Ồ ạt trồng sầu riêng trong khi việc cấp mã số vùng trồng nhỏ giọt, Bộ cảnh báo khẩn

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn vừa tiếp tục có thông báo khẩn về tình trạng ồ ạt trồng sầu riêng.

Tiến độ cấp mã số vùng trồng sầu riêng rất nhỏ giọt

Theo ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả - cho biết, sau khi mở cửa trở lại, Trung Quốc đang tăng cường nhập khẩu rau quả từ khối ASEAN. Đặc biệt, rau quả từ các nước Việt Nam, Thái Lan, Malaysia… Đây là cơ hội cho rau quả Việt Nam bùng nổ trở lại sau thời gian dài tăng trưởng âm.

Tuy nhiên, theo ông Nguyên khó khăn lớn nhất trong việc đẩy mạnh xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc là hiện Việt Nam còn tới 7/12 mặt hàng chưa có nghị định thư. Điều này khiến một số mặt hàng chủ lực của Việt Nam như thanh long, xoài, mít khó phát huy hết tiềm năng.

Ngoài ra, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả đánh giá, hiện thời gian xét duyệt mã số vùng trồng, mã số đóng gói sản phẩm để xuất sang Trung Quốc còn lâu. Chẳng hạn, với thanh long doanh nghiệp cần khoảng 6-7 tháng mới được phê duyệt, hay sầu riêng dù có tiềm năng và giá trị lớn nhưng mã số được cấp còn nhỏ giọt.

“Cả nước mới chỉ có 83 mã vùng trồng và 30 mã cơ sở đóng gói, chiếm khoảng 5% tổng diện tích vùng trồng. Trong khi Thái Lan có diện tích tương đương nhưng đã được cấp hàng nghìn mã khiến xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam có nguy cơ lép vế, mất cơ hội”, ông Nguyên nói.

Việc cấp mã số vùng trồng sầu riêng rất chậm, hiện cả nước chỉ có 5% tổng diện tích có mã số vùng trồng.

Thông tin về vấn đề này, ông Huỳnh Tấn Đạt - Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) - cho biết, hiện việc xét duyệt hồ sơ cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói phải trải qua 3 bước chính.

“Do thủ tục phê duyệt hồ sơ được làm trực tuyến nên những thông tin khi doanh nghiệp đăng ký trực tuyến, chỉ sai lệch một dấu chấm, dấu phẩy hoặc một chữ cái, hoặc không tuân thủ đúng hướng dẫn của Tổng cục Hải quan Trung Quốc đều bị hệ thống từ chối phê duyệt”, ông Đạt nói.

Vị này cũng cho biết, hiện Cục đã xây dựng được các tiêu chuẩn cơ sở về việc quản lý và cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói để đáp ứng đầy đủ các điều kiện an toàn thực phẩm của Trung Quốc và phổ biến và phân cấp cho cơ quan quản lý tại địa phương, đặc biệt là các Chi cục Trồng trọt - Bảo vệ thực vật về các Sở NN&PTNT để hướng dẫn các doanh nghiệp.

Cảnh báo khẩn khi người dân vẫn ồ ạt trồng sầu riêng

Thông tin với báo chí, ông Nguyễn Như Cường - Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ NN&PTNT - nhấn mạnh: Tình trạng ồ ạt trồng sầu riêng theo phong trào sẽ dẫn đến hậu quả khó lường.

"Trước tình trạng một số địa phương mở rộng diện tích khi thấy sầu riêng đang có giá cao về lâu dài có thể gây hệ lụy cho mặt hàng này, Cục Trồng trọt - Bộ NN&PTNT vừa có văn bản gửi Sở NN&PTNT các tỉnh, thành phố phía Nam về việc chỉ đạo phát triển cây sầu riêng, trong đó cảnh báo về hậu quả nếu mở rộng diện tích quá đà" - ông Nguyễn Như Cường thông tin.

Công văn chỉ đạo gửi ngày 23/2 nêu rõ, cuối tháng 11/2022, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT đã có Chỉ thị về việc phát triển bền vững sản xuất cây sầu riêng, chanh leo. Tuy nhiên, cây sầu riêng vẫn đang có hiện tượng phát triển 'nóng' tại các địa phương thuộc vùng ĐBSCL, Đông Nam bộ và Tây Nguyên.

Tại nhiều địa phương, người dân mở rộng diện tích sầu riêng tại những nơi không đảm bảo điều kiện thổ nhưỡng.

Theo đó, người dân mở rộng diện tích trồng sầu riêng ở các vùng có điều kiện đất đai, sinh thái không phù hợp; phá cây cà phê, cây hồ tiêu trong vườn trồng xen sầu riêng; chuyển đổi đất lúa để trồng cây sâu riêng...

Việc tăng diện tích một cách ồ ạt, thiếu kiểm soát, theo phong trào, không theo định hướng, khuyến cáo của các cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn sẽ dẫn đến hậu quả khó lường, cung vượt quá cầu, dư thừa, dội chợ và nghiêm trọng hơn là tại các vùng không phù hợp như vùng nhiễm mặn, nhiễm phèn, vùng không chủ động được tưới, tiêu sẽ gây thiệt hại nghiệm trọng về năng suất và chất lượng sầu riêng của Việt Nam, Cục Trồng trọt cảnh báo.

Do đó, Cục Trồng trọt đề nghị Sở NN&PTNT các tỉnh, thành phố tập trung chỉ đạo các cơ quan chức năng, các doanh nghiệp, HTX, các hộ trồng sầu riêng nghiêm túc thực hiện Chỉ thị của Bộ trưởng về phát triển bền vững loại cây trồng này.

Đồng thời, tập trung tuyên truyền nhằm thay đổi thói quen, nhận thức sản xuất theo phong trào, theo số đông. Việc phát triển cây trồng nói chung và sầu riêng nói riêng cần theo định hướng thị trường, theo định hướng của các cơ quan quản lý. Thay vì tăng diện tích, sản lượng cần tổ chức lại sản xuất, liên kết sản xuất, chuẩn hóa quy trình sản xuất từ lúc canh tác, thu hoạch đến chế biến, vận chuyển, phân phối nhằm nâng cao giá trị gia tăng.

Việt Nam cần nâng cao chất lượng trái sầu riêng để tăng tính cạnh tranh cho loại trái cây vua.

Ngoài ra, Sở NN&PTNT các tỉnh, thành phố cần định hướng, tích hợp phát triển cây ăn quả trong quy hoạch tỉnh; đề xuất cơ chế, chính sách; thu hút doanh nghiệp đầu tư cơ sở chế biến liên kết với nông dân, HTX, tổ hợp tác xây dựng vùng trồng cây ăn quả tập trung; xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói; áp dụng quy trình công nghệ canh tác tiên tiến, an toàn.

Cục Trồng trọt cũng yêu cầu các địa phương tăng cường công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra chất lượng giống cây sầu riêng; nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm; liên kết với doanh nghiệp đóng gói, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu; xây dựng thương hiệu và nâng cao giá trị và hiệu quả sản xuất.

"Việc tăng diện tích sầu riêng một cách ồ ạt, thiếu kiểm soát, theo phong trào, không theo định hướng, khuyến cáo của các cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn sẽ dẫn đến hậu quả khó lường, cung vượt quá cầu, dư thừa. Và nghiêm trọng hơn là tại các vùng không phù hợp như vùng nhiễm mặn, nhiễm phèn, vùng không chủ động được tưới tiêu sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và chất lượng sầu riêng của Việt Nam" - ông Nguyễn Như Cường cho hay.