 |
| Khoai lang mắm sống – đặc sản Vĩnh Long |
Vĩnh Long là một trong những điểm dừng chân yêu thích của du khách trong hành trình khám phá vẻ đẹp sông nước miền Tây Nam Bộ. Tại đây không chỉ có vẻ đẹp của miền sông nước mênh mông, văn hóa chợ nổi Vĩnh Long trên sông Cổ Chiên, những câu hò vọng cổ ngọt ngào của bà con xứ miền Tây mà còn níu chân những người khách lữ hành ghé thăm với những món ăn đặc sản miền sông nước.
Khoai lang là một loại cây trồng quen thuộc với người Việt Nam nói chung và người dân Nam Bộ nói riêng. Người ta thường tận dụng đất ruộng, vườn để trồng xen kẽ, khoai lang trồng khoảng vài tháng đã có củ để ăn. Dân gian thường có nhiều cách chế biến khoai lang như nướng than, hấp cơm hoặc cầu kỳ hơn là đem khoai ngâm nước rửa sạch rồi bắc lên nồi luộc, khoai chín để nguội cắt lát mỏng phơi khô để dành ăn dần. Người miền Tây, cụ thể là Vĩnh Long còn sáng tạo bằng cách ăn khoai lang luộc chấm với mắm sống, dừa nạo...
Khoai lang mắm sống là món ăn dân dã, đạm bạc, gắn bó với bao thế hệ cha ông trong thời khai hoang mở cõi vùng đất phương Nam. Theo nhiều người dân địa phương kể lại, trong thời dã chiến, khoai lang và mắm sống thường được ăn cùng với nhau, là món ăn tiện lợi cho nhà nông mỗi khi ra đồng. Ngày nay, mặc dù có nhiều món ăn ngon, sang trọng vượt bậc hơn nhưng vẫn khó thay thế được món khoai lang mắm sống.
 |
| Khoai lang xưa là món ăn "cứu đói" |
Để chế biến món khoai lang mắm sống đòi hỏi người làm phải thực hiện công phu và tỉ mẩn một chút. Trước hết là phải chọn được loại mắm ngon, chất lượng. Thông thường, người ta chọn mắm cá sặc, khi xé ra thịt đỏ au. Và, khoai lang dùng để luộc có thể là khoai lang trắng, vàng hoặc tím, những loại khoai nhiều bột, bùi và thơm. Mắm tươi mua về sẽ được xé ra từng miếng nhỏ, rút bỏ hết xương mắm rồi trộn với chanh, tỏi, ớt, gừng non, nêm nếm vừa ăn rồi cho vào một đĩa.
Khoai lang rửa sạch đem luộc hoặc hấp chín, lột vỏ. cắt ra từng miếng nhỏ hoặc để nguyên củ. Ăn kèm với khoai lang mắm sống không thể thiếu thịt ba rọi, dừa nạo, chuối chát, dưa leo và nhiều loại rau vườn khác. Rổ khoai lang dọn ra củ nào củ nấy mọng căng tròn rất đẹp, bên cạnh là đĩa mắm sống và mớ rau đồng tươi xanh bắt mắt, khiến du khách thèm thuồng muốn thử ngày.
Theo đó, vị mặn của mắm, vị béo bùi của khoai hòa với vị ngọt của các loại rau đồng, ăn một lần khó thể nào quên. Ngày nay cuộc sống trở nên đủ đầy hơn khiến món khoai lang mắm sống cũng được “cải tiến” với nhiều phiên bản đa dạng hơn. Ví dụ như giờ đây, ăn kèm với món khoai lang chấm mắm sống không thể thiếu được thịt ba rọi luộc thái mỏng, một ít dừa nạo, dưa leo, chuối chát và các loại rau vườn khác. Có rất nhiều cách để thưởng thức món ăn độc đáo này nhưng ngon và đúng điệu nhất chính là ăn kèm với lá cách (lá của một loài cây mọc phổ biến ở các tỉnh miền Tây).
 |
| Món ăn không thể thiếu đĩa rau sống mướt mắt ăn kèm |
Là món ăn ngon nổi tiếng của vùng đất Nam Bộ, khoai lang mắm sống là đặc sản du khách nên thử khi có dịp xuôi về Vĩnh Long. Có nhiều cách để thưởng thức khoai lang mắm sống nhưng ngon và đúng điệu nhất là ăn kèm lá cách (lá của một loại cây mọc phổ biến ở miền Tây).
Khi ăn, lấy từng lá cách đặt vào lòng bàn tay, dùng đũa gắp một miếng mắm, một lát thịt, một nhúm dừa nạo rồi cuộn lại đưa vào miệng từ từ thưởng thức. Ăn khoai lang mắm sống không cần nước chấm vì chén mắm sống đã được nêm nếm gia vị vừa ăn. Nếu muốn, thực khách có thể thêm chanh để cho vị ấm, dung hòa các thứ gia vị với nhau, ăn sẽ ngon miệng hơn. Với sự hòa quyện giữa mắm sống, khoai lang thêm chút đậm đà của mắm sống, khoai lang mắm sống trở thành đặc sản Vĩnh Long ngon nức tiếng. Nếu đã có dịp thưởng thức đặc sản khoai lang mắm sống, du khách sẽ khó quên được mùi vị khi rời xa mảnh đất này.
Giờ đây, khoai lang mắm sống trở thành “đặc sản” không thể thiếu trong các dịp lễ, tết hay đám tiệc… ở Vĩnh Long. Đến bất kỳ bữa tiệc nào cũng có thể thấy khoai lang mắm sống có vị trí như món khai vị trong bữa ăn được nhiều người ưa thích. Đây cũng là món ngon được người dân Vĩnh Long dùng để đãi khách quý, khách phương xa ghé lại hoặc dùng để làm quà cho người thân xa quê. Đặc biệt nhất, món ăn “nhà nghèo” ngày nay còn xuất hiện trong các thực đơn của nhà hàng sang trọng, tiếp đón khách du lịch với giá cả không hề rẻ.
 |
| Đa dạng các loại mắm sống miền Tây |
Thông thường, một phần khoai lang mắm sống tại các nhà hàng bao gồm một đĩa khoai lang luộc, một đĩa mắm sống, thêm một khay bày lên nào là thịt luộc, dừa nạo, lá cách, mớ rau đồng tươi xanh có giá dao động từ 100 - 200.000 đồng/dĩa tại các nhà hàng. Anh Huỳnh Văn Linh - một chủ nhà hàng đặc sản miền Tây tại khu sinh thái ở Vĩnh Long cho hay: “Đây là món ăn đặc trưng của quán, ngày thường tôi bán từ 100 - 150 phần, các ngày thứ 7 chủ nhật và lễ tết sẽ đông hơn. Tôi còn bán cả đặc sản mắm sống mang về với giá 50.000 đồng/hũ 200gr. Còn khoai lang, khách có thể tìm mua ngoài chợ nhưng khi nào tôi cũng dặn là chọn loại khoai bùi, nhiều bột thì ăn mắm sống sẽ ngon hơn như khoai lang tím, khoai lang mật…”.
Không chỉ xuất hiện trong các bữa tiệc, lễ tết..., khoai lang chấm mắm sống còn là món ăn quen thuộc của bữa cơm gia đình tại Vĩnh Long. Chắc chắn nếu có dịp ghé thăm nơi đây, bạn sẽ được người dân tiếp đãi hương vị này. Đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm nét văn hoá ẩm thực đặc sắc của miền Tây sông nước nhé.
 Loại lá mọc đầy không ai hái giờ là đặc sản Tây Nguyên, du khách nào cũng muốn nếm thử |
 Loại quả dại xưa nhà nghèo mới nếm, nay đem kho cá thành đặc sản đưa cơm |
 Tác phẩm "Đặc sản Nem lai vung" |
