| Bão số 10 lịch sử càn quét Bắc Trung Bộ: Gió giật cấp 14, mưa lớn kỷ lục và thiệt hại nặng nề Thủ tướng chỉ đạo khẩn trương khắc phục hậu quả bão số 10 và mưa lũ Hà Nội mưa lớn đến bao giờ? |
 |
| Trong ngày 29/9, một loạt trận lốc xoáy với sức tàn phá kinh hoàng đã càn quét qua bốn tỉnh thành Đồng bằng Bắc Bộ là Ninh Bình, Hưng Yên, Hải Phòng và Quảng Ninh. |
Chuỗi lốc xoáy trải dài nhiều tỉnh thành
Từ rạng sáng đến chiều ngày 29/9, "vòi rồng" đã liên tiếp xuất hiện, để lại sự tang thương và đổ nát.
Tại Ninh Bình (3h - 5h): Thảm kịch bắt đầu sớm nhất tại các xã Quỹ Nhất, Hải Anh, Hải Thịnh, Hồng Phong, Gia Hưng và Chất Bình. Lốc xoáy đã làm 9 người chết, 18 người bị thương. Thống kê ban đầu ghi nhận 11 nhà cấp 4 bị sập hoàn toàn, 126 nhà hư hỏng, tốc mái, cùng 5 điểm trường và một trạm y tế bị hư hại.
Tại Hải Phòng (khoảng 10h): Lốc xoáy tấn công các xã Vĩnh Hải, Tân Minh, Vĩnh Am, Nguyễn Bỉnh Khiêm. Tuy không có thiệt hại về người nhưng hơn 100 ngôi nhà đã bị tốc mái, nhiều công trình công cộng như trường học, nhà văn hóa và hoa màu bị hư hại nặng.
Tại Hưng Yên (khoảng 10h30): Lốc xoáy xuất hiện tại các xã Thái Thụy, Thái Ninh, Đông Thái Ninh, cuốn bay mái tôn và cây cối. Hậu quả làm 2 người ở xã Thái Thụy tử vong do sập nhà và bị lốc cuốn từ mái nhà rơi xuống. Ngoài ra, 9 người khác tại hai xã Thái Thụy và Thái Ninh bị thương.
Tại Quảng Ninh (hơn 13h): Lốc xoáy quét qua xã Đầm Hà khiến 9 người bị thương. 15 ngôi nhà cùng nhiều hạng mục của trường THCS Đàm Hà và trường mầm non Đầm Hà 2 bị tốc mái, hư hỏng. Nhiều cây xanh trên các tuyến phố cũng bị gãy đổ.
Lý giải nguyên nhân: Sự cộng hưởng chết người
TS. Trương Bá Kiên, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng khí hậu (Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu), lý giải thảm họa này là kết quả của ba yếu tố khí tượng nguy hiểm xảy ra đồng thời:
Hoàn lưu bão Bualoi quá rộng: Hoàn lưu của cơn bão số 10 mở rộng hơn 250 km, bao trùm toàn bộ khu vực Đồng bằng Bắc Bộ. Các dải mây xoắn ở rìa ngoài của bão, đặc biệt là ở góc phần tư phía trước bên phải (tính theo hướng bão di chuyển), là khu vực có độ bất ổn định không khí rất cao, dễ hình thành dông mạnh và lốc xoáy.
Tác động của không khí lạnh: Thời điểm các dải mây bão ảnh hưởng đến khu vực này trùng khớp với lúc một khối không khí lạnh khô từ phương Bắc tràn xuống. Sự giao tranh giữa hai khối khí nóng ẩm (từ bão) và lạnh khô (từ phương Bắc) đã tạo ra sự xáo trộn cực mạnh trong khí quyển.
Bất ổn định tồn dư từ bão số 9: Hoàn lưu của cơn bão số 9 (Ragasa) trước đó chưa tan hết, khiến cho nền khí quyển trong khu vực vốn đã rất bất ổn định, càng tạo điều kiện thuận lợi cho các cơn dông và lốc xoáy bùng phát dữ dội hơn.
Cơ chế hình thành một "vòi rồng" tử thần
Lốc xoáy (tornado) là một cột không khí xoay tròn dữ dội, kết nối từ một đám mây dông xuống mặt đất. Nó được khai sinh từ các điều kiện then chốt như: sự xung đột giữa khối khí nóng-ẩm và lạnh-khô, các dòng không khí thăng động mạnh mẽ và đặc biệt là gió đứt (wind shear) – sự thay đổi về tốc độ và hướng gió ở các độ cao khác nhau, tạo ra chuyển động xoáy.
Khi chạm đất, nó hút mọi thứ trên đường đi, tạo thành chiếc phễu màu sẫm với âm thanh như một đoàn tàu hỏa đang lao tới.
Lốc xoáy cách tâm bão hơn 200km: Tại sao lại xảy ra?
Điều đáng chú ý là vào thời điểm xảy ra lốc xoáy, tâm bão số 10 (Bualoi) vẫn còn ở trên đất liền tỉnh Hà Tĩnh, cách các tỉnh phía Bắc khoảng hơn 200km. Vậy lốc xoáy này có phải do bão gây ra không?
Câu trả lời khả năng lớn là Có.
Theo các cơ quan khí tượng uy tín thế giới như Dịch vụ Thời tiết Quốc gia Mỹ (NWS), lốc xoáy thường xuất hiện ở rìa ngoài của các cơn bão, tập trung chủ yếu ở góc phần tư phía trước bên phải (tính theo hướng di chuyển của bão). Đây là khu vực có độ bất ổn định không khí rất cao, dễ hình thành các ổ dông mạnh và lốc xoáy, có thể cách xa tâm bão hàng trăm km.
 |
| Lốc xoáy thường xuất hiện ở rìa ngoài của các cơn bão, tập trung chủ yếu ở góc phần tư phía trước bên phải (tính theo hướng di chuyển của bão). |
Đối chiếu với vị trí và hướng đi của bão Bualoi vào rạng sáng 29/9, các khu vực chịu ảnh hưởng ở phía Bắc nằm đúng trong vùng nguy cơ cao này. Điều này lý giải cho sự xuất hiện bất ngờ và tàn khốc của trận lốc xoáy.
Dự báo và kỹ năng sinh tồn
Lốc xoáy là hiện tượng cực kỳ khó dự báo chính xác và cảnh báo thường chỉ có thể được đưa ra trước vài phút. Do đó, sự chủ động của mỗi cá nhân là yếu tố sống còn:
Cập nhật thông tin liên tục: Theo dõi chặt chẽ các bản tin cảnh báo thời tiết, đặc biệt khi khu vực đang chịu ảnh hưởng của bão hoặc không khí lạnh.
Tìm nơi trú ẩn ngay lập tức: Nơi an toàn nhất là tầng hầm, hầm trú ẩn hoặc các phòng kiên cố, không có cửa sổ ở tầng thấp nhất.
Không được chủ quan: Tuyệt đối không ra ngoài trời hoặc cố gắng quay phim, chụp ảnh khi lốc xoáy đến gần.
Chuỗi thảm kịch ngày 29/9 là một bài học đắt giá, cho thấy mức độ nguy hiểm của các hiện tượng thời tiết cực đoan khi chúng cộng hưởng với nhau. Việc trang bị kiến thức và kỹ năng phòng chống thiên tai là trách nhiệm cấp thiết của toàn xã hội.
 Bão số 10 lịch sử càn quét Bắc Trung Bộ: Gió giật cấp 14, mưa lớn kỷ lục và thiệt hại nặng nề |
 Thủ tướng chỉ đạo khẩn trương khắc phục hậu quả bão số 10 và mưa lũ |
 Hà Nội mưa lớn đến bao giờ? |
