Nhu cầu thị trường tăng cao tạo áp lực lớn cho sản xuất
 |
| Anh Nguyễn Thành Nghĩa bên sản phẩm gà ủ muối Tân Sơn của HTX Chăn nuôi, sản xuất và chế biến gà ủ muối Tân Sơn (tỉnh Phú Thọ). Ảnh: Hồng Hương |
Tại nhiều địa phương trên cả nước, các hợp tác xã và cơ sở sản xuất đang dự báo nhu cầu tiêu thụ thực phẩm dịp cuối năm sẽ tăng từ 2 đến 4 lần so với ngày thường. Đây là tín hiệu vui nhưng cũng tạo ra áp lực không nhỏ cho chuỗi cung ứng nông sản an toàn. Điển hình như tại tỉnh Phú Thọ, sản phẩm gà ủ muối Tân Sơn của HTX Chăn nuôi, sản xuất và chế biến gà ủ muối Tân Sơn đã sớm khẳng định được sức hút ngay từ các kỳ hội chợ lớn.
Anh Nguyễn Thành Nghĩa là thành viên HTX cho biết trong 3 ngày tham gia Festival OCOP Việt Nam 2025 diễn ra tại Hà Nội vừa qua, gian hàng của HTX đã bán ra thị trường 800 sản phẩm gà ủ muối nguyên con. Để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ dịp cao điểm sắp tới, những tháng trước đó HTX đã chuẩn bị đàn gà nuôi số lượng lớn, đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm.
Nói về quy trình sản xuất và hiệu quả kinh tế mà mô hình này mang lại cho địa phương, anh Nguyễn Thành Nghĩa thông tin thêm rằng “Với giá bán khoảng 220.000 - 250.000 đồng/con, trung bình mỗi năm HTX cung cấp ra thị trường khoảng 60.000 con gà ủ muối, lợi nhuận đạt khoảng 500 triệu đồng/năm. Hiện, HTX tạo việc làm trực tiếp, thường xuyên cho khoảng 40 lao động với thu nhập ổn định từ 6-10 triệu đồng/người/tháng, đồng thời gián tiếp tạo việc làm, tiêu thụ sản phẩm cho nhiều hộ gia đình tham gia nuôi gà trên địa bàn”.
Tương tự như Phú Thọ, tại tỉnh Nghệ An, không khí sản xuất các món quà bánh truyền thống cũng đang vô cùng khẩn trương. Chị Chu Ngọc Giang trú tại xóm Trường Xuân, xã Xuân Lâm chia sẻ “Bánh hạt cà làm từ bột nếp, trứng gà, đường và gừng tươi, được tạo hình nhỏ nhắn như quả cà với màu vàng bắt mắt. Để phục vụ nhu cầu của khách hàng, năm nay gia đình cho ra đời thêm nhiều vị ngọt nhẹ, mặn và đa dạng sản phẩm như bánh cà vừng, bánh cà gấc, xoắn quẩy... Đây là sản phẩm yêu thích của mỗi gia đình vào dịp Tết và tiêu thụ khá mạnh nên thời điểm này gia đình đang tăng tốc chuẩn bị nguyên liệu sản xuất các đơn hàng đã đặt cho khách”.
Dù thị trường đang rất sôi động nhưng thực tế chung của chương trình OCOP toàn quốc tính đến tháng 12 năm 2025 vẫn còn những thách thức nhất định về cơ cấu bền vững. Cả nước hiện có 18.243 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó sản phẩm 3 sao chiếm tỷ lệ áp đảo với 13.026 sản phẩm tương đương 71,4% và sản phẩm 4 sao là 5.053 sản phẩm chiếm 27,7%. Tuy nhiên, số sản phẩm 5 sao mới chỉ đạt 126 sản phẩm.
Thực trạng này cho thấy hệ thống đang nghiêng về diện rộng hơn là nâng cao đỉnh chất lượng quốc gia. Nhiều sản phẩm sau khi đạt sao vẫn chỉ tiêu thụ trong phạm vi địa phương, phụ thuộc lớn vào các hội chợ thời vụ và chưa thiết lập được hợp đồng phân phối dài hạn với hệ thống siêu thị hay chuỗi bán lẻ lớn. Khả năng duy trì sản xuất sau 1 đến 2 năm công nhận cũng là một chỉ số cần lưu tâm khi nhiều chủ thể phải thu hẹp quy mô do đầu ra thiếu ổn định và chi phí vận hành gia tăng.
Giải pháp nâng cao giá trị và phát triển thị trường bền vững
 |
| Sản phẩm OCOP từng bước hiện diện trong hệ thống bán lẻ hiện đại, mở ra cơ hội mở rộng thị trường và nâng cao giá trị. Ảnh: Thu Phương |
Để giải quyết các tồn tại về thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh, các địa phương đang tích cực đổi mới phương thức xúc tiến thương mại theo hướng chuyên nghiệp hơn. Tại Hà Nội, mô hình Trung tâm thiết kế, sáng tạo và giới thiệu sản phẩm OCOP đang mang lại hiệu quả rõ rệt khi giúp rút ngắn khoảng cách giữa sản xuất và tiêu dùng. Xã Bát Tràng hiện đã có 70 sản phẩm được công nhận OCOP, trong đó nổi bật có 1 sản phẩm 5 sao và 4 sản phẩm tiềm năng 5 sao. Các không gian trưng bày tại đây không chỉ bán hàng mà còn chú trọng kể câu chuyện về lịch sử làng nghề và quy trình làm gốm công phu.
Ông Đỗ Thành Thuận là Phó Chủ tịch UBND xã Bát Tràng nhấn mạnh “UBND xã Bát Tràng cam kết tiếp tục đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi, phối hợp với các cấp, các ngành trong việc quảng bá, xúc tiến thương mại, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển du lịch làng nghề, góp phần xây dựng Bát Tràng trở thành điểm đến văn hóa - du lịch hấp dẫn của Thủ đô Hà Nội”. Đây chính là cách tiếp cận lấy văn hóa làm nền tảng để gia tăng giá trị kinh tế cho nông sản và sản phẩm thủ công mỹ nghệ.
Trong khi đó tại xã Mê Linh, hướng đi tất yếu được xác định là gắn liền sản xuất truyền thống với công nghệ số hiện đại. Ông Trần Sỹ Đạt là Phó Chủ tịch xã Mê Linh cho hay "Sự kết hợp giữa giá trị truyền thống và công nghệ hiện đại sẽ tạo sức bật mới, giúp sản phẩm và làng nghề Mê Linh giữ gìn bản sắc quê hương, đồng thời vươn xa trong tiến trình hội nhập quốc tế". Ông Đạt cũng khẳng định việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo, thương mại điện tử và mã QR truy xuất nguồn gốc là giải pháp then chốt để các nghệ nhân và doanh nghiệp đưa sản phẩm vươn ra thị trường lớn.
Dưới góc độ quản lý ngành, ông Nguyễn Đình Thắng là Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội khẳng định “Việc triển khai mô hình thiết kế - sáng tạo gắn với OCOP từ cấp xã cho thấy một cách tiếp cận linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của Hà Nội, nơi mỗi làng nghề, mỗi địa phương đều có bản sắc riêng. Thay vì xây dựng những mô hình lớn, tốn kém, cách làm từ cơ sở giúp tận dụng tốt nguồn lực sẵn có, đồng thời tạo sự chủ động cho địa phương và người dân”.
Thực tế thị trường Tết 2026 cũng ghi nhận xu hướng bắt tay mạnh mẽ giữa các chủ thể khi nhiều đơn vị đã liên kết tạo ra các set quà tặng kết hợp hài hòa giữa các vùng miền. Sự chuyển dịch trọng tâm từ số lượng sang chất lượng, tăng cường hậu kiểm và rà soát định kỳ các sản phẩm hết thời hạn công nhận là yêu cầu bắt buộc trong giai đoạn tới. Khi mỗi sản phẩm OCOP không chỉ dừng lại ở giá trị hành chính mà thực sự trở thành một mắt xích bền vững trong chuỗi kinh tế địa phương, đó chính là lúc thương hiệu đặc sản Việt được khẳng định vững chắc nhất trong lòng người tiêu dùng. Những nỗ lực chuẩn bị từ sớm về cả nguyên liệu và công nghệ như cách cơ sở giò bê Chung Tài nhập 5 đến 6 tấn nguyên liệu từ sớm đang hứa hẹn một mùa mua sắm cuối năm đầy khởi sắc cho toàn ngành.
