Quả trám còn có tên gián quả, thanh quả,... (miền Trung gọi Mác cơm và cà ná ở miền Nam). Trám có hai loại: trám trắng (Canarium album Raeusch) còn gọi trám xanh và trám đen (Canarium nigrum Engl) còn gọi cây bùi màu tím thẫm. Quả trám được chế biến thành mứt, ô mai, trám muối... thịt kho trám, cá kho trám... Trong Đông y, trám là vị thuốc trị nhiều bệnh, đặc biệt là bệnh đường hô hấp.
Cùi trám chứa đạm, béo, đường, vitamin đặc biệt là vitamin C, B1, PP; chất xơ; các chất khoáng như canxi, sắt, kẽm, photpho, kali, magie, carroten;... Axit folic và các axit hữu cơ.
Bàn luận về quả trám, Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết: Theo y học cổ truyền, quả trám có vị chua, ngọt chát, không độc, tính ấm, vào kinh phế, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân chỉ khát, giải độc, lợi hầu họng.
Trong y học cổ truyền, trám trắng và trám đen thường được dùng để làm thuốc giải rượu, trị nọc độc con dài, chữa yết hầu cổ họng sưng đau hoặc ho nhiều đờm. Ngoài ra, trám chín còn được dùng để hỗ trợ bệnh nhân động kinh và dùng để an thần.
Quả trám có nhiều công dụng chữa bệnh và bạn hoàn toàn có thể làm những bài thuốc trị bệnh từ trám tại nhà như:
Chữa ngộ độc do ăn cua, cá
Chuẩn bị 30g trám trắng, rửa sạch rồi đem đi sắc thành nước uống. Nên uống khi nước còn ấm sẽ phát huy tốt nhất công dụng chữa bệnh.
Trị độc do ăn cá nóc
Rửa sạch 50g trám tươi, bỏ hạt sao chín, sắc thành thuốc uống.
Trị da bị nứt nẻ do lạnh
Đốt tồn tính hạt quả trám, trộn cùng dầu mè. Đem hỗn hợp thu được bôi vào chỗ nứt nẻ.
Điều trị môi chụm lại, lở đau không ăn được
Lọc một lượng vừa đủ hạt quả trám, mang đi đốt tồn tính. Sau đó trộn cùng mỡ lợn là có thuốc bôi trực tiếp vào chỗ lở.
Trị bệnh sâu răng, đau răng
Cách 1: Đem quả trám đi đốt tồn tính. Lượng than thu được thì tán thật nhỏ, trộn cùng ít xạ hương. Bôi hỗn hợp và xỉa vào chỗ sâu răng sẽ giúp bệnh mau khỏi.
Cách 2: Cạo bỏ lớp vỏ đen bên ngoài của cây trám trắng, thái mỏng rồi đem phơi khô để sắc lấy thuốc. Có thể kết hợp sắc thuốc với rễ chanh, hoặc rễ cà dại.
Cách điều trị bệnh là ngậm thuốc trong 10 phút rồi nhổ đi. Mỗi ngày làm nhiều lần thì sẽ khỏi bệnh.
Trị viêm tắc mạch máu
Nấu hoặc luộc 200g trám trắng tươi, lấy cùi ăn, bỏ hạt. Ngoài ra, bạn nên uống phần nước dùng hàng ngày để tăng hiệu quả chữa bệnh.
Chữa trị bệnh đau đầu
Nguyên liệu: 10g trám tươi bỏ hạt, 15g hành hoa, 10g tử tô, 10g gừng tươi.
Cách làm: Đem phần nguyên liệu đã chuẩn bị sắc cùng 1,5 lít nước. Đun đến khi nước trong nồi cạn còn 500ml. Chia phần thuốc sắc thành 3 lần uống mỗi ngày.
Nên uống thuốc khi còn nóng. Uống liên tục trong 3 – 5 ngày thì bệnh đau đầu sẽ được trị dứt điểm.
Giải nhiệt, thanh phế, lợi hầu họng
Nguyên liệu: 10g trám tươi bỏ hạt, 120g ngó sen tươi, 6g gừng, 150g mã thầy.
Cách làm: Cho phần nguyên liệu vào máy ép, ép lấy nước. Mỗi ngày uống 2 lần, nên uống sau khi ăn tầm 30 phút.
Điều trị miệng lở, nhiệt
Đốt 50g trám thành than, lấy phần bột tán mịn rồi bôi lên vùng miệng bị nhiệt. Nên kết hợp với uống nước quả trám luộc để bệnh nhanh khỏi.
Điều trị bệnh đau nhức xương khớp
Chuẩn bị 10g quả trám, đem đi gọt bỏ lớp vỏ sần bên ngoài rồi rửa sạch. Cắt quả trám thành những lát nhỏ, sắc cùng 1 lít nước. Đun đến khi lượng nước còn một nửa thì tắt bếp.
Chia phần thuốc đã đun thành 3 phần để uống trong ngày. Lưu ý uống sau mỗi bữa ăn tầm 30 phút.
Một số công dụng từ quả trám và cách dùng trong đời sống hàng ngày |
Loại quả được ví là "vàng đen", tưởng ăn chơi hóa là "tiên dược" cho sức khỏe |
3 cách chế biến quả trám đen đơn giản mà ngon đến lạ |