Xôi trám đen- đậm đà hương vị xứ Lạng

Trám đen xứ Lạng

Trám là một loại quả đặc sản tự nhiên của núi rừng xứ Lạng, có công dụng giải khát, thanh giọng, giải độc, giải say rượu...Quả trám có hai loại: trám trắng và trám đen. Trám trắng thường dùng làm mứt, ô mai. Trám đen dùng làm món kho, sốt với cá... nhưng đặc biệt dùng làm món xôi trám đem đến cho người thưởng thức một hương vị rất riêng.

Người dân vùng xứ Lạng đã kết hợp tài tình giữa quả trám và gạo nếp để tạo nên món xôi trám cho hương vị thơm ngon. Xôi trám - “Khẩu nua mác bây” là một món ăn ngon của người dân tộc thiểu số ở Lạng Sơn. Vào đầu mùa trám khoảng tháng 8, tháng 9 âm lịch, người dân lên rừng hái quả để làm thức ăn. Cách làm món này đơn giản lại thơm ngon, bổ dưỡng.

Trám có 2 loại trám trắng và trám đen. Để làm xôi, người dân Xứ Lạng thường chọn trám đen, vì loại trám này có vị ngậy và bùi. Hai nguyên liệu quan trọng nhất trong quá tình làm xôi trám đen chính là gạo nếp và trám đen. Mới nghe thì ai cũng cảm thấy đơn giản nhưng để chế biến được một món ăn chuẩn vị thì rất kỳ công.

Những nguyên liệu chính để làm nên món xôi trám đen

Chị Vũ Huyền Giang, phường Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn chia sẻ: Làm xôi trám đen quan trọng nhất là cách chọn trám đen và chọn gạo. Trám đen có 2 loại (trám nếp và trám tẻ). Nấu xôi nên chọn trám nếp vì thịt mềm, đã chín, không bị sâu. Quả trám đen sau khi rửa sạch rồi ngâm (ỏm trám) vào nước nóng bỏng tay khoảng 70 độ C đến khi mềm quả.

Lúc ngâm nước nóng, trám chín từ từ, tinh dầu trám tan vào nước, khi có mùi thơm rất dễ chịu. Sau đó dùng dao nhỏ sắc hoặc dùng sợi chỉ cuốn quanh cắt đôi quả trám ra, nhẹ nhàng tách bỏ hạt. Quả trám đen ỏm ngon nhất là lúc bẻ đôi có thể tách bỏ hạt một cách dễ dàng và để lộ phần thịt trám có màu tím pha hồng còn phần cùi trám thì mềm, dậy mùi thơm ngậy ngậy, chua chua.

Gạo nếp phải chọn loại hạt to, tròn, chắc mẩy sau đó đem ngâm với nước trong khoảng 8 tiếng vớt lên để ráo và trộn với dầu ăn, để khi đồ lên xôi sẽ có mùi thơm ngào ngạt và vị dẻo khó quên. Thời gian đồ xôi khoảng từ 15 đến 20 phút tùy theo lượng gạo.

Trong quá trình đồ xôi cần chú ý đun lửa cháy nhỏ, ít mở vung để tránh bị bay hơi. Thông thường, người Tày, Nùng Xứ Lạng hay đồ xôi trong chõ gỗ, vừa kín lại có lượng hơi nhiều nên rất nhanh chín và giữ được hương thơm của gạo nếp.

Xôi trám đen Xứ Lạng

Khi xôi và trám đều đã được làm chín, người dân thường trộn lại với nhau. Có nhiều cách để làm xôi trám đen như: xôi khi đồ chín có thể ăn kèm luôn với trám đã ỏm; đem bóc vỏ đen của trám hoặc giữ nguyên, lấy phần thịt bỏ hạt, rồi nghiền nhuyễn trộn đều với xôi đã đồ trước đó, rồi đem đồ lại trên chõ một lần nữa khoảng 10 phút đến khi xôi chín có mầu hồng tím; khi đồ xôi một số gia đình trộn thêm thịt băm xào sẵn với trám để tăng thêm độ đậm đà….

Mùi thơm của hạt nếp dẻo hòa lẫn vị bùi, béo ngậy của trám rừng, khi kết hợp lại tạo nên vị ngon lạ miệng, hấp dẫn khiến người thưởng thức muốn ăn mãi không thôi. Xôi trám đen đã trở thành một món ăn hấp dẫn ngay cả chính người Lạng Sơn và những vị khách thập phương.

Trám đen- từ loại quả quê mùa đến đặc sản nhiều người yêu thích

Loại quả được ví là "vàng đen", tưởng ăn chơi hóa là "tiên dược" cho sức khỏe

Siêu quả vốn mọc hoang trong rừng quý như 'vàng đen' và phi vụ đặt cọc kỳ lạ của thương lái Trung Quốc