| Công nhận nghề gốm Kim Lan là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia An Giang bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Bảo tồn, phát triển kho tàng di sản văn hóa |
Nét văn hóa đặc trưng của nền văn minh lúa nước
 |
| Hội diều làng Bá Dương Nội, xã Hồng Hà được Bộ VHTT&DL đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. |
Làng Bá Dương Nội (còn có tên là Bá Giang), xưa có tên nôm là Kẻ Bá. Đầu thế kỷ thứ XIX, làng Bá Giang thuộc tổng Thượng Trì, huyện Từ Liêm, thị trấn Sơn Tây; nay thuộc xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng, TP. Hà Nội. Đây vốn là vùng đất cổ bên dòng sông Nhị Hà (sông Hồng), có bãi phù sa và nhiều gò, đống và cây cối rậm rạp. Từ xa xưa, người dân làng Bá Dương Nội đều thành thạo trong việc chế tác ra những chiếc diều sáo với đủ kích cỡ.
Năm nào cũng vậy, cứ vào độ tháng Ba âm lịch, thời tiết ấm áp, bầu trời cao xanh kèm theo những cơn gió Nam thổi nhẹ là thời điểm lý tưởng để người dân làng Bá Dương Nội, xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội mang diều ra cánh đồng thả chơi. Vì lẽ đó, Lễ hội thả diều ở làng Bá Dương Nội đã có bề dày lịch sử hàng nghìn năm.
Vào ngày 12/4 tới (tức 15 tháng 3 Âm lịch), huyện Đan Phượng sẽ tổ chức Lễ đón Bằng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Hội diều làng Bá Dương Nội và Bằng công nhận danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội - nghề làm diều sáo làng Bá Dương Nội, xã Hồng Hà.
Bà Đào Thị Hồng - Phó Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng (Hà Nội) cho biết, đây là sự kiện quan trọng của địa phương nhằm thể hiện sự tri ân sâu sắc của thế hệ hôm nay đối với di sản văn hóa của cha ông để lại. Điều này cũng khẳng định giá trị tiêu biểu của di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Hội diều làng Bá Dương Nội. Đồng thời tôn vinh, giới thiệu, quảng bá những giá trị di sản văn hóa độc đáo Hội diều làng Bá Dương Nội, di tích miếu Diều, nghề làm diều truyền thống trên địa bàn huyện Đan Phượng với du khách trong và ngoài thành phố.
Theo bà Hồng, Lễ hội thả diều ở làng Bá Dương Nội có bề dày lịch sử hàng nghìn năm gắn với di tích miếu Diều thờ Thần Linh Châu Thổ. Lễ hội gồm các nghi lễ chính như: lễ phong môn giải y, dịch phục; lễ dịch phục; lễ tuyên sắc; tế chính tịch; lễ trình diều; lễ cầu phong (cầu gió) và tiến hành thả diều. Con diều nào đạt giải Nhất sẽ được mang vào miếu tế Thần Linh Châu Thổ…
Hội thi thả diều làng Bá Dương Nội diễn ra trong ba ngày, từ ngày 14 – 16/3 âm lịch, trong đó chính hội là ngày 15/3, thời điểm bắt đầu một mùa vụ gieo trồng mới của người nông dân thời xưa. Lễ hội thả diều làng Bá Dương Nội gửi gắm khát vọng cầu mưa thuận gió hòa để sản xuất canh tác có một mùa màng tốt tươi, cuộc sống no đủ.
Lễ hội phản ánh nét văn hóa tín ngưỡng của cư dân nông nghiệp ven sông Hồng - con sông lớn nhất vùng Đồng bằng Bắc Bộ, có sức ảnh hưởng đến toàn bộ đời sống sinh hoạt của cư dân vùng hạ du, góp phần hình thành nên dòng chảy văn hóa, văn minh sông Hồng.
 |
| Lễ hội thả diều làng Bá Dương Nội gửi gắm khát vọng cầu mưa thuận gió hòa để sản xuất canh tác có một mùa màng tốt tươi, cuộc sống no đủ. |
Nâng tầm nghề làm diều truyền thống
Thông qua bối cảnh lịch sử, nguồn gốc của Hội thi thả diều làng Bá Dương Nội cho thấy kinh nghiệm dân gian trong quan sát thời tiết, độ gió, hướng gió để thả diều đã được áp dụng vào sản xuất nông nghiệp. Lễ hội đã góp phần giáo dục về đạo lý uống nước nhớ nguồn, định hướng văn hóa ứng xử của con người với tự nhiên và các mối quan hệ xã hội, hình thành nên ý thức về bảo vệ môi trường tự nhiên. Đồng thời, lễ hội là sợi dây kết nối cộng đồng trong các hoạt động sáng tạo và hưởng thụ, giao lưu văn hóa, thắt chặt tình đoàn kết tương thân tương ái; giữ gìn thuần phong, mỹ tục của địa phương.
“Trước kia, làm diều sáo ở Bá Dương Nội chỉ mang tính tự phát, thỏa mãn niềm đam mê, chủ yếu là chơi hoặc biếu, tặng và gìn giữ bản sắc truyền thống của di sản. Những năm gần đây, do nhu cầu thú chơi thả diều sáo được nhiều người ở các nơi đam mê tìm hiểu và đặt mua hàng với giá trị của từng cánh diều từ vài trăm nghìn đồng đến vài ba triệu đồng trở lên, nghề làm diều ở Bá Dương Nội có bước phát triển mạnh mẽ”, bà Đào Thị Hồng chia sẻ.
Ông Nguyễn Mạnh Hà, Chủ tịch UBND xã Hồng Hà cho biết, hiện tại làng Bá Dương Nội có 134 hộ gia đình làm diều sáo truyền thống. Làng có 3 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu nghệ nhân Nhân dân, nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể, loại hình tri thức dân gian là nghệ nhân Nguyễn Hữu Kiêm, Phạm Văn Mai và Nguyễn Gia Độ.
 |
| Trước kia, làm diều sáo ở Bá Dương Nội chỉ mang tính tự phát, thỏa mãn niềm đam mê, chủ yếu là chơi hoặc biếu, tặng và gìn giữ bản sắc truyền thống của di sản. |
Người làng Bá Dương Nội đã mang diều sáo truyền thống tham gia nhiều lễ hội lớn trong nước cũng như quốc tế như: Festival diều quốc tế tại Thừa Thiên Huế, Vũng Tàu; Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội; Festival diều quốc tế tổ chức tại các nước Thái Lan (2010, 2014); Trung Quốc (2012); Pháp (2012); Malaysia (2014)… được bạn bè quốc tế đánh giá cao về sự độc đáo và đậm bản sắc dân tộc của cánh diều Việt Nam.
“Trong những năm tới, địa phương tiếp tục quảng bá, đẩy mạnh phát triển nghề diều sáo gắn với du lịch, các dịch vụ mới phục vụ lễ hội, mang tính biểu tượng văn hóa di sản, hướng đến mục tiêu Hội diều làng Bá Dương Nội và nghề làm diều sáo trở thành một điểm tham quan, du lịch hấp dẫn của Thủ đô”, ông Nguyễn Mạnh Hà chia sẻ.
Trong khuôn khổ Lễ đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Hội diều làng Bá Dương Nội; Bằng công nhận danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội - nghề làm diều sáo làng Bá Dương Nội, xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng còn có các hoạt động đặc sắc khác như: trang trí con đường diều sáo “Hành trình kết nối”; trưng bày triển lãm diều sáo, ảnh, thơ ca, các tác phẩm nghệ thuật có nội dung về diều sáo; diễu hành quảng bá diều sáo quanh huyện Đan Phượng bằng xe ô tô, xe máy; hội thi ẩm thực, hội thi giã bánh dày truyền thống; thi đấu cờ tướng; thi đấu bóng chuyền hơi mở rộng; thi diều thiếu niên…
| Ông Nguyễn Mạnh Hà, Chủ tịch UBND xã Hồng Hà chia sẻ: "Với những giá trị đặc sắc, Hội diều làng Bá Dương Nội, xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng được Bộ VHTT&DL đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Quyết định số 372/QĐ-BVHTTDL ngày 21/2/2024; UBND TP Hà Nội công nhận danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội - nghề làm diều sáo làng Bá, Dương Nội tại Quyết định số 2982/ QĐ-UBND ngày 7/6/2024". |
