Huyện Vân Đồn (Quảng Ninh): Kinh hãi quy trình chế biến ruột Hàu sống

Hàu sữa là một trong những sản phẩm thủy sản nổi tiếng nhiều chất dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe và là một trong những thương hiệu phát triển mũi nhọn của huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) trong những năm gần đây. Thế nhưng, song song với việc mang lại những nguồn lợi cao cho địa phương thì ngành chế biến loại thủy sản này cũng đang “góp phần” xả một lượng rác thải lớn ra môi trường.

Qua những thông tin, số liệu mà Phóng viên có được hiện trên toàn huyện Vân Đồn có hơn chục cơ sở sản xuất nhỏ lẻ và khoảng 4 xưởng sản xuất tập trung với diện tích lớn, nhân công làm việc tại các “xưởng hàu” có từ vài chục đến hàng trăm người.

Xưởng hàu của một chủ tên Trà tại thôn 8 xã Hạ Long (Vân Đồn)

Chạy xe vòng qua hầu hết các con đường mới mở, ngõ nhỏ, góc phố của huyện Vân Đồn, chúng tôi ghi nhận hàng loạt các xưởng, bãi tự phát được dựng tạm bợ, bốc mùi khó chịu. Đó là những “xưởng hàu” tập kết, sơ chế, phân loại và đóng gói hàu. Các vị trí được lựa chọn hầu hết là những khu đất lớn tầm 500m2 -2000m2, dựng bằng tôn sắt hoặc đơn giản chỉ là cắm vài cái cột gỗ, căng bạt và quây rào thép, lụp xụp, nền đất nhếch nhác bốc mùi khó chịu.

Tại khu tập kết, chế biến hàu của một chủ tên Trà tại thôn 8 xã Hạ Long (Vân Đồn), chỉ cần chạy xe ô tô đến gần cách chừng nửa cây số đã sộc lên mùi hôi thối. Khu xưởng tôn xanh chừng 500m2 và xung quanh nhà tôn là các lều lán được đóng cọc, căng bạt lụp xụp.

Trong khu xưởng, Hàu được chất thành từng đống cao tầm 2-3 mét vẫn còn nguyên bùn, được đổ trực tiếp xuống nền đất. Những người phụ nữ ở nhiều độ tuổi khác nhau đang ngồi xổm bên bãi hàu, dùng những dao nhỏ để tách vỏ hàu. Ruột hàu vừa tách khỏi lớp vỏ vẫn bám bùn được cho vào ngay những chậu thau nhựa cũ kỹ, cáu bẩn xem chừng đã dùng quá lâu ngày không vệ sinh.

Ngay cả găng tay của những công nhân sơ chế hàu này cũng đã cáu bẩn, đáng nói có người còn không đeo khẩu trang. Bên cạnh là một nữ lao động đang dùng xẻng sắt xúc hàu đổ vào các giỏ nhựa lớn để di chuyển ra chỗ phân loại (loại to để bán cả vỏ, loại bé thì để bổ lấy ruột cấp đông bán riêng).

Theo quan sát của chúng tôi, nước thải, vụn vỏ hàu, bùn bụi... tất cả đều ngấm thẳng xuống nền đất của xưởng này. Lượng nước thải không ngấm kịp tạo thành dòng và được xả thẳng ra bờ biển.

Một nữ nhân công (xin được dấu tên) tại xưởng hàu của Trà cho biết, mỗi một ngày công của họ chỉ khoảng 200 ngàn đồng, nhưng phải làm việc rất vất vả từ sáng đến tối. Môi trường làm việc thì bẩn thỉu, mùi hôi thối khiến họ khó thở: "Bịt khẩu trang thì cũng khó thở mà không bịt khẩu trang thì thối lắm không chịu được. Thậm chí có người còn bị dị ứng", nữ công nhân này chia sẻ.

Tại một “xưởng hàu” khác của một chủ tên Tuấn nằm trên diện tích khoảng gần 1000m2 của khu7, Thị trấn Cái Rồng (Vân Đồn) còn “hoành tráng, quy mô” hơn nữa. Với hơn 20 ô lều nhỏ dựng lên nối sát nhau, chia làm 2 dãy kéo dài, ở giữa là lối đi đường đất lổn nhổn. Cách bố trí như một khu chợ nhộn nhịp, hàng trăm người lao động đang mải miết với công việc của mình.

Mỗi một lều nhỏ tầm 10m2- 20m2 thiếu ánh sáng, trên nền đất, hàu được đổ thành từng đống vẫn nguyên bùn. Những người phụ nữ đeo gang tay cũ cáu bẩn đang dùng dao nhỏ tách vỏ hàu, rồi thả ruột vào những chậu nhựa cáu bẩn, ruồi nhặng bay xao xác...

Xe ô tô con chạy vào đến giữa “chợ” thì mùi hôi sộc cả vào trong xe khiến chúng tôi đành lùi xe ra. Bắt gặp cảnh tượng vài người đàn ông đang đổ những con hàu nguyên vỏ vào thùng xốp trắng cũ (có lẽ đóng hàng chuyển đi phân phối các tỉnh). Quan sát kỹ hơn, phía sau khu vựa này vỏ hàu được xả thẳng xuống bờ biển!? Vài người đàn ông xăm trổ đi lại loanh quanh như bảo vệ an ninh...

Tiếp tục chạy xe qua những “xưởng hàu” khác như thôn 2 (xã Hạ Long, khu vực thuộc xã Đông Xá (huyện Vân Đồn), thôn 6 xã Hạ Long, một xưởng hàu cũng quy mô không kém được dựng lên tại khu 2 T.T Cái Rồng, cùng một số xưởng nhỏ lẻ tự phát khác trên địa bàn thì tình trạng tập kết và sơ chế, đóng gói ruột hàu cũng cho thấy dấu hiệu không đảm bảo các quy định về Vệ sinh ATTP...

Còn nữa...