Nguồn gốc món Xá Bấu Ngọt Sóc Trăng
 |
Với những bạn đến từ miền Bắc hoặc miền Trung thì xá bấu là món cực kỳ xa lạ, có thể là chưa bao giờ từng nghe đến tên. Món ăn được chế biến từ nguyên liệu chính là củ cải trắng muối. Món này có nguồn gốc từ người Tiều ở ᴠùng Triều Châu của Trung Quốc. Họ di tản đến sinh sống tại các tỉnh miền Tâу nên đã mang theo cả văn hóa ẩm thực với nhiều món ăn mới lạ, trong đó có Xá Bấu Ngọt Sóc Trăng.
Cái tên xá bấu cũng là được đọc chệch từ "chái pấu" trong tiếng Tiều mà ra. Trong tiếng Hoa, xá bấu có nghĩa là củ cải muối. Qua nhiều biến tấu để phù hợp khẩu vị, xá bấu trở thành món ăn quen thuộc, và là một trong những đặc sản không thể bỏ qua khi đến thăm Bạc Liêu. Xá bấu cũng thu hút du khách phương xa bởi cái tên lạ lạ, ăn lại rất bắt vị.
 |
| Sau công đoạn chọn củ, rửa sạch thì chúng sẽ được cắt đều khoảng tám phân rồi chẻ tư, ướp với muối xong thì phơi khoảng độ hai ngày nắng gắt. |
Theo kinh nghiệm khám phá Sóc Trăng, cách làm món ăn nàу cũng tương đối đơn giản, nguyên liệu chỉ bao gồm củ cải trắng, muối hột và đường cát. Sau công đoạn chọn củ, rửa sạch thì chúng sẽ được cắt đều khoảng tám phân rồi chẻ tư, ướp với muối xong thì phơi khoảng độ hai ngày nắng gắt.
Khi củ cải đã rút nước nhưng vẫn còn hơi ẩm thì sẽ đem trộn với đường cát mịn, theo tỷ lệ phù hợp và ủ khoảng vài ngày để ngấm là được. Sau quá trình chế biến, củ cải trắng ѕẽ dần teo lại thành từng sợi khô thường có màu nâu sẫm, bề mặt hơi khô nhưng vẫn có độ dẻo và dai nhất định. Còn về hương vị thì rất đặc trưng, đan xen giữa chua và ngọt lạ miệng, khiến những bạn lần đầu được thưởng thức sẽ ấn tượng mãi không quên.
Làng nghề chuyên sản xuất Xá Bấu Ngọt Sóc Trăng
 |
| Sau quá trình chế biến, củ cải trắng ѕẽ dần teo lại nhưng vẫn có độ dẻo, dai; có màu nâu. |
Ở Sóc Trăng có rất nhiều khu vực trồng củ cải trắng. Từ độ tháng 10 đến tháng giêng âm lịch là thời điểm thu hoạch củ cải, người dân sẽ thu mua về để chế biến món Xá Bấu Ngọt Sóc Trăng. Địa phương nổi tiếng nhất với món này là thị xã Vĩnh Châu. Ở đây rất nhiều hộ gia đình làm xá bấu thủ công để bán cho thị trường miền Tây.
Ngoài ra, còn có một số cơ sở chế biến công nghiệp, đóng gói và kiểm định chất lượng đầy đủ nên sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu sang Hongkong, Singapore và Trung Quốc, được giá hơn rất nhiều so với bán trong nước. Xá bấu có nhiều nét tương đồng với Dưa kiệu đường Sóc Trăng, đều là món ăn quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của người miền Tây.
Hương vị Xá Bấu Ngọt Sóc Trăng
 |
| Xá Bấu Ngọt Sóc Trăng có rất nhiều loại, phụ thuộc vào chất lượng và nguồn nguyên liệu. |
Xá Bấu Ngọt Sóc Trăng có rất nhiều loại, phụ thuộc vào chất lượng và nguồn nguyên liệu. Loại củ cải nhỏ, dài, suông, kích cỡ bằng ngón chân cái, trồng trên đất cát pha sét được ưa chuộng nhất. Loại này vừa rẻ tiền mà chất lượng lại cao hơn nhiều so với củ cải cỡ lớn, trồng ở đất cát.
Xá Bấu Ngọt Sóc Trăng khi thành phẩm phải đạt kích cỡ vừa đũa gắp. Cho vào miệng cảm nhận được vị ngọt trước tiên rồi đến một chút mặn vừa phải, thơm mùi mật của củ cải nhưng hơi khô và dai. Còn nếu bạn mua phải xá bấu kém chất lượng thì thường sợi sẽ xắt nhỏ như đu đủ bào, ăn thấy nồng, chua, thậm chí là nhớt do đường trộn không thấm, bị chảy nước và lên men.
 |
| Ở Bạc Liêu, mọi người thường dùng xá bấu ăn kèm với cháo trắng, cơm trắng, xôi, bánh tét... |
Ở Bạc Liêu, mọi người thường dùng xá bấu ăn kèm với cháo trắng, cơm trắng, xôi, bánh tét... Ngoài ra, xá bấu có thể đem dùng nấu canh với thịt, hoặc đem chiên cùng cơm, xào thịt xào tôm mang lại cảm giác lạ miệng nhưng rất bắt cơm. Vị giòn sần sật, ăn ngọt ngọt mặn mặn, cải xá bấu mang lại cảm giác lạ miệng mà nhiều du khách đến xứ công tử Bạc Liêu đều thích thú.
Trung bình mỗi tấn củ cải tươi sẽ chế biến được 120 - 130kg xá bấu ngọt. Giá bán xá bấu hiện nay khoảng 70.000 - 100.000 VND/kg. Món này khá dễ ăn nhưng lại ngọt quá so với khẩu vị người miền Nam và miền Bắc. Vì thế, nếu bạn muốn mua về làm quà thì nên mua hũ nhỏ để tặng người thân, bạn bè ăn thử cho biết.
