Ngành tâm thần Việt Nam: Bệnh nhân ngày càng tăng, bác sĩ "tìm không ra"

Thực trạng đáng lo ngại: Cung không đủ cầu

Theo các số liệu thống kê gần đây, các vấn đề như trầm cảm, lo âu và rối loạn hành vi đang ngày càng phổ biến ở trẻ em, thanh thiếu niên và phụ nữ. Các khảo sát tại một số địa phương cho thấy có từ 8% đến 20% trẻ em và thanh thiếu niên gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần, chủ yếu liên quan đến rối loạn cảm xúc hoặc khó khăn trong hành vi và quan hệ xã hội.

Theo các số liệu thống kê gần đây, các vấn đề như trầm cảm, lo âu và rối loạn hành vi đang ngày càng phổ biến ở trẻ em, thanh thiếu niên và phụ nữ.

Trên phạm vi toàn cầu, rối loạn phát triển thần kinh cũng đang gia tăng và là nhóm bệnh lý có tỷ lệ mắc cao nhất ở trẻ dưới 15 tuổi. Tuy nhiên, tại Việt Nam, công tác can thiệp và điều trị vẫn còn nhiều thách thức:

Thiếu mô hình hợp tác đa ngành hiệu quả.

Nguồn nhân lực chuyên môn còn hạn chế.

Công cụ đánh giá chưa đầy đủ và cập nhật.

Nhận thức của cộng đồng về sức khỏe tâm thần còn thấp.

Hệ thống cơ sở cung cấp dịch vụ chuyên biệt chưa đáp ứng được nhu bầy thực tế.

Khủng hoảng nhân lực ngành tâm thần

Rào cản lớn nhất hiện nay chính là sự thiếu hụt nhân lực chuyên khoa tâm thần. Tỷ lệ bác sĩ tâm thần ở Việt Nam chỉ đạt khoảng 0,62 bác sĩ/100.000 dân, một con số rất thấp so với mức trung bình 1,7 bác sĩ/100.000 dân trên toàn cầu.

Thực tế này được thể hiện rõ nét ngay tại thủ đô Hà Nội. Bệnh viện Tâm thần Hà Nội cho biết, thành phố có 126 trạm y tế xã, phường nhưng chỉ có 30 trạm có bác sĩ chuyên khoa tâm thần. Hầu hết các bệnh viện đa khoa trên địa bàn cũng chưa có khoa tâm thần riêng biệt, gây khó khăn cho việc tiếp cận và điều trị của người bệnh.

Tỷ lệ bác sĩ tâm thần ở Việt Nam chỉ đạt khoảng 0,62 bác sĩ/100.000 dân.

Các giải pháp đột phá để tháo gỡ khó khăn

Trước thực trạng cấp bách, Bộ Y tế đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm thu hút và phát triển nguồn nhân lực cho ngành y tế, đặc biệt là các chuyên khoa đặc thù.

Để khuyến khích sinh viên theo học các chuyên ngành khó và thiếu nhân lực, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ hấp dẫn:

Hỗ trợ học phí và sinh hoạt phí: Áp dụng cho sinh viên các chuyên ngành tâm thần, giải phẫu bệnh, pháp y, pháp y tâm thần, truyền nhiễm và hồi sức cấp cứu.

Miễn học phí hoàn toàn: Dành cho sinh viên theo học các chuyên ngành lao, phong...

Các chính sách này được kỳ vọng sẽ thu hút một thế hệ nhân lực y tế mới, góp phần giải quyết bài toán thiếu hụt một cách bền vững.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, trong thời gian tới, ngành sẽ tập trung vào 3 nhóm giải pháp mang tính đột phá, thể chế hóa từ Nghị quyết số 72-NQ/TW:

Đào tạo và phát triển nhân lực: Tập trung đầu tư xây dựng một số cơ sở đào tạo sức khỏe chất lượng cao ngang tầm khu vực. Mở rộng chính sách học bổng và hỗ trợ học phí cho sinh viên y khoa, đặc biệt là những người cam kết phục vụ tại y tế cơ sở, vùng sâu vùng xa, biên giới, hải đảo.

Cải thiện chính sách đãi ngộ: Khẳng định nghề y là nghề đặc biệt, cần được đãi ngộ đặc biệt. Bác sĩ, bác sĩ y học dự phòng, dược sĩ sẽ được xếp lương khởi điểm từ bậc 2 của chức danh nghề nghiệp. Đây là bước đi quan trọng để cán bộ y tế yên tâm công tác và cống hiến lâu dài.

Phụ cấp ưu đãi nghề vượt trội: Thực hiện chính sách ưu đãi đặc thù cho nhân viên y tế tuyến cơ sở và y tế dự phòng. Mức phụ cấp ưu đãi nghề sẽ được nâng lên tối thiểu 70% và lên đến 100% cho những người làm việc tại các khu vực đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo hoặc trong các lĩnh vực đặc thù như tâm thần, pháp y, hồi sức cấp cứu.

Việc thúc đẩy hợp tác đa ngành giữa các chuyên gia y học, tâm lý, giáo dục và công tác xã hội, cùng với những chính sách quyết liệt từ cơ quan quản lý, được kỳ vọng sẽ tạo nên một hệ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần toàn diện và bền vững, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân Việt Nam.

Gần 15 triệu người Việt có rối loạn tâm thần

Hỗ trợ tâm lý sau thiên tai: Vì sao lại quan trọng?

Ưu đãi 15% phí bảo hiểm sức khoẻ cao cấp BIC SmartCare nhân ngày Phụ nữ Việt Nam