| Mỹ và Trung Quốc mua nhiều cá tra Việt Nam nhất Đã đến lúc cá tra Việt trở về “chính danh” trên mâm cơm nội địa Thương hiệu cá tra Việt Nam: Chất lượng, giá rẻ và sức hấp dẫn tại thị trường Mỹ |
Cá tra Việt được ưa chuộng tại Brazil
 |
| Cá tra Việt Nam được sơ chế tại nhà máy trước khi xuất khẩu sang thị trường Brazil – nơi nhu cầu tiêu dùng cá thịt trắng đang tăng mạnh. |
Brazil đang trở thành điểm sáng trong bản đồ xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, giá trị xuất khẩu thủy sản sang Brazil trong 6 tháng đầu năm 2025 đã tăng mạnh tới 71,3%, cao nhất trong nhóm 15 thị trường lớn nhất. Đây không chỉ là một con số đáng chú ý mà còn là dấu hiệu cho thấy cá tra Việt Nam đang dần chiếm được lòng tin của người tiêu dùng Brazil – một thị trường đông dân, đa dạng khẩu vị và đang chuyển mình mạnh mẽ về kinh tế.
Sự tăng trưởng này không phải là ngẫu nhiên. Theo bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cá tra Việt Nam đang tận dụng tốt “khoảng trống thị trường” tại Brazil, nơi mà sản phẩm cá thịt trắng, tôm, cá hồi, cá tuyết… vẫn chưa được sản xuất đủ để đáp ứng nhu cầu trong nước. Dù Brazil là nước nuôi trồng thủy sản lớn thứ hai tại Mỹ Latinh (sản lượng khoảng 900 nghìn tấn/năm, chủ yếu là cá rô phi), họ vẫn phải nhập khẩu tới 1,4 - 1,5 tỷ USD thủy sản mỗi năm.
Trong bối cảnh đó, cá tra Việt Nam – với giá thành rẻ hơn các sản phẩm từ Chile hay châu Âu, chất lượng ổn định, và phù hợp với thị hiếu tiêu dùng của tầng lớp trung lưu – đã trở thành lựa chọn hợp lý. Tại Brazil, mức tiêu thụ thủy sản trung bình đạt khoảng 12 kg/người/năm, cao hơn cả Hoa Kỳ nhưng vẫn thấp hơn Nhật Bản. Đây là dư địa tăng trưởng lớn mà ngành thủy sản Việt Nam có thể khai thác.
Không dừng lại ở sản phẩm cá tra tươi hoặc phi lê truyền thống, nhiều doanh nghiệp Việt đang từng bước chuyển hướng sang các sản phẩm chế biến sâu như cá tra tẩm bột, chả cá, cá tra tẩm gia vị – phù hợp với xu hướng tiêu dùng tiện lợi của người dân đô thị tại Brazil.
Ngoài ra, những rào cản kỹ thuật từng là thách thức lớn cho cá tra Việt như quy định nghiêm ngặt về phosphate hay phụ gia thực phẩm cũng đang được Brazil xem xét nới lỏng, theo hướng tiệm cận với thông lệ quốc tế. Đây là điểm cộng lớn, không chỉ giảm chi phí kiểm định mà còn mở đường cho các dòng sản phẩm chế biến cao cấp thâm nhập thị trường.
Cần chiến lược dài hơi cho tăng trưởng
 |
| Doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt đầu tư vào sản phẩm giá trị gia tăng như cá tra tẩm gia vị để đáp ứng tiêu chuẩn ngày càng cao từ thị trường Brazil. |
Dù Brazil mở ra nhiều cơ hội mới, song các chuyên gia cho rằng để duy trì đà tăng trưởng bền vững, ngành thủy sản Việt Nam cần chuẩn bị một chiến lược dài hạn, thay vì chỉ “ăn sổi” theo thời điểm. Trước hết, các doanh nghiệp cần theo dõi sát các quy định nhập khẩu, đặc biệt liên quan đến phosphate, truy xuất nguồn gốc và kiểm dịch. Đây là những tiêu chí bắt buộc nếu muốn hàng thủy sản Việt không bị trả về hay mất uy tín tại thị trường này. Việc đảm bảo chứng nhận bền vững, tiêu chuẩn môi trường và nâng cao năng lực truy xuất nguồn gốc sẽ là “chìa khóa” để tiến sâu và đứng vững tại Brazil.
Thứ hai, nên đầu tư vào chế biến sâu và phát triển sản phẩm giá trị gia tăng. Không chỉ cá tra phi lê, thị trường Brazil đang ưa chuộng những sản phẩm tiện lợi, dễ chế biến tại nhà hoặc sẵn sàng sử dụng. Các dòng sản phẩm như cá tra tẩm gia vị, cá viên, chả cá là những hướng đi giàu tiềm năng, nhất là khi tầng lớp trung lưu tại Brazil đang gia tăng nhanh chóng.
Thứ ba, cần tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, tham gia hội chợ và quảng bá thương hiệu quốc gia tại Nam Mỹ. Việc tận dụng hỗ trợ từ Thương vụ Việt Nam tại Brazil để kết nối đối tác, nắm bắt xu hướng tiêu dùng và định hướng thị trường sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro, tăng độ phủ thương hiệu. Đặc biệt, có thể học hỏi kinh nghiệm từ các đối thủ như Ấn Độ, Thái Lan – những nước cũng đang nhắm đến thị trường này với các sản phẩm cạnh tranh trực tiếp.
Không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của ngoại giao kinh tế cấp cao. Sự kiện Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hội đàm với Tổng thống Brazil hồi đầu tháng 7 vừa qua đã mang lại kết quả cụ thể: Brazil xuất khẩu thịt bò sang Việt Nam và nhập khẩu trở lại cá rô phi, cá tra Việt Nam, đồng thời thể hiện thiện chí nhập khẩu thêm gạo và thủy sản từ Việt Nam. Đây là bước tiến quan trọng trong việc thiết lập sự tin cậy và mở rộng thương mại song phương.
Việc hai bên cũng đang đàm phán FTA giữa Việt Nam và khối Mercosur (trong đó có Brazil) sẽ mở ra ưu đãi thuế quan lớn, tăng khả năng cạnh tranh của cá tra Việt Nam so với sản phẩm từ các quốc gia khác. Nếu đàm phán này thành công, thủy sản Việt sẽ có lợi thế rõ rệt về chi phí, từ đó mở rộng mạnh mẽ thị phần tại Nam Mỹ.
Cá tra Việt Nam không chỉ đang thắng thế tại Brazil mà còn tạo đà cho chiến lược mở rộng sang toàn bộ khu vực Mỹ Latinh. Để tận dụng tối đa cơ hội này, mỗi doanh nghiệp không thể chỉ trông chờ vào ưu đãi thị trường mà phải chủ động thích ứng – từ sản phẩm đến quản lý chất lượng. Brazil là điểm đến đầy tiềm năng, nhưng cũng là phép thử cho năng lực cạnh tranh thật sự của thủy sản Việt Nam trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.
