 |
| Trám đen khá phổ biến ở một số tỉnh trung du miền núi phía Bắc |
Trám đen khá phổ biến ở một số tỉnh trung du miền núi phía Bắc, và được trồng nhiều ở khu vực Lạng Sơn, Bắc Giang. Riêng ở Bắc Giang, trám đen nổi tiếng thơm bùi nhất phải kể đến trám đen làng Vân Xuyên và làng Vạn Thạch ven sông Cầu. Trám đen thuộc loại cây thân gỗ, sống trên 100 năm, thường ra hoa vào tháng 2 và chín quả vào tháng 7.
Trám đen là cây gỗ lớn, chiều cao trung bình từ 15 - 20 m, đường kính có thể tới 90 cm, thuộc loại cây lâu năm, ra hoa vào tháng 2, chín quả vào tháng 7.
Quả trám hình thoi, khi non có màu xanh nhạt, chín chuyển sang màu tím đen, thịt trám màu hồng thẫm chứa hydrat cacbon, protit, chất béo và các khoáng chất: Canxi, photpho, sắt, kali, magie, kẽm… tốt cho sức khỏe.
 |
| Nham trám- món ăn trứ danh Bắc Giang |
Từ quả trám đen, người dân địa phương chế biến thành nhiều món ăn dân dã ngon miệng nổi tiếng như: Nham trám, trám đen om thịt, cá kho trám đen, trám đen ngâm mắm, xôi trám, trám ngâm tương.
Nham trám là món ăn ngon được nhiều người yêu thích bởi vị bùi, béo của trám đen; ngọt đậm của cá, thịt nướng và hương thơm của các loại gia vị rau thơm, vừng, lạc rang…
Để làm nham trám người ta thường chuẩn bị trám đen, cá chép, thịt ba chỉ, khế chua, hoa chuối, đậu phộng giã nhuyễn, vừng, và không thể thiếu các loại lá như lá gừng, đinh lăng, xương sông, vừng non, núc nác, tía tô, lá sung, mùi tàu...
 |
| Món nham trám chế biến rất cầu kỳ |
Để có món ăn ngon chuẩn vị, người đầu bếp phải rất kỳ công sơ chế thực phẩm, gia vị: Trám đen rửa sạch, luộc sơ qua với nước muối loãng. Đợi khi trám nguội thì đổ tất cả vào một cái vại, sau 2-3 ngày mới dùng những quả trám này để chế biến món nham.
Công đoạn "om trám" này khá quan trọng, cần phải đúng yêu cầu kĩ thuật để khi chín, trám ăn không quá cứng nhưng lại không được mềm, đảm bảo hương vị bùi, béo đặc trưng, cá chép bắt từ sông Cầu (hoặc cá mè trắng) rửa sạch lọc thịt, bỏ da, dùng giấy bản thấm kĩ; Nếu làm nham cá sống thì thịt cá thái chỉ.
Nếu làm nham cá nướng thì cá mang nướng bằng than hoa (nướng 3 lửa, phơi 2 sương)…, sơ chế hoa chuối hoặc củ chuối non, vừng, lạc, thịt ba chỉ nướng than hoa, khế chua, lá gừng, lá nhội, lá đinh lăng, cùi dừa, tương, dấm thanh… Các nguyên liệu này sẽ được thái thật nhỏ, sau đó trộn với nhau theo tỷ lệ nhất định để có món nham trám thành phẩm. Thường mỗi gia đình sẽ có bí quyết riêng để tạo nên hương vị đặc trưng cho món ăn này.
 |
| Sự kết hợp khéo léo tạo nên đặc sản quyến rũ thực khách |
Khi ăn, trải lớp bánh đa nem ngoài cùng, tiếp đến là lá nhội hoặc lá núc nác, gắp một đũa nham trám làm nhân, cuốn chặt tay. Nham trám chấm cùng nước tương làm dậy lên vị chua của khế, vị béo của thịt ba chỉ, vị bùi của trám, cá nướng giòn tan quyện với hương thơm của lá rừng.
Nham trám có vị béo, bùi đặc trưng của trám đen, sự hòa quện thơm ngon của thịt, cá nướng cùng với vị rau thơm. Từ những nguyên liệu quen thuộc được kết hợp khéo léo tạo nên đặc sản quyến rũ thực khách.
 Trám đen- từ loại quả quê mùa đến đặc sản nhiều người yêu thích |
 Loại quả được ví là "vàng đen", tưởng ăn chơi hóa là "tiên dược" cho sức khỏe |
 Xôi trám đen- đậm đà hương vị xứ Lạng |
