Vi nhựa (microplastic) là những mảnh nhựa có kích thước dưới 5mm – đang len lỏi vào đời sống thường ngày một cách thầm lặng nhưng đáng lo ngại. Chúng không chỉ hiện diện trong sông ngòi, đại dương, đất mà còn được tìm thấy trong nguồn nước, thực phẩm và thậm chí là trong cơ thể con người.
 |
| Vi nhựa là những mảnh nhựa có kích thước dưới 5mm. |
Nhiều nghiên cứu cho thấy vi nhựa có thể lưu thông, tích tụ trong các cơ quan như phổi, tim, não, nhau thai và cả phân người. Mặc dù tác động lâu dài chưa được làm rõ hoàn toàn, nhưng đã có bằng chứng liên hệ vi nhựa với ung thư, đột quỵ, rối loạn nội tiết, suy giảm trí nhớ và ảnh hưởng đến thai kỳ.
Mới đây, tạp chí npj Science of Food công bố nghiên cứu tổng hợp dữ liệu từ 103 công trình trước đó, do các nhà khoa học Thụy Sĩ và Na Uy thực hiện, cho thấy nhiều vật dụng bếp núc quen thuộc đang là nguồn phát tán vi nhựa tiềm tàng.
Những "ổ vi nhựa" không ngờ tới trong bếp
Túi nilon và bao bì nhựa: Các loại túi bọc nấm, thịt thái sẵn hay vỏ hộp sữa đều có thể rò rỉ vi nhựa. Việc chuyển thực phẩm sang hộp thủy tinh, gốm hoặc thép sau khi mua về là cách giảm thiểu phơi nhiễm.
Dụng cụ chống dính và nhựa: Chảo chống dính, muỗng nhựa hay dụng cụ phủ Teflon có thể giải phóng hàng triệu hạt vi nhựa chỉ với một vết trầy nhỏ. Khi nấu nướng ở nhiệt độ cao, nguy cơ tăng lên đáng kể.
Hộp nhựa đựng thức ăn: Đặc biệt khi làm nóng hoặc tái sử dụng nhiều lần, các hộp nhựa có thể thải vi nhựa vào đồ ăn. Một nghiên cứu cho thấy hầu hết hộp nhựa dùng trong giao đồ ăn đều chứa vi nhựa.
Thớt nhựa, máy xay, bát trộn: Thớt nhựa có thể tạo ra hàng triệu hạt vi nhựa mỗi năm. Tương tự, các thiết bị gia dụng bằng nhựa cũng là nguồn gây ô nhiễm tiềm ẩn.
Túi lọc trà: Một túi trà tiếp xúc với nước sôi có thể giải phóng hàng tỷ vi nhựa và hạt nano do thành phần polypropylene trong túi. Trà lá rời là lựa chọn an toàn hơn.
 |
| Các nghiên cứu cho thấy nhiều vật dụng bếp núc quen thuộc đang là nguồn phát tán vi nhựa tiềm tàng. |
Dụng cụ rửa chén: Viên rửa chén, máy rửa bát và thậm chí là miếng bọt biển nhựa, chai xà phòng rửa bát... đều góp phần đưa vi nhựa trở lại món ăn. Hãy cân nhắc sử dụng xà phòng dạng bánh, khăn lau vải và máy rửa chén inox.
Gia vị trong bao bì nhựa: Lọ ớt bột, tiêu hay các gia vị khác đựng trong chai nhựa đều tiềm ẩn nguy cơ. Một khảo sát cho thấy tất cả bao bì nhựa gia vị được thử nghiệm đều chứa vi nhựa.
Màng bọc thực phẩm: Loại màng quen thuộc này cũng là nguồn thải vi nhựa phổ biến. Có thể thay bằng màng sáp ong tự nhiên hoặc hộp thủy tinh có nắp.
Ống hút nhựa: Không chỉ gây hại môi trường, ống hút nhựa còn giải phóng hạt nano có thể hít vào phổi. Mỗi năm, có tới 8 triệu tấn nhựa đổ ra đại dương – phần lớn đến từ các vật dụng dùng một lần như ống hút.
Giảm thiểu vi nhựa từ căn bếp: Không khó
Giảm tiếp xúc với vi nhựa không nhất thiết phải thay đổi toàn bộ căn bếp, nhưng cần sự lựa chọn có ý thức. Dưới đây là một số thay thế an toàn:
Chuyển sang vật liệu bền: Dụng cụ nấu bằng gỗ, thủy tinh, inox; chảo gang hoặc thép không gỉ thay cho chống dính.
Dùng trà lá rời thay vì túi lọc.
Bảo quản thực phẩm bằng lọ thủy tinh hoặc màng sáp ong, tránh hộp nhựa hoặc màng bọc nilon.
Gia vị đựng trong lọ thủy tinh hoặc gốm thay cho chai nhựa.
Dùng ống hút tre, inox hoặc giấy – vừa thân thiện môi trường, vừa an toàn cho sức khỏe.
 Nghiên cứu chỉ ra ô nhiễm vi nhựa đại dương cao hơn ước tính |
 Các loại trái cây bổ sung protein |
 Bộ Công Thương nói gì về vụ dầu ăn cho vật nuôi thành thực phẩm cho người? |
