 |
| Tơ hồng vàng là loài cây sống ký sinh trên các cây chủ cao to |
Dây tơ hồng vàng là loại cây vô cùng quen thuộc ở làng quê xưa. Cây còn có rất nhiều tên khác: Thỏ ty, thỏ lô, xích võng, kim tuyến thảo, dã hồ ty, vô căn thảo, tên khoa học là Cuscuta chinensis Lamk, thuộc họ Bìm bìm - Convolvulaceae.
Tơ hồng vàng là loài cây sống ký sinh trên các cây chủ cao to có đường kính khoảng một vòng tay người lớn. Vì không có chất diệp lục để quang hợp nên khi phát triển, thân cây vươn dài mọc quấn vào cành hay tán lá của cây khác, nhờ các rễ mút mà nó "ký sinh" và hút chất dinh dưỡng từ đó.
Dây tơ hồng là một loại thực vật có hoa, thân mềm dạng sợi nhỏ. Dựa theo màu sắc và đặc điểm của cây, dây tơ hồng được chia thành hai loại là dây tơ hồng vàng và dây tơ hồng xanh. Hoa của cây này có hình cầu màu trắng nhạt, gần như không có cuống, tụ thành 10 - 20 hoa với một.
 |
| Hoa khá nhỏ, hình cầu, sắc trắng nhạt |
Dây tơ hồng vàng không có lá mà bị tiêu biến thành các vảy. Hiếm khi dây tơ hồng vàng ra hoa. Nếu ra thì hoa khá nhỏ, hình cầu, sắc trắng nhạt. Nhiều bông gộp lại thành một chùm.
Quả tơ hồng vàng có hình bầu, đường kính cỡ 3mm. Khi còn non quả màu xanh, khi già chuyển sang màu đen. Vỏ bắt đầu nứt từ dưới lên để lộ ra 2 – 4 hạt nhỏ hình trứng ở bên trong. Đỉnh hạt dẹt, chiều dài mỗi hạt cỡ 2mm.
Dây tơ hồng vàng có nguồn gốc từ Afghanistan, Sri Lanka, Trung Quốc và cả Việt Nam. Ở nước ta, chúng phân bố rộng rãi trên khắp vùng lãnh thổ kéo dài từ Bắc vào Nam. Ở miền trung, người ta thấy dây tơ hồng thường sống kí sinh trên cây hoa bông bụt còn miền Bắc cây sống ký sinh trên cây cúc tần.
Từ lâu, người dân miền Tây đã biết sử dụng dây tơ hồng như một loại rau dân dã, xuất phát từ tập quán sinh sống của người dân tại vùng sông nước. Vốn được thiên nhiên ưu đãi với hệ động, thực vật phong phú, bà con miền Tây luôn yêu thích các loại rau mọc dại sau vườn như tơ hồng vàng.
Dây tơ hồng này chẳng những ăn được mà còn có tác dụng tốt cho sức khỏe. Rau tơ hồng có vị cay nhẹ, ngọt, khi ăn rất lạ nhưng lại vô cùng ngon miệng. Đặc biệt, màu sắc vàng tươi khiến món ăn càng trở nên đẹp mắt và ngon miệng.
Để nấu món canh tơ hồng vàng thì sau khi thu hái về, bạn cần lọc bỏ những cọng to ra, sau đó rửa sạch và dùng kéo cắt khúc ngắn để khi ăn gắp cho dễ. Đun một nồi nước, cho tôm băm nhuyễn cùng gia vị vào, chờ nước sôi thì thả dây tơ hồng vàng vào, đun thêm khoảng 5 phút là có thể tắt bếp và thưởng thức. Có 3 loại tơ hồng là xanh, vàng nhỏ và vàng to. Loại vàng to thì có vị nhẫn và bị cứng, tốt nhất không nên ăn. Ngoài ra, dây tơ hồng vàng còn được dùng để ngâm rượu và làm thuốc Đông y trị bệnh.
 |
| Rau tơ hồng vàng được bán trên các sàn thương mại điện tử |
Không chỉ là loại rau mọc dại quen thuộc trong bữa cơm nhà của người miền Tây, dây tơ hồng vàng còn được bán rất nhiều tại các cửa hàng đặc sản và các sàn thương mại điện tử. Theo đó, 1kg dây tơ hồng vàng có giá lên tới 120.000 đồng, chủ yếu là đã được làm khô dùng để làm thuốc.
Rau tơ hồng vàng được người dân tỉnh Vĩnh Long hái rất nhiều, mình chủ yếu lấy từ thương lái từ đó. Vì là rau mọc tự nhiên nên rau đảm bảo sạch sẽ, an toàn. Khách mua về làm thuốc, ít người nào biết là rau này cũng ăn được lắm. Tuy nhiên đây lại là một loại rau rất ngon.
Thân sợi thu hái quanh năm, hạt thu hoạch vào mùa quả chín, thường là mùa thu. Quả tơ hồng vàng sau khi chín được đem về phơi khô, đập cho vỏ quả nứt hết ra để lấy hạt.
Thông qua các nghiên cứu, các nhà khoa học phân lập được hơn 100 chất ở dây tơ hồng. Trong số đó, Flavonoid và Phenoic acid chiếm tỷ lệ cao và là hoạt chất sinh học chính của dây. Ngoài ra, dây tơ hồng cũng chứa nhiều vitamin A, lecithin, glycoside, quercetin, carotenoid.
 |
| Rau tơ hồng vàng nấu canh |
Theo Đông y, tơ hồng vàng tính bình, vị ngọt, hơi đắng, không chứa độc tố. Hạt tơ hồng tính ôn, vị ngọt, hơi cay.
Thân dây tơ hồng vàng có tác dụng giải nhiệt, làm mát máu, tiêu trừ độc tố, lợi thủy. Chủ trị thổ huyết, băng huyết ở phụ nữ sau sinh, vàng da, rôm sảy ở trẻ em, mụn ung nhọt. Ngoài ra, Dây tơ hồng có tác dụng dùng để chữa ho do phế nhiệt, lở loét, phù thũng. Theo Đông Dược học, Dây tơ hồng còn dùng để điều trị chứng đau lưng mỏi gối.
Hạt tơ hồng có tác dụng ích can, bổ thận, lợi tinh tủy, làm mạnh gân cốt, tăng khả năng cường dương. Chủ trị thận hư, nhức mỏi gân xương, đau lưng mỏi gối, tinh lạnh, liệt dương ở nam giới và nhiều căn bệnh khác.
