Bánh cuốn Phủ Lý – đặc sản mang đậm hương vị quê hương

Thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam, nằm ở vị trí chiến lược ngay cửa ngõ phía Nam của Hà Nội. Nơi đây được mệnh danh là "thành phố ngã ba sông" khi hội tụ ba dòng sông quan trọng: sông Đáy, sông Nhuệ và sông Châu Giang. Không chỉ sở hữu lợi thế về vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên thuận lợi, Phủ Lý còn nổi tiếng với nền ẩm thực độc đáo, đặc biệt là món bánh cuốn Phủ Lý – một đặc sản đã ghi dấu ấn trong lòng thực khách gần xa.

Trên bản đồ ẩm thực Việt Nam, nhiều món ăn mang tên địa phương nơi chúng được sáng tạo, phản ánh nét đặc trưng vùng miền. Bánh cuốn là một món ăn phổ biến ở đồng bằng Bắc Bộ với nhiều biến tấu hấp dẫn: bánh cuốn không chấm nước mắm của Cao Bằng, bánh cuốn tôm Thái Bình, bánh cuốn chả mực Hạ Long hay bánh cuốn trứng Lạng Sơn. Mỗi vùng có một phong cách riêng, tạo nên sự đa dạng trong hương vị, và bánh cuốn Phủ Lý cũng không ngoại lệ.

Bánh cuốn chả Phủ Lý là sự hòa quyện tinh tế giữa bánh cuốn mềm mịn, chả thịt nướng thơm lừng và bát nước mắm đậm đà không thể thiếu.

Bánh cuốn chả Phủ Lý là sự hòa quyện tinh tế giữa bánh cuốn mềm mịn, chả thịt nướng thơm lừng và bát nước mắm đậm đà không thể thiếu. Nước mắm ở đây mang hương vị đặc trưng với sự cân bằng hoàn hảo giữa vị mặn, ngọt, cay, thêm chút tiêu thơm nồng và dưa góp giòn tươi từ đu đủ, cà rốt. Từng lớp bánh cuốn trắng mướt được điểm xuyết bằng hành phi vàng ruộm, tạo nên một món ăn không chỉ ngon miệng mà còn bắt mắt.

Từ trước Cách mạng tháng Tám, vùng chiêm trũng Hà Nam đã vang danh với hàng bánh cuốn của bà Cả Nhi tại chợ Bầu. Khi ấy, bánh cuốn truyền thống thường được chấm với nước mắm cà cuống, mang đến hương vị đậm đà, thơm ngon, khiến thực khách nhớ mãi không quên.

Giống như bánh cuốn ở nhiều địa phương, bánh cuốn Phủ Lý được làm từ gạo tám xoan hoặc loại gạo tẻ thơm ngon nhất. Ngày xưa, gạo được ngâm trong nước mưa suốt một đêm, sau đó đem xay bằng cối đá thành bột nước. Bột tiếp tục được ngâm và lọc qua nhiều lớp vải mỏng để đạt độ trong, mịn, giúp bánh khi tráng có độ dai vừa phải mà không bị nhão.

Quá trình làm bánh diễn ra bên một nồi nước sôi nghi ngút khói, với chiếc khuôn tráng bánh là lớp vải căng đều, đặt khít trên miệng nồi bắc trên bếp lò đỏ lửa. Dụng cụ tráng bánh tuy đơn giản với chỉ gồm một chiếc gáo dừa để múc bột và một thanh tre cật vót mỏng nhưng đòi hỏi sự khéo léo của người làm. Họ phải thực hiện thuần thục từng thao tác: láng bột đều trên khuôn, gạt nhanh tay, lật nhẹ nhàng và khéo léo gỡ lớp bánh mỏng mà không để rách, tạo nên những chiếc bánh cuốn hoàn hảo.

Món bánh cuốn Phủ Lý hấp dẫn.

Bước tiếp theo là tráng bánh, một công đoạn quan trọng, đòi hỏi kỹ thuật khéo léo để đảm bảo bánh mỏng, mịn và đạt độ ngon hoàn hảo.

Mỗi chiếc bánh cuốn Phủ Lý được tạo nên từ những thao tác tinh tế trên bếp. Người làm bánh đặt nồi nước sôi nghi ngút, trên đó là khuôn tráng bánh bằng vải căng mịn vừa khít với miệng nồi. Với đôi tay điêu luyện, họ nhanh chóng đổ bột, dùng gáo dừa láng đều và thanh tre cật mỏng để dàn bột thật mịn, tạo nên lớp bánh mềm, mỏng nhưng không rách.

Khi bánh chín, từng lớp bánh được lật một cách khéo léo, nhẹ nhàng nhúng qua hũ hành phi vàng óng trong mỡ nóng rồi cắt thành miếng vừa ăn. Thành phẩm là những miếng bánh cuốn trắng mướt, óng ả, mang hương thơm dịu nhẹ của gạo tám xoan quyện với mùi béo ngậy của mỡ hành, tạo nên sức hấp dẫn khó cưỡng.

So với các loại bánh cuốn khác, điểm đặc biệt của bánh cuốn Phủ Lý chính là không có nhân thịt bên trong. Thay vì ăn kèm với chả quế hay giò lụa như thường thấy, món này được kết hợp với chả thịt nướng, tạo nên hương vị riêng biệt.

Thịt làm chả thường là nạc vai hoặc ba chỉ loại có đủ cả nạc lẫn mỡ để giữ được độ mềm và béo ngậy. Thịt được thái miếng vừa ăn, ướp kỹ với nước mắm, mì chính, hành khô, tiêu, đường, tỏi và có thể thêm chút vừng để dậy mùi. Sau đó, thịt được kẹp chặt vào que tre và nướng trên bếp than hoa rực lửa. Những miếng chả vàng ruộm, nóng hổi tỏa ra hương thơm nồng nàn, hấp dẫn thực khách ngay từ cái nhìn đầu tiên.

Thịt được kẹp chặt vào que tre và nướng trên bếp than hoa rực lửa.

Bánh cuốn Phủ Lý có độ mềm dẻo vừa phải, không quá dày cũng không quá mỏng. Đặc biệt hơn nữa, người dân ở đây lại chuộng kiểu "bánh nguội ăn cùng nước chấm nóng".

Tuy nhiên, để có bát nước chấm ngon đòi hỏi sự khéo léo của người pha chế theo công thức bí truyền. Nước chấm bánh cuốn phải đủ vị chua của giấm, cay của ớt, nồng thơm của tỏi, không quá mặn, cũng không quá nhạt mà vừa miệng.

Khi thưởng thức, chả thịt nướng được thả trong chén nước chấm đậm đà, ăn kèm với dưa góp giòn giòn và vài lát đu đủ xanh. Thực khách sẽ nhúng miếng bánh cuốn vào nước chấm, gắp thêm miếng chả nướng thơm lừng, rồi kết hợp với các loại rau như xà lách, giá đỗ, tía tô, rau mùi… để cân bằng vị giác, tránh bị ngán.

Tuy nhiên, ở Phủ Lý vẫn còn những hàng bánh cuốn giữ gìn cách tráng bánh truyền thống. Tại những quán này, chỉ khi khách gọi, chủ quán mới bắt tay vào làm, đảm bảo từng chiếc bánh đều nóng hổi, tươi ngon.

Dù phải chờ đợi lâu hơn, nhưng bù lại, thực khách sẽ có cơ hội quan sát toàn bộ quy trình tráng bánh công phu, từ việc láng bột, gỡ bánh đến nhúng qua mỡ hành phi thơm lừng. Khi thưởng thức, bánh cuốn nóng mềm, dẻo mịn, quyện với chả nướng và nước chấm đậm đà, mang đến trải nghiệm ẩm thực trọn vẹn, đúng chất Phủ Lý xưa.

Nếu có dịp ghé thăm Hà Nam, đừng quên thưởng thức bánh cuốn Phủ Lý – một đặc sản tinh tế mang đậm hương vị quê hương.

Bánh khúc làng Diềm: Nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của vùng đất Quan họ

Gỏi cá bỗng sông Lô đặc sắc cỡ nào mà khiến bao người mê đắm?

Bún cá rô đồng Hải Dương - hương vị dân dã níu chân thực khách