| Xuất khẩu cá tra giữ đà tăng trưởng trước thách thức Đã đến lúc cá tra Việt trở về “chính danh” trên mâm cơm nội địa |
 |
| Trong tháng 5/2025, xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt 189 triệu USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước. Ảnh: Lục Tùng |
Tăng trưởng mạnh nhờ giá rẻ và ưu đãi thuế
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong tháng 5/2025, xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt 189 triệu USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt 829 triệu USD, tăng 11%. Trong đó, thị trường Mỹ ghi nhận mức tăng trưởng đột biến với kim ngạch tháng 5 đạt 41 triệu USD, tăng 35% so với cùng kỳ năm 2024. Tính chung 5 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu cá tra sang Mỹ đạt 142 triệu USD, tăng 7%.
Đà tăng này đến từ việc các doanh nghiệp Việt Nam chủ động tranh thủ thời gian hoãn áp thuế 90 ngày để đẩy mạnh xuất hàng. Hiện tại, giá bán cá tra Việt Nam tại thị trường Mỹ dao động trong khoảng 0,50–0,60 USD/pound, mức giá được đánh giá là thấp hơn nhiều so với các loại cá thịt trắng phổ biến khác như cá tuyết hay cá minh thái, giúp cá tra duy trì lợi thế cạnh tranh đáng kể trong bối cảnh lạm phát tại Mỹ vẫn ở mức cao.
Điểm đáng chú ý là có tới 7 doanh nghiệp Việt Nam vừa được phía Mỹ xác nhận mức thuế chống bán phá giá 0% trong kỳ rà soát hành chính lần thứ 20 (POR20). Trong số này, Công ty CP Vĩnh Hoàn – đơn vị dẫn đầu ngành cá tra – không những được hưởng mức thuế 0% mà còn chính thức rút khỏi danh sách rà soát, mở ra lợi thế lớn về chi phí và kế hoạch kinh doanh dài hạn. Riêng trong tháng 5, doanh thu từ thị trường Mỹ của Vĩnh Hoàn đạt 433 tỷ đồng, tăng 17% so với cùng kỳ năm trước.
Tận dụng những thuận lợi về thuế, giá và nhu cầu phục hồi tại Mỹ, nhiều doanh nghiệp cá tra đã tăng tốc sản xuất và chủ động điều phối chuỗi cung ứng. Dù vẫn đối mặt nguy cơ áp thuế cao tới 46% trong tương lai gần – nhất là nếu chính quyền Mỹ thay đổi chính sách sau cuộc bầu cử – song phần lớn doanh nghiệp không tỏ ra bi quan. Bà Trương Thị Lệ Khanh – Chủ tịch HĐQT Vĩnh Hoàn – khẳng định rằng “ngay cả trong kịch bản xấu nhất, người tiêu dùng Mỹ vẫn có thể chấp nhận mức giá mới, miễn là chuỗi cung ứng linh hoạt và nhà nhập khẩu có thời gian điều chỉnh giá để giữ thị trường”.
Cá tra Việt ngày càng được ưa chuộng tại Mỹ
Không chỉ tăng trưởng về số lượng, cá tra Việt Nam còn ngày càng ghi dấu ấn về chất lượng và độ phổ biến tại thị trường Mỹ. Từ một loại cá chỉ được tiêu thụ chủ yếu trong cộng đồng người gốc Á, cá tra giờ đây đã trở thành lựa chọn quen thuộc trong nhiều bếp ăn công nghiệp, nhà hàng và cả hệ thống bán lẻ tại Mỹ. Đặc tính dễ chế biến, giá thành hợp lý và chất lượng ngày càng được kiểm soát tốt là những yếu tố giúp cá tra chinh phục người tiêu dùng xứ cờ hoa.
VASEP nhận định, cá tra từng có thời điểm được bán với mức giá cao hơn hiện nay nhưng thị trường Mỹ vẫn tiêu thụ tốt. Điều đó chứng minh rằng nếu chuỗi cung ứng được tổ chức bài bản, linh hoạt, thì việc điều chỉnh giá do thuế cũng không phải là rào cản không thể vượt qua. Thực tế, một số nhà nhập khẩu Mỹ hiện vẫn đang tích cực đề xuất với cơ quan quản lý để duy trì mức thuế thấp cho cá tra, bởi đây là nguồn cung thịt trắng có giá rẻ và ổn định trong bối cảnh nhiều loại cá khác bị hạn chế đánh bắt hoặc tăng giá do xung đột địa chính trị.
 |
| Cá tra phile đông lạnh vẫn là sản phẩm xuất khẩu chủ lực sang các thị trường. |
Sự gắn bó giữa người tiêu dùng Mỹ với cá tra Việt cũng thể hiện qua việc nhu cầu không sụt giảm mạnh dù chính sách thương mại nhiều biến động. Giới chuyên gia cho rằng, đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt xây dựng thương hiệu bền vững hơn, thay vì chỉ dựa vào giá rẻ. Bằng việc đầu tư vào truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn chất lượng quốc tế, quy trình chế biến sâu và bảo vệ môi trường, ngành cá tra có thể nâng tầm hình ảnh sản phẩm trên thị trường Mỹ và các nước phát triển.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp cũng đang đẩy mạnh kênh bán hàng thương mại điện tử, hợp tác với chuỗi phân phối lớn và tăng cường truyền thông thương hiệu nhằm tạo sự nhận diện rõ ràng hơn về “cá tra Việt Nam” như một sản phẩm chất lượng, an toàn, thân thiện với môi trường.
Đa dạng thị trường, ứng phó biến động dài hạn
Dù Mỹ vẫn là thị trường quan trọng, chiếm khoảng 17% tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra, song chiến lược đa dạng hóa thị trường đang được đẩy mạnh. Trong tháng 5, xuất khẩu cá tra sang EU tăng 12%, đạt gần 16 triệu USD. Đặc biệt, thị trường Brazil ghi nhận mức tăng gấp đôi, đạt 16 triệu USD trong tháng và 80 triệu USD trong 5 tháng đầu năm. Các thị trường như Mexico, Ai Cập, UAE cũng lần lượt tăng trưởng ấn tượng.
Các chuyên gia đánh giá rằng trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động, việc chủ động mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm chế biến sâu, đóng gói sẵn hoặc phục vụ kênh bán lẻ sẽ là hướng đi hiệu quả để giảm thiểu rủi ro. Điều này không chỉ giúp tăng giá trị gia tăng mà còn thúc đẩy quá trình xây dựng thương hiệu cá tra Việt Nam ở phân khúc cao cấp, thay vì chỉ cạnh tranh bằng giá.
Về lâu dài, ngành cá tra Việt vẫn cần một chiến lược bài bản hơn để đối phó với các cú sốc chính sách từ những thị trường lớn như Mỹ. Việc kiểm soát hàng tồn kho hợp lý, minh bạch hóa chuỗi cung ứng, số hóa quy trình sản xuất và ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc sẽ giúp doanh nghiệp tăng khả năng thích nghi và nâng cao vị thế trên bản đồ thực phẩm toàn cầu.
Thương hiệu cá tra Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để chuyển mình từ sản phẩm “giá rẻ” sang biểu tượng của chất lượng và độ tin cậy tại các thị trường phát triển. Thành công tại Mỹ không chỉ đến từ những con số tăng trưởng xuất khẩu, mà còn từ sự công nhận ngày càng rõ nét của người tiêu dùng quốc tế đối với giá trị thật sự của sản phẩm mang thương hiệu Việt.
 Động lực nào cho xuất khẩu cá tra năm 2025? |
 Tận dụng thuế quan để tăng xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ |
