 |
| Giảo cổ lam là vị thuốc quý trong đông y |
Cây dược liệu được ví như sâm
Cây giảo cổ lam thường mọc hoang dại trong rừng và được tìm thấy nhiều tại các khu rừng già ẩm thấp tại nước Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên,… Tại Việt Nam, giảo cổ lam cũng được tìm thấy tại vùng núi trên dãy Hoàng Liên Sơn và có chất lượng không kém cạnh giảo cổ lam của Trung Quốc.
Đây là loài cây thân thảo, dây leo, mọc lá có tua cuốn. Mỗi cành chỉ có 5-7 lá, lá dạng xòe ra như bàn tay. Hoa mọc thành cụm hình sao, quả hình cầu, khi chín có màu đen. Giảo cổ lam được chia thành 3 loại: loại 3 lá, loại 5 lá và loại 7 lá. Chúng là một loại dược liệu quý với nhiều công dụng thần kỳ, được sử dụng trong đông y từ rất sớm.
Người ta tìm thấy trong giảo cổ lam 2 hợp chất hóa học chính là flavonoid và saponin, cùng nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng như: kẽm, sắt, mangan, phốt pho, selen, ... Trong đó, còn có hợp chất quý saponin (được tìm thấy nhiều nhất trong loại giảo cổ lam 7 lá). Đây là hợp chất quý hiếm, có nhiều công dụng đối với sức khỏe, hợp chất này trong giảo cổ lam có tỷ lệ còn nhiều hơn cả nhân sâm.
Từ thời xa xưa, các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đã biết tới các tác dụng tốt cho sức khoẻ của giảo cổ lam.
Người Trung Quốc từ lâu xem cây này như thuốc trường sinh. Người dân ở tỉnh Quý Châu (Trung Quốc) uống trà giảo cổ lam thường xuyên và sống rất thọ. Tại Trung Quốc, một số nơi còn gọi giảo cổ lam là nhân sâm phương Nam hay nhân sâm 5 lá.
Trong sách cổ "Nông chính toàn thư hạch chú" quyển hạ (xuất bản năm 1639 của Trung Quốc) có ghi chép, giảo cổ lam được vua chúa sử dụng để tăng cường sức khỏe, kéo dài tuổi thọ, làm đẹp. Điều đáng lưu ý đó là Hoàng đế Tần Thủy Hoàng đã ưu ái loài cây này và đặt tên là "Trường sinh thảo".
Tại Nhật Bản, giảo cổ lam gọi là amachazuru. Người Nhật Bản cũng dùng giảo cô lam hãm trà uống và gọi là Phúc âm thảo. Năm 1976, khi nghiên cứu một bộ lạc có tuổi thọ bình quân là 98 tuổi sống trên vùng núi cao, người Nhật Bản đã tình cờ phát hiện ra người dân nơi đây đã dùng giảo cổ lam chế biến thành trà uống hàng ngày, để tăng cường sức khỏe.
Ở Việt Nam vào năm 1977 GS. Phạm Thanh Kỳ cùng các cộng sự đã phát hiện một quần thể Giảo cổ lam mọc tự nhiên trên núi Fansipan (Lào Cai) ở độ cao 1500m. Từ đó, giảo cổ lam được nhiều người biết tới và sử dụng nhiều hơn.
Lương y Vũ Quốc Trung cho biết trong y học cổ truyền, giảo cổ lam có vị đắng, tính mát, có tác dụng hạ đường huyết, hỗ trợ điều trị đái tháo đường. Có thể phối hợp giảo cổ lam với dây thìa canh lượng tuỳ dùng sắc uống để hỗ trợ điều trị đái tháo đường.
Y học hiện đại đã tìm thấy trong giảo cổ lam có chứa flavonoid và saponin, vitamin và các khoáng chất như kẽm, sắt, mangan, phốt pho, selen... Trong đó, saponin là một hợp chất quý hiếm, có nhiều công dụng đối với sức khỏe. Hợp chất này thường có trong nhân sâm.
Công dụng của giảo cổ lam với sức khỏe con người
 |
Ổn định đường huyết
Hợp chất saponin có trong giảo cổ lam có tác dụng rất tốt đối với quá trình cải thiện và làm giảm đường huyết đối với những người bị cao huyết áp. Bên cạnh đó, hoạt chất này còn tham gia vào quá trình ổn định lưu thông máu, cải thiện tình trạng đái tháo đường đối với những bệnh nhân tiểu đường type 2, ngăn ngừa các biến chứng của tiểu đường.
Tốt cho máu và tim mạch
Các hợp chất trong giảo cổ lam được nghiên cứu là rất tốt đối với những bệnh nhân đang gặp phải tình trạng mỡ máu, có dấu hiệu xơ vữa động mạch. Chúng giúp giảm cholesterol trong máu, giúp lưu thông máu não, phòng ngừa tai biến và đột quỵ. Giảo cổ lam còn rất tốt đối với người mắc bệnh về tim mạch, các chất trong vị thuốc này có tác dụng kiểm soát huyết áp, giảm cơn đau tim, phòng ngừa các biến chứng về tim mạch.
Chống ung thư
Một trong những tác dụng được coi là thần kỳ của giảo cổ lam là khả năng ngăn ngừa sự hình thành khối u trong cơ thể, tiêu diệt mầm mống tế bào ung thư. Trong đó, đáng kể là hoạt động của hợp chất saponin ngăn chặn và tiêu diệt tế bào ung thư, nhất là ung thư phổi, ung thư vú, ung thư đại tràng, ung thư tử cung, ...
Bảo vệ tốt cho gan
Những hợp chất quý trong giảo cổ lam được nghiên cứu có khả năng bảo vệ rất tốt cho gan, làm giảm các triệu chứng đau và khó chịu do bệnh lý về gan gây ra. Chúng cũng có khả năng tái tạo tế bào gan để phục hồi sức khỏe đối với những người mắc bệnh lý về gan.
Tăng cường sức khỏe
Vẫn là hợp chất saponin trong giảo cổ lam là hợp chất tham gia trực tiếp vào quá trình cải thiện sức đề kháng của cơ thể. Chúng có thể giúp cơ thể tăng khả năng miễn dịch, được coi là loại thảo dược quý giúp tăng cường sức khỏe của con người.
Bên cạnh đó, giảo cổ lam còn có rất nhiều tác dụng khác như: an thần, chống căng thẳng, chữa mất ngủ, cải thiện chứng chán ăn, sút cân, đốt cháy mỡ thừa, kiểm soát đường huyết, cân nặng, chống lão hóa… Đây là bài thuốc quý mà trước đây chỉ giới quý tộc mới có điều kiện để sử dụng bồi bổ sức khỏe và chữa bệnh.
Những điều cần lưu ý nếu sử dụng giảo cổ lam
 |
Chính bởi có rất nhiều công dụng hữu hiệu đối với việc bồi bổ sức khỏe, chống ung thư, tăng cường sức khỏe nên giảo cổ làm được nhiều người sử dụng làm trà uống thay nước hàng ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể hợp với vị thuốc này. Việc sử dụng giảo cổ lam cần lưu ý những điều sau đây:
Những điều cần tránh khi dùng giảo cổ lam
Không uống trà có thành phần giảo cổ lam vào buổi tối, trong vị thuốc này có thành phần gây kích thích hệ thần kinh, làm hưng phấn nên gây khó ngủ.
Không sử dụng quá nhiều giảo cổ lam trong một ngày (khuyến cáo nên dùng: không quá 20g/ngày) và không sử dụng quá 4 tháng. Giảo cổ lam có thể làm giảm đường huyết.
Trà giảo cổ lam đã pha hoặc thuốc đã sắc phải được sử dụng trong ngày, không để qua đêm sẽ gây biến đổi thành phần.
Những đối tượng không nên dùng giảo cổ lam
Giảo cổ lam không phải là vị thuốc phù hợp với bất cứ ai. Vị thuốc này không thích hợp dùng cho những đối tượng sau:
Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú. Bởi trong giảo cổ lam có hoạt chất gây ảnh hưởng đến khả năng phát triển của thai nhi, gây dị tật bẩm sinh.
Những người mắc bệnh tự miễn như lupus, đa xơ cứng, viêm khớp dạng thấp,… nên tránh dùng giảo cổ lam.
Người bị huyết áp thấp cũng nên hạn chế dùng giảo cổ lam hoặc tránh dùng khi đói.
Những người chuẩn bị phẫu thuật hoặc sau hậu phẫu. Bởi giảo cổ lam có thể gây ảnh hưởng đến khả năng đông máu, làm chậm quá trình đông máu, gây nguy cơ chảy máu khi phẫu thuật.
Những người đang sử dụng các loại thuốc tây y chữa bệnh, thực phẩm chức năng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng thêm giảo cổ lam.
Có thể nói, giảo cổ lam là một vị thuốc quý không kém gì nhân sâm tự nhiên. Chúng có rất nhiều thành phần hợp chất quý hiếm, trong đó có hoạt chất chống ung thư mạnh mẽ. Việc sử dụng giảo cổ lam để tăng cường sức khỏe là điều mà người dùng hoàn toàn có thể nghĩ đến. Tuy nhiên, liều lượng và cách sử dụng như thế nào phải được tham khảo kỹ lưỡng ý kiến của chuyên gia, bác sĩ.
