Ngành dệt may Bangladesh gặp khó, Việt Nam sẽ được hưởng lợi?

Trước mắt Việt Nam sẽ có một số lợi thế khi ngành dệt may Bangladesh gặp khó khăn.

Ít nhất 5 nhà máy may mặc, dệt may và nhựa đã bị đốt cháy

Bangladesh, nơi đang chứng kiến ​​cuộc khủng hoảng chính trị, vốn nổi tiếng với ngành dệt may phát triển, đóng góp quan trọng cho nền kinh tế từ hoạt động xuất khẩu quần áo. Tình trạng bất ổn đang diễn ra dự kiến ​​sẽ ảnh hưởng nặng nề đến ngành công nghiệp quan trọng này của Bangladesh.

Theo đưa tin từ The Daily Star, ít nhất 5 nhà máy may mặc, dệt may và nhựa đã bị đốt cháy ở khu vực Ashulia và Sreepur trong cuộc bạo loạn. Ngoài ra, một nhà máy kéo sợi khác ở Sreepur cũng đã bị cháy.

Cổng thông tin chuyên ngành dệt may, da giày Sourcing Journal ngày 23/7 cho biết, dệt may - ngành công nghiệp trụ cột chiếm gần 85% kim ngạch xuất khẩu của Bangladesh đang chịu thiệt hại 150 triệu USD mỗi ngày khi các cuộc biểu tình của sinh viên gây chết người dẫn đến lệnh giới nghiêm trên toàn quốc, mất sóng viễn thông và đóng cửa vô thời hạn các trường đại học từ những ngày trung tuần tháng 7/2024. Quốc gia Nam Á này đã không có dịch vụ di động hoặc Internet từ ngày 18/7/2024 do tình trạng bạo lực gia tăng trên khắp cả nước. Tất cả các nhà máy đóng cửa kể từ ngày 18/7/2024 như một biện pháp phòng ngừa an toàn.

Theo các thông tin mới nhất từ truyền thông Bangladesh, sau những ngày diễn biến ôn hòa hơn thì từ ngày 4/8 các cuộc biểu tình, bạo loạn gây chết người đã bùng phát trở lại, lan rộng từ giới sinh viên ra các tầng lớp khác trong xã hội nước này. Ngày 5/8 bà Sheikh Hasina đã từ chức Thủ tướng Bangladesh và rời khỏi đất nước trong bối cảnh các cuộc biểu tình căng thẳng vẫn đang tiếp diễn trên khắp đất nước.

SM Mannan Kochi, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất và xuất khẩu hàng may mặc Bangladesh chia sẻ với Sourcing Journal: “Vấn đề lớn nhất là người mua quốc tế của chúng tôi đang mất niềm tin - một tổn thất không thể đo lường được bằng tiền vì nó sẽ có tác động tiêu cực lâu dài đến ngành công nghiệp có giá trị nhất của đất nước".

Munir Mashooqullah, người sáng lập của Chuỗi cung ứng hàng may mặc M5 Groupe chia sẻ: Việc đóng cửa ngành dệt may của Bangladesh chắc chắn sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu trở nên nghiêm trọng hơn, trong khi tình hình vốn dĩ đã căng thẳng do xung đột ở Biển Đỏ. Việc bị cắt đứt liên lạc, đóng cửa các nhà máy do lệnh giới nghiêm sẽ làm tình hình trầm trọng hơn cho ngành dệt may của Bangladesh.

“Tình hình hiện tại sẽ khiến các thương hiệu và các nhà bán lẻ đánh giá lại việc hợp tác thương mại trong tương lai với Bangladesh khi rủi ro từ việc chậm trễ giao và cung cấp đơn hàng (từ 3 - 4 tuần) có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến thu nhập hàng quý của các nhà bán lẻ lớn", Munir Mashooqullah cho biết thêm.

Các nhà mua hàng quốc tế chuyển trọng tâm sang các thị trường thay thế

Bangladesh là thị trường quan trọng của hàng dệt may Ấn Độ và đóng vai trò vừa là trung tâm sản xuất vừa là điểm đến xuất khẩu quan trọng.

Xuất khẩu hàng may mặc hàng tháng của Bangladesh là 3,5-3,8 tỷ USD, chiếm thị phần hai chữ số cao tại thị trường Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh. Trong khi đó, Ấn Độ đang xuất khẩu mặt hàng này ở mức 1,3-1,5 tỷ USD mỗi tháng.

Một báo cáo từ Nhật báo Business Standard của Ấn Độ trích dẫn lời các chuyên gia trong ngành dệt may nước này cho biết nếu 10% - 11% kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của Bangladesh được chuyển hướng sang các trung tâm sản xuất hàng dệt may của Ấn Độ như Triuppur thì Ấn Độ sẽ thu được thêm 300-400 triệu USD mỗi tháng.

Báo cáo trích lời KM Subramanian, Chủ tịch Hiệp hội xuất khẩu Tiruppur cho biết: "Chúng tôi hy vọng các đơn hàng có thể bắt đầu dịch chuyển đến Tiruppur trong năm tài chính này, dự kiến ​​các đơn hàng sẽ tăng ít nhất 10% so với năm ngoái".

“Nếu sự gián đoạn hiện tại kéo dài sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của người mua hàng. Ban đầu, người mua có thể sẽ chuyển một số đơn hàng sang Ấn Độ và các quốc gia khác. Chúng tôi có khả năng xử lý thêm 300-400 triệu USD đơn hàng ngay lập tức”, Prabhu Damodaran, thư ký của Liên đoàn Doanh nhân Texpreneurs Ấn Độ, một tổ chức trong ngành dệt may Ấn Độ chia sẻ với Business Standard.

Một phụ nữ làm việc trong một xưởng may ở Dhaka, Bangladesh. (Nguồn: File/Reuters)

Các cuộc biểu tình và biến động ở Bangladesh diễn ra vào thời điểm quốc gia này dự kiến ​​sẽ vượt qua mức 50 tỷ USD xuất khẩu hàng dệt may trong năm 2024, cao hơn so với mức khoảng 47 tỷ USD của năm 2023.

Báo cáo cũng cho biết thêm rằng, các doanh nghiệp sản xuất do người Ấn Độ sở hữu tại Bangladesh cũng có khả năng chuyển cơ sở sang Ấn Độ.

Có gần 25% các doanh nghiệp dệt may ở Bangladesh thuộc sở hữu của nhà đầu tư Ấn Độ. Trong số đó có các công ty như: Shahi Exports, House of Pearl Fashions, Jay Jay Mills, TCNS, Gokaldas Images và Ambattur Clothing, nhà phân tích chính sách thương mại S Chandrasekaran cho biết.

“Việc vận chuyển hàng hóa bị đình trệ và chuỗi cung ứng cho mùa Giáng sinh sắp tới bị gián đoạn. Ấn Độ có lợi thế vì các đơn hàng sẽ được chuyển hướng”, Chandrasekaran nhận định và cho rằng: "Sự sụt giảm đột ngột về khối lượng hàng dệt may toàn cầu có thể được bù đắp bằng sự gia tăng xuất khẩu của Ấn Độ".

Ngành dệt may Việt Nam hưởng lợi?

Trên bản đồ dệt may thế giới, Bangladesh hiện là nước xuất khẩu hàng dệt may lớn thứ hai (chỉ sau Trung Quốc) với lợi thế về lực lượng lao động lớn và mức lương rẻ còn Việt Nam là nước đứng thứ ba.

Đánh giá mức độ ảnh hưởng ở tình hình hiện tại, Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho rằng trước mắt Việt Nam sẽ có một số lợi thế khi ngành dệt may Bangladesh sẽ gặp khó khăn.

Các chuyên gia của VITAS cho rằng năng lực sản xuất hàng dệt may của Bangladesh sẽ tạm thời bị giảm sút, trong khi hiện nay là giai đoạn cao điểm, các nhà máy trên thế giới đang chạy đua để sản xuất hàng cho mùa đông. Điều này dẫn đến khách hàng sẽ phải chuyển dịch đơn hàng sang nước khác, để bù đắp số lượng bị thiếu hụt. Từ đó khiến niềm tin của khách hàng dối với ngành dệt may Bangladesh sẽ bị giảm sút.

Ngoài ra, Bangladesh cũng đang phải chịu sức ép tăng lương cho người lao động . Do đó, lợi thế về chi phí lao động của nước này sẽ bị giảm sút.

Ông Trần Như Tùng, Chủ tịch HĐQT kiêm Phó Tổng Giám đốc CTCP Dệt may – Đầu tư – Thương mại Thành Công (Mã: TCM), cho rằng khi tình hình bất ổn tại Bangladesh leo thang sẽ có sự dịch chuyển đơn hàng sang các nước trong đó có Việt Nam. Mức độ dịch chuyển thế nào tuỳ thuộc vào tình hình kiểm soát bạo loạn của Bangladesh.

"Một số khách hàng đang liên hệ đến chúng tôi để xem xét tăng số lượng đơn hàng lên. Họ trao đổi trước để chúng tôi chuẩn bị công suất của nhà máy", ông Tùng nói.

Tuy nhiên, ông cũng nói thêm, công ty cũng sẽ phải lựa chọn các đơn hàng nếu có sự chuyển dịch sang Việt Nam.

"Những đơn hàng từ Bangladesh thường có giá rất cạnh tranh và là những mặt hàng đơn giản. Do đó, không phải chúng tôi nhận tất cả đơn hàng mà sẽ lựa chọn các đơn hàng phù hợp, đảm bảo được biên lợi nhuận thì mới nhận", ông nói.

Đại diện May Thành Công cho biết với những đơn hàng mà có giá thấp, khách hàng vẫn có lựa chọn từ các quốc gia có lương nhân công thấp hơn Việt Nam như Myanmar hay Campuchia. Nhưng các quốc gia này thường năng lực sản xuất không đủ mạnh. Do đó, người mua cũng đang trong thế khó.

"Tuy nhiên, nếu họ không còn lựa chọn nào khác thì sẽ phải chấp nhận tăng giá đặt hàng", ông nói.

Ngành dệt may tìm giải pháp cho hướng đi mới

Giải pháp nào tháo gỡ khó khăn cho ngành sợi?

Lợi ích của việc ứng dụng công nghệ vào xây dựng thương hiệu ngành may mặc