Giỗ Tổ Hùng Vương - từ tín ngưỡng dân gian đến Quốc lễ

"Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương" đã tồn tại hơn 2000 năm.

Trong thời kỳ phong kiến, lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương hàng năm được chính quyền Nhà nước trực tiếp hoặc gián tiếp tổ chức tại Đền Hùng.

Theo dòng lịch sử, "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương" đã tồn tại hơn 2000 năm (từ năm 258 TCN). An Dương Vương, do biết ơn công lao của Hùng Duệ Vương, đã lập đền tại núi Nghĩa Lĩnh để thờ tự của nước, khẳng định rằng nước Nam sẽ mãi mãi tồn tại và nếu có vị vua nào vi phạm ước nguyện, sẽ bị trừng phạt.

Đến thời Hồng Đức Hậu Lê, khi vua Lê Thánh Tông xác lập Nho giáo là truyền thống tư tưởng của quốc gia Đại Việt, "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương" đã được hệ thống hóa bằng pháp luật. Năm 1470, vua Lê Thánh Tông đã cho soạn "Ngọc phả cổ truyền về 18 chi đời Thánh Vương triều Hùng", từ đó Vua Hùng trở thành biểu tượng của nước Việt, với dòng họ trải dài qua các thế hệ.

Đầu thế kỷ XX, triều đình nhà Nguyễn giao cho Bộ Lễ chính thức định ngày Quốc tế - Giỗ Tổ Hùng Vương hàng năm. Cũng tại văn bản này Bộ Lễ đã quy định cụ thể về thành phần Hội đồng kỷ niệm gồm các quan liệt hiến trong tỉnh cùng các quan viên trong các phủ, huyện của tỉnh, Phẩm phục, Lễ nghi, Lễ phẩm, số tiền do Nhà nước cấp... để tổ chức Giỗ Tổ hàng năm. Như vậy, từ năm 1917, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương từ tín ngưỡng dân gian đã trở thành “Quốc lễ”.

Từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến nay, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến việc bảo tồn và phát huy giá trị của "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương". Năm 1962, Đền Hùng đã được công nhận là Di tích quốc gia. Năm 2009, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ghi danh Đền Hùng là Di tích quốc gia đặc biệt.

Từ những năm cuối thế kỷ XX đến nay, các công trình kiến trúc tại Đền Hùng như Đền Hạ, Đền Trung, Đền Thượng, Lăng Hùng Vương, Đền Giếng, chùa Thiên Quang đã được trùng tu và tu bổ. Các công trình này không chỉ là những di tích lịch sử mà còn là biểu tượng của văn hóa tinh thần của dân tộc Việt Nam.

Như vậy, Đền Hùng không chỉ là nơi thực hiện "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương" mà còn là biểu tượng của sự thống nhất và kiêng nể đối với tổ tiên, tồn tại và phát triển qua hàng ngàn năm lịch sử của dân tộc Việt Nam.

Những món ăn ngon nên thưởng thức khi về miền Đất Tổ

Dâng lễ vật bánh chưng, bánh giầy lên các Vua Hùng

Những lưu ý khi tham gia Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng 2024