 |
| Cây dược liệu đã góp phần từng bước đẩy lùi đói nghèo ra xa đời sống người dân miền núi. |
Hộ nghèo nhất giờ cũng mua tủ lạnh sắm xe máy nhờ cây dược liệu
Xã Sà Dề Phìn (huyện Sìn Hồ) nằm ở độ cao hơn 1.500m so với mặt nước biển, có khí hậu nhiệt đới mát mẻ quanh năm. Nơi đây cũng là vùng đất truyền thống của Nông trường dược liệu từ những năm 70, 80 thế kỷ trước. Sau một thời gian dài loay hoay với cây lương thực, vài năm trở lại đây, huyện Sìn Hồ đã lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ sản xuất, khuyến khích người dân chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang trồng các cây dược liệu phù hợp như: đương quy, atisô, đỗ trọng, sâm cát cánh, thất diệp nhất chi hoa...
Gia đình chị Sùng Thị Cúc, dân tộc Mông, ở bản Sảng Phìn (xã Sà Dề Phìn, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu) từng là hộ nghèo nhất bản. Chỉ cách đây vài năm, cuộc sống của gần 10 nhân khẩu trong gia đình chị phụ thuộc hoàn toàn vào mấy mảnh nương lúa một vụ. Cuộc sống thiếu trước, hụt sau kéo dài nhiều năm, nên gia đình thường xuyên phải nhờ vào nguồn gạo cứu đói mùa giáp hạt của Nhà nước.
Chị Sùng Thị Cúc tâm sự, do không có thu nhập nên chồng chị phải đi làm công nhân công ty ở tận Bắc Ninh. Ở nhà, còn chị và đứa con gái đầu là lao động chính, nhưng đất ít quá nên trồng lúa, ngô cũng chỉ đủ ăn. Khi được Nhà nước hỗ trợ giống, phân bón, chị đã trồng được hơn 1.000m2 cây đương quy và atiso trên mảnh nương gần nhà. Dược liệu cho thu hoạch, được tiểu thương đến tận đồi thu mua và hai mẹ con cũng đi làm thuê cho công ty dược liệu trên địa bàn, nên giờ đã thoát được nghèo.
“Giờ gia đình tôi có 9 khẩu, trước kia, tôi ở nhà trồng ngô, trồng lúa mà không đủ ăn và không có thu nhập. Nay vườn cây dược liệu của gia đình cũng cho thu nhập, hai mẹ con đi làm cho công ty nữa nên cũng có lương hàng ngày. Từ khoản tiền tích cóp của chồng và thu nhập của hai mẹ con, vừa qua, gia đình tôi cũng sửa được nhà và mua một số vật dụng sinh hoạt trong gia đình như xe máy, tủ lạnh…”, chị Sùng Thị Cúc phấn khởi.
 |
| Xã Sà Dề Phìn được xem là cái nôi dược liệu của huyện Sìn Hồ. |
Đến nay, toàn huyện Sìn Hồ có hơn 600ha dược liệu các loại. Riêng từ năm 2020 đến nay, huyện trồng mới hơn 120ha, chủ yếu là các loại cây như atisô, đương quy, với kinh phí hỗ trợ của huyện lên tới hơn 2,1 tỷ đồng. Huyện cũng đã hình thành vùng trồng dược liệu tại các xã: Sà Dề Phìn, Làng Mô, Tả Phìn, Phăng Sô Lin, Tả Ngảo, thị trấn và một số địa phương có tiểu vùng khí hậu phù hợp.
Xã Sà Dề Phìn được xem là cái nôi dược liệu của huyện Sìn Hồ. Theo ông Giàng A Tùng, Chủ tịch UBND xã, cây dược liệu không chỉ dùng làm thuốc chữa bệnh cứu người mà còn giúp chữa “bệnh nghèo” cho người dân trong xã.
 |
| Đến nay, toàn huyện Sìn Hồ có hơn 600ha dược liệu các loại. |
Ông Tùng kể, Sà Dề Phìn là xã vùng cao biên giới nên đối diện với muôn vàn khó khăn. Địa hình bị chia cắt mạnh, độ dốc lớn, đất canh tác nông nghiệp bị hạn chế, khu vực có thể canh tác được nằm xa khu dân cư, thiếu nước sản xuất... Xã có 4 bản với 452 hộ, 2.249 nhân khẩu, trong đó, đồng bào dân tộc Mông chiếm hơn 80%. Tổng số hộ nghèo 265 hộ (chiếm tới 58,62%), số hộ cận nghèo 50 hộ (11,06%)...
Cây dược liệu trở thành vị thuốc đắng đúng nghĩa, từng bước đẩy lùi cái đói, cái nghèo ra xa đời sống của người dân. Nguồn thu từ dược liệu giúp người dân từng bước có của ăn, của để, có điều kiện nâng cao đời sống vật chất và tinh thần.
Nâng cao chất lượng để khẳng định thương hiệu cây dược liệu
Cây dược liệu đi tới đâu, đời sống người dân các xã trong huyện Sìn Hồ khởi sắc tới đó. Đương quy tươi bán với giá từ 25.000 - 100.000 đồng/kg (tùy từng loại), đương quy khô có giá 150.000 - 200.000 đồng/kg; atiso trung bình khoảng 50.000 đồng/cây... đã giúp đồng bào các dân tộc có nguồn thu không nhỏ để cải thiện cuộc sống.
Ông Mùa A Minh, Trưởng bản Sảng Phìn (xã Sà Dề Phìn) tâm sự, hiện tại, nhu cầu thu mua dược liệu của các công ty dược phẩm, hiệu thuốc đông y... rất lớn. Tuy nhiên, yêu cầu về chất lượng nguyên liệu của họ cũng không hề đơn giản. Để không đánh mất cơ hội đổi đời của mình, người dân đã tự bảo nhau bảo vệ từng cây dược liệu.
Những diện tích nào trồng dược liệu sẽ được ưu tiên dành riêng, không trồng xen các cây trồng khác. Đặc biệt, tuyệt đối "nói không" với thuốc bảo vệ thực vật (BVTV). Thậm chí, những diện tích canh tác các cây trồng khác xung quanh khu vực trồng dược liệu cũng hạn chế sử dụng thuốc BVTV; trường hợp có sử dụng thì phải có biện pháp che chắn để không lan sang dược liệu.
 |
| Từ phát triển dược liệu theo mô hình kinh tế hộ, hàng trăm hộ dân ở huyện vùng cao Sìn Hồ đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu. |
Phong trào sản xuất dược liệu an toàn như một cơn sóng lớn, lan dần đến từng thôn, bản. Những tư tưởng lớn từng bước xích lại gần nhau, để rồi, các tổ sản xuất, HTX dược liệu cũng từ đó hình thành.
Thông qua các HTX, đồng bào Mông, Dao được đi từ những "bài học vỡ lòng" về kỹ thuật cải tạo đất, nhân giống, chăm sóc dược liệu đến những kiến thức nâng cao về liên kết sản xuất, dược liệu hữu cơ, sản phẩm đặc sản.
Ông Nguyễn Quốc Vương, Phó Chủ tịch UBND huyện Sìn Hồ cho biết, địa phương đã và đang khuyến khích người dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất, mở rộng diện tích trồng dược liệu. Ngoài ra, huyện còn có nhiều chính sách ưu đãi để thu hút, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các HTX, doanh nghiệp tham gia phát triển cây dược liệu quy mô lớn. Từ các sản phẩm dược liệu, huyện đã có nhiều mặt hàng nông sản được chứng nhận sản phẩm OCOP của tỉnh và từng bước khẳng định ưu thế, hiệu quả kinh tế./.
