Báo động sạt lở đất, lũ quét tại gần 900 xã sau bão số 10

Mưa lớn kỷ lục và những con số đáng báo động

Ảnh hưởng trực tiếp từ hoàn lưu bão Bualoi, từ ngày 25/9 đến nay, khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đã hứng chịu lượng mưa phổ biến từ 200-400 mm, nhiều nơi ghi nhận con số vượt xa mức này. Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia cho biết, lượng mưa lớn nhất tập trung tại Bạch Mã (Huế) với 855 mm, Xuân Bình (Thanh Hóa) 753 mm, và Hủa Na (Nghệ An) 627 mm.

Khi bão suy yếu trên đất Lào, mưa lớn dịch chuyển và mở rộng ra vùng núi phía Bắc. Chỉ trong 24 giờ (từ 19h ngày 28/9), nhiều điểm đã ghi nhận lượng mưa đặc biệt lớn như: Tà Si Láng (tỉnh Lào Cai) 435 mm, Vạn Mai (tỉnh Phú Thọ) 389 mm, Mường Do (Sơn La) 345 mm.

Nhiều khu vực đô thị ở Cao Bằng ngập sâu, giao thông tê liệt. Ảnh: Khương Đặng

Tình hình mưa lớn tiếp diễn đến sáng 30/9, với lượng mưa từ 140 đến 190 mm tại hàng loạt trạm đo ở các tỉnh Lào Cai, Thái Nguyên và Tuyên Quang.

Đất đã bão hòa, nguy cơ sạt lở treo lơ lửng

Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, cho biết mô hình độ ẩm đất cho thấy nhiều khu vực tại các tỉnh vùng núi đã gần bão hòa (trên 85%) hoặc đạt trạng thái bão hòa hoàn toàn. Đây là trạng thái cực kỳ nguy hiểm, bởi đất không còn khả năng hấp thụ thêm nước, làm gia tăng đột ngột nguy cơ sạt lở.

Bản đồ nguy cơ sạt lở đất trong 6 giờ tới, màu tím mức độ cao nhất. Ảnh: NCHMF

Dựa trên các phân tích, cơ quan khí tượng đã phát đi cảnh báo rủi ro thiên tai cấp 3 (mức cao nhất) đối với các tỉnh:

Tỉnh Lào Cai

Tỉnh Phú Thọ

Tỉnh Cao Bằng

Tỉnh Tuyên Quang

Tỉnh Thái Nguyên và Thanh Hóa cũng được đặt ở mức cảnh báo cấp 2.

Cụ thể, có tới 880 xã, phường tại Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đang nằm trong vùng nguy cơ cao. Tại tỉnh Lào Cai, có tới 74/99 xã, phường đối diện nguy cơ sạt lở, bao gồm cả các địa danh du lịch nổi tiếng như Bát Xát, Y Tý, Tả Van. Đáng lo ngại, xã Phúc Khánh, nơi từng xảy ra thảm họa sạt lở đất làm 52 người chết vào năm 2024, cũng nằm trong danh sách này.

Tại tỉnh Phú Thọ, 114/148 xã, phường đang đối diện nguy cơ tương tự. Con số này ở Cao Bằng là 42/56 xã và tỉnh Tuyên Quang là 69/124 xã.

Lũ trên các sông dâng cao, nhiều thủy điện đồng loạt xả lũ

Mưa lớn kéo dài kết hợp với việc các hồ thủy điện phải xả lũ đã khiến mực nước trên các hệ thống sông dâng lên nhanh chóng. Hiện tại, thủy điện Tuyên Quang đang mở 7 cửa xả, Hòa Bình 2 cửa, Thác Bà và Trung Sơn mỗi nơi 3 cửa.

Khu vực phường Yên Bái bị ngập sâu trong nước lũ. Ảnh: Lê Đức

Tính đến 7h sáng 30/9, lũ trên sông Thao tại Yên Bái đã vượt báo động 3 tới 2,2 m. Tại Bắc Trung Bộ, sông Mã ở Thanh Hóa và sông Cả ở Nghệ An cũng đều vượt mức báo động 2 và 3. Dự báo, lũ trên các sông sẽ tiếp tục lên trong ngày hôm nay trước khi bắt đầu xuống chậm từ đêm 1/10.

Việc lũ lên nhanh khiến hàng trăm xã, phường tại các tỉnh Lào Cai, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An đối diện nguy cơ ngập lụt sâu trên diện rộng.

Chuyên gia cảnh báo: Nguy hiểm còn kéo dài sau khi mưa dứt

Ông Mai Văn Khiêm nhấn mạnh: "Không phải khi bão đã qua thì nguy cơ về lũ quét, sạt lở đất sẽ kết thúc. Hệ quả mưa lớn từ hoàn lưu bão số 10 vẫn còn hiện hữu".

Các chuyên gia cảnh báo rằng, ngay cả khi mưa đã tạnh, nguy cơ sạt lở đất và lũ quét vẫn có thể kéo dài trong 2-3 ngày tới. Người dân và chính quyền địa phương tuyệt đối không được chủ quan, cần thường xuyên cập nhật thông tin và sẵn sàng các phương án di dời, ứng phó khẩn cấp để bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản.

Thiệt hại ban đầu vô cùng nặng nề

Theo báo cáo nhanh của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (tính đến 23h ngày 29/9), bão số 10 và mưa lũ đã gây ra những thiệt hại nặng nề về người và tài sản:

19 người chết, 13 người mất tích, 08 người đang mất liên lạc và 88 người bị thương.

Hơn 105.000 ngôi nhà bị tốc mái, hư hỏng.

3.371 nhà bị ngập, 2.742 hộ dân bị cô lập.

Hơn 9.400 ha lúa và hoa màu, 1.700 ha thủy sản bị thiệt hại.

Nhiều công trình hạ tầng giao thông, thủy lợi, đê kè cũng bị hư hỏng nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến đời sống và sản xuất của người dân.

Bão số 10 áp sát đất liền, Thủ tướng yêu cầu 21 tỉnh thành sẵn sàng ứng phó

Bão số 10 (Bualoi) áp sát đất liền, cảnh báo rủi ro thiên tai cấp 4 tại Bắc Trung Bộ

Hà Nội mưa lớn đến bao giờ?