 |
| Cây sầu riêng đang cho hiệu quả kinh tế cao nên người dân ở nhiều địa phương đổ xô trồng. |
Sẵn sàng tăng diện tích dù tiềm ẩn rủi ro
Mấy năm gần đây, anh Phạm Quốc Hưng, ở xã Đắk Búk So, huyện Tuy Đức đã phát triển được 10ha sầu riêng. Hiện nay, vườn sầu riêng của gia đình anh Hưng có khoảng 500 cây, bắt đầu cho thu bói vào năm nay.
Mặc dù đã sở hữu diện tích rất lớn nhưng anh Hưng vẫn tiếp tục xuống giống thêm 1.000 cây sầu riêng trồng xen với 5ha cây trồng khác.
Chia sẻ về việc này, anh Hưng cho biết, người làm nông nghiệp hiện nay dù trồng cây gì cũng đối mặt với nhiều rủi ro. Còn anh chọn sầu riêng vì loại cây trồng này đang có giá trị kinh tế cao.
"Tôi đầu tư sản xuất sầu riêng để tạo cơ hội tăng nguồn thu nhập cho gia đình. Còn về lâu về dài thì cũng không có gì bảo đảm an toàn" - anh Hưng cho biết.
 |
| Nông dân Đắk Nông chăm sóc cây sầu riêng. Ảnh: Phan Tuấn |
Tương tự, năm 2022, ông Lầu A Sy, ở xã Đắk Nia, thành phố Gia Nghĩa bắt đầu thu bói 500 cây sầu riêng. Trong năm này, ông Sy thu hoạch được hơn 20 tấn quả, bán được 1,6 tỉ đồng.
Theo ông Sy, từ năm 2017 đến nay, ông đã phát triển hơn 45ha sầu riêng, chủ yếu trồng thuần, tổng mức chi phí khoảng 6,5 tỉ đồng.
Sầu riêng là loại cây trồng khó tính, phải từ 5 - 6 năm mới bắt đầu cho thu hoạch ổn định. Do đó, để đầu tư sản xuất sầu riêng, ngoài kiến thức thì nguồn vốn phải mạnh, người nông dân mới có thể trụ vững.
Cụ thể, trong chu kỳ 5 năm đầu, ngoài giá trị đất, ông Sy phải đầu tư khoảng 200 - 300 triệu đồng/ha cho cây giống, công chăm sóc, phân bón, nước tưới…
Trồng sầu riêng ồ ạt diện tăng nhanh tự phát
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tuy Đức, hiện nay, toàn huyện có hơn 1.000ha sầu riêng. Trong đó, có 372ha cho thu hoạch, sản lượng quả thu hoạch ước đạt 2.458 tấn/năm.
Khoảng 3 năm trở lại đây, giá sầu riêng luôn giữ ở mức cao, nên diện tích loại cây này trên địa bàn huyện Tuy Đức tăng nhanh, bình quân tăng 150ha – 200ha/năm. Các giống sầu riêng trồng chủ yếu gồm sầu riêng ghép Ri6, Dona, Musang king, Monthong.
Việc phát triển sầu riêng trên địa bàn huyện chủ yếu diễn ra theo hình thức tự phát ở khắp các địa bàn trong huyện. Phần lớn là trồng xen canh với các loại cây trồng khác.
 |
| Sầu riêng hiện đang mang lại thu nhập cao nên có sức hút lớn đối với người nông dân. Ảnh: Bảo Lâm |
Tại huyện Đắk R’lấp, thống kê của ngành chức năng cho thấy địa phương này hiện có hơn 2.260ha sầu riêng trồng xen và trồng thuần, sản lượng đạt 15.657 tấn/năm.
Hiện nay, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đắk R'lấp đã tham mưu UBND huyện Đắk R'lấp khuyến cáo người dân nên xem xét việc trồng sầu riêng ở khu vực nào để phù hợp khí hậu, thổ nhưỡng và phát triển bền vững.
Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đắk R'lấp Nguyễn Thành Nên cho biết, những năm qua, sầu riêng là loại cây trồng có giá bán khá cao và cho thu nhập cao nhất trong các loại cây trồng. Đây là lý do khiến người dân có xu hướng chặt bỏ một số cây như caosu, điều để trồng sầu riêng. Một số trường hợp thì trồng xen trong vườn cà phê.
Lo vỡ quy hoạch khi ồ ạt trồng sầu riêng
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông, đến cuối năm 2022, trên địa bàn tỉnh đã có 6.139ha sầu riêng. Ngành chức năng dự báo, diện tích loại cây trồng này ở Đắk Nông sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới.
Thời gian qua, việc được xuất khẩu chính ngạch sầu riêng và một số loại cây ăn quả có tiềm năng đang mang lại nhiều cơ hội, lợi ích lợi cho ngành nông nghiệp tỉnh Đắk Nông.
Bên cạnh cơ hội phát triển từ việc xuất khẩu sầu riêng chính ngạch sang Trung Quốc, chính quyền các địa phương đang đối mặt với tình trạng người dân chủ động mở rộng diện tích sầu riêng ở các vùng có điều kiện đất đai không phù hợp.
Nhiều bà con bỏ qua khuyến báo, tự phát chặt phá các loại cây trồng khác để chuyển sang trồng sầu riêng. Điều này khiến cho ngành chức năng lo ngại về những hệ lụy sau này.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông, tỉnh quy hoạch phát triển đến năm 2025 diện tích sầu riêng sẽ là 5.000ha.
Tuy nhiên, đến cuối năm 2022, trên địa bàn tỉnh đã có 6.139ha sầu riêng, vượt xa quy hoạch. Ngành chức năng dự báo, diện tích loại cây trồng này ở Đắk Nông sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới.
 |
| Một vườn sầu riêng quy mô lớn ở địa phương. Ảnh: Phan Tuấn |
Liên quan đến vấn đề này, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, có một số nguyên nhân dẫn đến việc phát triển sầu riêng ồ ạt trong những năm qua. Trước hết do giá bán sản phẩm sầu riêng ở mức cao.
Sầu riêng Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc. Tỉnh Đắk Nông định hướng phát triển vùng trồng sầu riêng quy mô lớn phục vụ xuất khẩu...
Ngoài ra, một phần cũng do người dân có tâm lý nóng vội, muốn phát triển loại cây trồng này một cách nhanh chóng để tạo nguồn thu nhập cao.
"Nếu nông dân sản xuất sầu riêng tự phát, không theo quy chuẩn xuất khẩu, lượng sầu riêng sản xuất ra sẽ dẫn đến cung vượt cầu, lúc đó giá bán sẽ thấp và không đem lại hiệu quả, trong khi đó việc đầu tư cho một cây sầu riêng không hề nhỏ" - Bà Nguyễn Thị Tình, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông cho biết.
Trước thực trạng người dân phát triển "nóng" sầu riêng, mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ra khuyến cáo với người dân.
Cụ thể, việc phát triển sầu riêng ồ ạt, thiếu kiểm soát, theo phong trào, không theo định hướng quy hoạch sẽ xảy ra hậu quả khó lường. Sầu riêng sẽ đứng trước nguy cơ cung vượt quá cầu, dư thừa. Phát triển sầu riêng ở các vùng không chủ động được nước tưới sẽ gây thiệt hại lớn về năng suất và chất lượng sầu riêng của Việt Nam.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng khuyến khích trồng sầu riêng cần theo định hướng thị trường, liên kết sản xuất, chuẩn hóa quy trình từ lúc canh tác, thu hoạch đến chế biến, vận chuyển, phân phối… để nâng giá trị gia tăng./.
