 |
| Giá sầu riêng tăng cao khiến lợi nhuận từ loại trái cây vua này tạo sức hút khủng khiếp khi các địa phương ồ ạt trồng sầu riêng. |
Cây tỷ đô sầu riêng và cảnh báo “con đường phá sản”
Theo TS Mai Thành Phụng – chuyên gia nông nghiệp, nông dân trồng sầu riêng trên đất phèn chỉ đi đến con đường phá sản. “Vấn đề là sau 5, 6 năm trồng tốt tươi, cây sầu riêng sẽ tự chết và vô phương cứu chữa”, TS Phụng khẳng định.
Bất luận các chuyên gia nông nghiệp cảnh báo, nông dân miền Tây vẫn ồ ạt “kết duyên” sầu riêng với đất phèn bởi hấp lực về giá. Điển hình là sự phát triển nóng về diện tích sầu riêng tại Tiền Giang.
Thông tin từ Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang cho biết, hiện tỉnh có 13.000 ha sầu riêng, sản lượng 200.000 tấn/năm. Trong đó, khá nhiều diện tích trồng sầu riêng trồng trên đất phèn.
 |
| Để xả phèn cho đất, nông dân đào rãnh xung quanh mô đất trồng sầu riêng. |
Sở này cũng cho rằng, sầu riêng là một trong những loại cây mang lại giá trị kinh tế cao và tăng dần đều qua từng năm trên địa bàn tỉnh. Nếu như vào năm 2013 lợi nhuận của cây sầu riêng trên địa bàn tỉnh bình quân chỉ đạt 380 triệu đồng/ha/năm thì đến cuối năm 2018 đạt hơn 936 triệu đồng/ha/năm.
Theo kế hoạch của ngành nông nghiệp tỉnh Tiền Giang, đến năm 2020 toàn tỉnh sẽ có khoảng 12.000 ha trồng sầu riêng, tập trung chủ yếu ở huyện Cai Lậy.
Trước đây xã Thanh Hòa (TX Cai Lậy) được xem là “thủ đô mít Thái” của Tiền Giang. Từ đất lúa, nhà nhà chuyển sang trồng mít và phất lên. Tuy nhiên, hiện nay rất nhiều nông dân đốn mít chuyển sang trồng sầu riêng khi thấy giá loại trái cây này luôn ở mức tốt.
Do là đất phèn, nông dân tại đây buộc phải lên mô (ụ) theo quy cách 1,5mx1m để trồng sầu riêng. Dưới chân mô, nông dân đào rãnh sâu xung quanh rồi dùng lân để xả phèn. Với cách thức này, ông Đỗ Hiếu – một nông dân trồng sầu riêng (xã Thanh Hòa) cho biết, 3 năm trước gia đình ông đã trồng sầu riêng trên 6.000m2 đất với gần 150 gốc. “Hiện, sầu riêng sắp cho thu hoạch”, ông Hiếu thổ lộ.
Theo ông Phan Văn Nhanh – Phó Chủ tịch HND xã Thanh Hòa, khoảng 90% nông dân Thanh Hòa trồng sầu riêng. Hiện, xã có 185ha sầu riêng và sẽ còn phát triển tiếp.
Trong khi đó, theo Sở NNPTNT tỉnh Long An, tại khu vực Đồng Tháp Mười phèn chua nặng, nông dân một số huyện, như: Vĩnh Hưng, Tân Thạnh, Thạnh Hóa, Mộc Hóa,... đã trồng hơn 100 ha sầu riêng.
Ông Lê Văn Hậu (huyện Mộc Hóa) cho biết, năm 2015, ông thuê Kobe đào kênh, xổ phèn, tưới tiêu, đắp mô đất trồng khoảng 4ha sầu riêng giống Thái Lan và giống Mã Lai, với vốn đầu tư cải tạo đất và mua cây giống lên tới hơn 1,5 tỉ đồng.
Đến nay, có gần một nửa số cây sầu riêng đang đơm bông, kết trái. “Dự kiến chừng hơn năm nữa, tôi sẽ bắt đầu thu lãi từ sầu riêng, từ 200- 250 triệu đồng/ha/vụ”, ông Hậu nhẩm tính.
 |
| Vườn sầu riêng trên đất phèn ở xã Tân Lập 1 (huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang). |
Ông Nguyễn Chí Thiện – Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Long An nhận định, diện tích một số loại cây ăn quả, trong đó có sầu riêng, đang có xu hướng tăng nhanh do nhiều địa phương chuyển đổi đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng một số loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao hơn.
Song, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng là do người dân tự phát, không phải theo kế hoạch, quy hoạch của địa phương nên diện tích sản xuất nhỏ lẻ, manh mún không tập trung. Từ đó, dẫn đến khó khăn trong việc khuyến cáo, hướng dẫn sản xuất theo quy trình VietGAP, đăng ký cấp mã số vùng trồng, kêu gọi liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản.
Không khuyến khích trồng sầu riêng trên đất phèn
Qua gần 30 năm khai hoang phục hóa đến nay, vùng Đồng Tháp Mười thuộc huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang đã không còn đất hoang, vườn cây đặc sản ngày càng nhân rộng và cho hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên đối với cây sầu riêng, dù giá trị cao nhưng chính quyền địa phương không khuyến khích nông dân trồng do điều kiện thổ nhưỡng chưa thuận lợi.
Nhờ đầu tư xây dựng hệ thống kênh mương thủy lợi cung cấp nước tưới tiêu, thoát phèn và các ô đê bao ngăn nước lũ nên diện tích cây ăn trái ở huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang ngày càng phát triển. Đến nay, toàn huyện có trên 20.000 ha vườn cây ăn trái; trong đó có 17.000 ha cây khóm (dứa), hơn 1.000 ha cây thanh long, 800 ha cây mít.
Hiện nay, các loại cây ăn quả này giá rất cao, nông dân có nguồn thu nhập khá lớn như thanh long gần 30.000 đồng/kg, mít 50.000 đồng/kg; khóm gần 10.000 đồng/kg.
Gần đây, giá trái sầu riêng ở mức kỉ lục nên nhiều nông dân huyện Tân Phước trồng loại cây ăn quả này. Toàn huyện đã có ít nhất 5 ha cây sầu riêng đã cho trái tập trung ở xã Tân Hòa Đông và Thạnh Hòa. Qua thu hoạch cho thấy do đất còn độ phèn cao nên dù cây có năng suất nhưng chất lượng không cao. Chính quyền và ngành nông nghiệp địa phương không khuyến khích nông dân nhân rộng diện tích cây sầu riêng.
 |
| Cây sầu riêng trồng vùng Đồng Tháp Mười có trái nhưng chất lượng không cao. |
Ông Trần Hoàng Phong, Chủ tịch UBND huyện Tân Phước cho biết, cây sầu riêng đã có một số bà con trồng, ban đầu thấy phát triển tốt, lớn nhanh nhưng khi có trái chỉ được 1 – 2 mùa sẽ chết, do đất huyện Tân Phước là đất phèn không đủ chất dinh dưỡng. Vì thế hiện nay dù bà con có trồng nhưng huyện khuyến cáo không nên trồng loại cây này
Đồng quan điểm về sự bất lợi khi trồng cây sầu riêng trên đất phèn ở Đồng Tháp Mười – vựa lúa miền Tây Nam Bộ, ông Lê Thanh Tùng – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNN) khẳng định: “Nếu trồng cây sẽ chết”. Ông Tùng còn cho biết thêm, không phải chỉ có yếu tố kỹ thuật, yếu tố xã hội cũng không bền vững nếu trồng sầu riêng ở Đồng Tháp Mười. “Đồng Tháp Mười thích hợp cho cây lúa, nếu trồng thêm cây ăn quả, như sầu riêng làm sao để có cơ chế điều tiết nước cho phù hợp”, ông Tùng nêu vấn đề./.
