ gạch vô cùng đẹp mắt. Khi trình bày tô bún, trứng cút được khéo léo xếp lên trên để kích thích vị giác người ăn.
Một tô bún đỏ thường có bún, nước dùng, trứng cút đỏ, có thêm huyết, chả, thịt viên. Để trung hòa hương vị, bún sẽ được kèm thêm giá và cải ngọn được trụng sơ qua, tạo nên một tổng thể vừa đậm đà, vừa thanh mát. Chỉ đơn giản thế thôi mà bún đỏ đã trở thành món bún đặc sản Tây Nguyên được nhiều người yêu thích.
Bún chìa
 |
Bún chìa Buôn Ma Thuột hay còn được gọi với tên gọi khác là bún giò chìa, cũng là một trong những món bún đặc trưng nơi đây. Món ăn này có nước lèo giống với nước lèo của bún bò Huế. Tuy nhiên, nguyên liệu có trong tô bún chìa lại khác biệt hoàn toàn. Món bún chìa được người dân nơi đây sẽ sử dụng phần thịt phía sau chân của con heo, thay vì dùng thịt bò. Bởi vì phần thịt này có độ thơm ngon và rất thích hợp để chế biến thành món bún chìa.
Sau khi đã lựa chọn thịt để nấu bún một cách kỹ càng rồi, người ta sẽ mang đi sơ chế cẩn thận, sạch sẽ. Tiếp đó, toàn bộ phần thịt này được ninh nhừ ở trong nồi nước lèo. Để nước lèo được ngọt và thịt heo được mềm, người ta sẽ phải ninh thịt trong một khoảng thời gian khá lâu. Và sau khi đã ninh thịt xong, người nấu sẽ bỏ ra và để nguội. Đồng thời, nước lèo cũng được nêm nếm cẩn thận lại một lần nữa để đảm bảo đạt chuẩn chất lượng thì thôi.
 |
Khi có khách tới gọi món, người ta mới lấy giò chìa bỏ vào trong nồi nước lèo cho nóng. Sau đó, họ chan nước vào tô bún đã được bỏ sẵn chút mắm ruốc rồi. Cuối cùng, để tô bún chìa được thơm và dậy mùi hơn, người làm sẽ bỏ thêm một chút hành tây, hành lá vào là hoàn thành.
Một tô bún chìa với hương vị thanh dịu, đậm đà, những miếng giò chìa béo ngậy được ninh nhừ sẽ khiến cho người thưởng thức phải thích thú và xuýt xoa mãi không thôi. Trong tô bún chìa, phần chân giò chính là "ngôi sao", mỗi tô bún chìa chỉ có 1 miếng giò nhưng nó to và nhiều thịt đến mức, chỉ cần 1 miếng ấy là đủ thoả mãn bất cứ ai. Thậm chí ăn xong miếng giò hầm ấy, nếu sức ăn tầm chung sẽ nó cả buổi.
Nước dùng của bún chìa có vị cay nồng nhưng lại không quá khó ăn. Và thậm chí, nhiều người ăn được cay sẽ còn chấm cả miếng giò chìa vào trong đĩa mắm ớt nữa đấy. Để món ăn được ngon miệng hơn, người ta sẽ ăn kèm cùng với rau sống thái nhỏ để có thể cân bằng lại vị giác. Thực khách khi thưởng thức cũng sẽ cảm thấy hương vị hài hoà hơn và không có cảm giác bị ngấy nữa.
Bún nước
 |
Bún nước Kon Tum thường có tôm tươi, bún gạo, trứng, giá đỗ và thịt bò băm. Đặc biệt, sợi bún của món ăn này thường được chế biến ngay tại chỗ nên bạn hoàn toàn có thể yên tâm về chất lượng. Sau khi mang tôm tươi đi sơ chế và bóc sạch vỏ, người ta sẽ giã nhuyễn chúng rồi quét vào bát và lần lượt thêm các nguyên liệu khác rồi chan nước luộc bún vào.
Tuy không sử dụng nước hầm xương như nhiều món bún khác, thế nhưng chính vị ngang ngang của nước luộc bún đã khiến món ăn thêm đặc biệt. Bạn có thể ăn bún nước Kon Tum cùng các loại rau sống, một chút chanh tươi và muối ớt giã nhỏ. Món ăn này thường được bán vào buổi sáng và hết hàng rất sớm, vì thế nếu không nhanh chân, bạn sẽ không có cơ hội thưởng thức món đặc sản hấp dẫn này.
