 |
| Chim ưng là loài vật được chọn để "trổ tài" dự đoán World Cup 2022 |
Ở lần thử nghiệm dự đoán kết quả trận khai mạc World Cup 2022 giữa Qatar và Ecuador, chú chim ưng có tên gọi Neyar đã mang tin buồn cho người hâm mộ nước chủ nhà, khi chọn đại diện Nam Mỹ là đội giành chiến thắng.
Thử nghiệm được tiến hành bởi Masnad Al Mohannadi - một nhà huấn luyện chim ưng chuyên nghiệp ở Qatar.
Người đàn ông 30 tuổi này đã buộc 2 miếng mồi vào 2 chiếc máy bay điều khiển từ xa có treo quốc kỳ của Qatar và Ecuador. Sau đó, chú chim ưng Neyar khi được thả tự do, đã chọn miếng mồi trên chiếc máy bay có gắn quốc kỳ của Ecuador.
Sự lựa chọn này đồng nghĩa, đội tuyển chủ nhà của World Cup 2022 có thể sẽ thất thủ ngay trong trận khai mạc, vào lúc 23 giờ, ngày 20-11 (giờ Việt Nam), trên sân vận động Al Bayt.
Tại nhiều quốc gia Ả rập, trong đó có Qatar, chim ưng rất được ưa chuộng và yêu quý. Giá trị của loài chim săn mồi này có thể dao động từ vài nghìn đến hàng chục nghìn USD. Với giống chim ưng lông trắng như Neyar trong thử nghiệm, giá trị còn lớn hơn nhiều. Vì thế, chúng được gọi là loài chim "quý tộc" tại Qatar.
Hiện tại, chim ưng ở quốc gia Tây Á này được nuôi và huấn luyện như thú cưng. Việc sở hữu một chú chim ưng lông trắng được xem là cách thể hiện sự giàu có và quyền lực.
 |
| Chim ưng rất được ưa chuộng tại Qatar |
Chim ưng là chỉ những loài chim săn mồi thuộc bộ ưng, chúng có khả năng săn mồi vào cả ban đêm và ban ngày với tốc độ bay đáng kinh ngạc.
Chim ưng là loài chim săn mồi ban ngày thuộc họ Ưng (danh pháp khoa học là Accipitridae - tiếng Anh là Falcon) với trên 250 loài. Thức ăn của chúng là động vật, từ côn trùng tới các loài thú có kích thước trung bình, nhiều loài ăn xác chết và chỉ một ít loài ăn hoa quả.
Hiện nay ở Việt Nam những năm gần đây đã rộ lên phong trào nuôi chim ưng để làm cảnh, thể hiện thú chơi độc lạ, đẳng cấp của người chơi chim.
Họ chim ưng đa dạng về kích thước cơ thể, những con chim trưởng thành có chiều dài từ 23cm, nặng khoảng 85g cho đến chiều dài từ 127cm và nặng tới 14kg.
 |
| Phần mỏ cong, sắc nhọn và rất chắc khỏe |
Đặc điểm chung về hình dáng của những loài chim ưng đa số đều sở hữu hình dáng khá bệ vệ và cảm giác dữ tợn. Dáng đứng thẳng, lưng thẳng và cổ đứng. Khi bay, chúng cúi đầu xuống để săn tìm con mồi.
Phần mỏ cong, sắc nhọn và rất chắc khỏe thường dùng để xé xác con mồi. Phần hàm trên có màng thịt mềm và dày, che phủ gốc hàm trên gọi là da gốc mỏ, thường là màu vàng. Mắt to, hình ống, ít di chuyển trong hốc mắt và trông rất sáng, mắt có thể quan sát rất rõ với thị lực gấp 8 lần so với con người. Như vậy sẽ giúp chúng quan sát con mồi rất nhỏ từ trên cao. Ngoài thị lực tuyệt hảo thì nhiều loài còn có thính giác tuyệt vời để định vị con mồi đang ẩn nấp trong thảm cây.
Sải cánh rất dài và rộng, với chiều dài sải cánh hết cỡ của một số loài từ 1,6m đến trên 3m. Sải cánh lớn giúp chúng bay lượn với tốc độ cao trên không trung và có những pha đổ người để săn mồi với tốc độ lên tới hơn 300km/h.
Bộ lông của loài chim ưng thường có màu tối ở phần mặt lưng và phần bụng có màu nhạt hơn đề hòa vào màu tự nhiên, giúp chúng ngụy trang khi săn mồi để không bị phát hiện. Phần lớn các loài có sự kết hợp của các màu xám, vàng da bò và nâu. Về tổng thể chúng có xu hướng với màu nhạt hơn ở phần bụng, có lẽ điều này giúp chúng trở thành ít dễ thấy hơn khi từ phía dưới nhìn lên. Một số loài chim dạng ưng có chòm lông mào để sử dụng trong việc truyền phát tín hiệu, và thậm chí một số loài không có chòm lông mào cũng có thể dựng đứng các lông trên chỏm đầu khi báo nguy hay kích động.
Nghệ thuật huấn luyện chim săn mồi bắt nguồn từ Trung Đông, du nhập vào Việt Nam khoảng 10 năm nay. Nhiều người còn gọi những chú đại bàng, chim ưng là những "trinh sát bầu trời". Để sở hữu những “trinh sát bầu trời”, người chơi phải có giấy phép hợp pháp và phải bỏ ra chi phí không hề nhỏ.
 |
| Anh Trần Huy Hoàng tham gia sân chơi huấn luyện chim săn mồi |
Gắn bó hơn 10 năm với bộ môn huấn luyện chim săn mồi Falconry, anh Nguyễn Phương Quỳnh (sinh năm 1982, quận Tây Hồ) đã nhiều năm liền làm thành viên ban giám khảo cho các cuộc thi Falconry lớn nhỏ tại hai miền Nam, Bắc. Từng chơi các dòng chim săn mồi: Đại bàng, chim cắt, chim ưng... và cho rằng, mỗi loài chim đều có thế mạnh riêng, nhưng càng chơi lại càng nghiện nặng. Đại bàng thì chinh phục người xem bằng lối bay đẹp, sải cánh dài, rộng như chế ngự cả bầu trời. Chim cắt thì có tốc độ bay nhanh và cách thức săn mồi tuyệt diệu.
“Khó khăn nhất trong việc huấn luyện chim săn mồi chính là việc kiểm soát trọng lượng cơ thể. Nếu cho chim ăn quá no, ngay lập tức mọi hiệu lệnh của người điều khiển đều trở nên vô ích. Lý tưởng nhất là lượng thức ăn vừa đủ, nhằm kích thích và tạo động lực cho chim chủ động tác chiến với con mồi” - anh Quỳnh cho hay.
Anh Trần Huy Hoàng (SN 1987, ở quận Tây Hồ, Hà Nội) tham gia sân chơi huấn luyện chim săn mồi được khoảng 6 năm, tích lũy khá nhiều bài tập đặc biệt. “Chim săn mồi được người chơi mua về từ khi còn rất nhỏ để việc huấn luyện dễ dàng hơn. Nuôi chim hoang dã rất khó, đòi hỏi sự kiên nhẫn cũng như phải hiểu tập tính và sở thích thức ăn của từng loài”, anh Hoàng nói.
Anh Hoàng cho hay, trong quá trình huấn luyện, nếu người nuôi tỏ thái độ áp đặt quá mức, hay to tiếng, dọa nạt thì chim sẽ không hợp tác, không nghe theo hiệu lệnh chỉ huy mà tự động bỏ đi mất. Dòng chim săn mồi vốn quen với việc bay lượn, nếu bị nhốt trong lồng quá lâu, chẳng mấy chốc chúng sẽ đổ bệnh.
 |
| Chim săn mồi có đặc tính thông minh nhưng cũng rất bạc |
Là một trong những người chơi nhỏ tuổi nhất, em Dương Sinh (sinh năm 1999, quận Nam Từ Liêm) tâm sự, chim săn mồi có đặc tính thông minh nhưng cũng rất bạc. Trong quá trình huấn luyện, nếu người nuôi tỏ thái độ áp đặt quá mức, hay to tiếng, dọa nạt thì chim sẽ không hợp tác, không nghe theo hiệu lệnh chỉ huy mà tự động bỏ đi mất. Dòng chim săn mồi vốn quen với việc bay lượn, nếu bị nhốt trong lồng quá lâu, chẳng mấy chốc chúng sẽ đổ bệnh. Những người nuôi cũng không muốn thấy “cộng sự” của mình sống gò bó, tù túng trong một chiếc lồng chật hẹp.
