Đặc điểm cây bán chi liên
Cây bán chi liên hay còn được gọi là nha loát thảo, hoàng cầm râu, cỏ đa niên, có tên khoa học Scutellaria barbata Wall – thuộc ho Bạc hà.
Cây bán chi liên có chiều cao trung bình của cây từ 15 – 20cm, thân cây mềm, dạng bò, có 4 góc và phủ lông trắng xung quanh.
 |
| Cây bán chi liên hay còn được gọi là nha loát thảo |
Lá cây có chiều dài từ 2 – 3cm, thành lá hình phiến có mũi mác dài hoặc hình trứng hẹp, phần lá trên ngọn không có cuống mảnh nhưng phần lá dưới thân có cuống mảnh;
Hoa cây màu tím đặc trưng, có 2 môi (môi trên có 3 thùy, môi dưới hình tròn), râu hoa dài khoảng 2 – 4cm thường có hình chuông và lông lưa thưa. Hoa nở vào mùa xuân và thường mọc theo nhánh dài;
Rễ cây hình trụ tròn hoặc dạng chùm xoắn; rễ cây có đường vân hình xoắn, hình mạng hoặc nhăn theo đường dọc. Rễ có đặc điểm hơi cong và kích thước nhỏ dần từ trên đỉnh xuống rễ, vỏ ngoài sần sùi và có màu vàng nâu, bên trong màu vàng lục và rỗng ở phần giữa.
Tất cả các bộ phận của cây bán chi liên đều có thể sơ chế để làm dược liệu. Thu hái dược liệu vào mùa hè, sau khi thu hoạch có thể sử dụng ở dạng tươi hoặc khô. Dược liệu tươi sau khi vừa thu hoạch được chứa nhiều nước, nên cần được sử dụng luôn.
Dược liệu muốn sử dụng lâu dài phải được sơ chế bằng cách phơi khô hoặc sấy để rút cạn lượng nước bên trong, sau khi sơ chế có thể bảo quản (nơi khô ráo, tránh ánh nắng mặt trời) trong thời gian dài mà không sợ bị hư mốc.
Công dụng điều trị bệnh của bán chi liên
Bán chi liên là vị thuốc Nam phổ biến và quan trọng để sắc thuốc. Nhiều nghiên cứu cả Đông Y và Tây Y cho thấy dược tính có trong bán chi liên có nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.
Theo Đông Y, cây bán chi liên có tính mát, không độc nhưng có vị hơi đắng. Chúng có các công dụng sau: Hỗ trợ điều trị đau dạ dày, ung thư phổi; Thanh lọc gan, giải độc và làm mát gan; Hỗ trợ kháng viêm, giảm đau, ngăn vết thương lan ra.
 |
| Bán chi liên có nhiều thành phần dược liệu quan trọng |
Theo y học hiện đại, bán chi liên có nhiều thành phần dược liệu quan trọng như: Carthamidin, hợp chất flavonoid scutellarein, sterol, tannin, phenol, isocarthamidin, alkaloid, glucose, các acid hữu cơ. Đây đều là những dược chất quý giá có tác dụng bào chế thuốc chữa bệnh.
Cây bán chi liên được các nhà khoa học nghiên cứu và tìm ra các thành phần có thể điều trị bệnh ung thư hiệu quả. Đó là nhờ vào các chất Tannin, Flavonoid, Alkaloid giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa và hóa lỏng của các tế bào ung thư. Đồng thời, các chất này giúp giảm cơn đau và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Lưu ý khi sử dụng bán chi liên
Mặc dù lành tính và tốt cho sức khỏe nhưng nếu sử dụng sai cách, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như: Bị buồn ngủ, mệt mỏi; Cơ thể bị sốt nhẹ.
Bệnh nhân có lịch phẫu thuật nên ngưng uống bán chi liên trước 2 tuần vì các thành phần của thuốc khiến máu đông chậm.
Cách sử dụng bán chi liên hiệu quả, người dùng cần chủ ý những điều sau: Tuyệt đối không sử dụng đối với phụ nữ đang mang thai; Không uống sát bửa ăn, nên cách từ 1 – 2 tiếng. Hỏi ý kiến bác sĩ, thầy thuốc và không nên uống quá liều. Nếu đang sử dụng thuốc điều trị, nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa để tránh tác dụng phụ.
Tuyệt đối hông sử dụng với đối tượng bị dị ứng với các thành phần của thuốc. Bệnh nhân rối loạn nên cẩn thận khi dùng bán chi liên.
