Đưa du lịch tàu biển thành ngành mũi nhọn

Chưa có chiến lược quốc gia cho du thuyền

Du thuyền quốc tế Star Voyager cập cảng Phú Mỹ, mở ra cơ hội mới cho Việt Nam nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về chiến lược phát triển bài bản cho du lịch tàu biển.

Trung tuần tháng 6/2025, du thuyền hạng sang Star Voyager chính thức khởi hành từ cảng nội địa Phú Mỹ (TP.HCM), đưa hơn 200 du khách Việt đến Singapore trên hành trình biển quốc tế kéo dài 5 ngày 4 đêm. Đây là lần đầu tiên một hãng tàu quốc tế chọn Việt Nam làm điểm xuất phát, chứ không đơn thuần là điểm dừng chân. Sự kiện này đánh dấu cột mốc quan trọng, thể hiện bước chuyển mình của Việt Nam trên bản đồ du lịch tàu biển cao cấp.

Tuy nhiên, đằng sau dấu mốc đáng nhớ ấy, toàn ngành vẫn đang đối mặt với một thực tế: chưa có một chiến lược phát triển du lịch tàu biển cấp quốc gia đủ mạnh để dẫn dắt thị trường. Từ quy hoạch hạ tầng cảng biển, phát triển đội tàu nội địa đến xúc tiến thị trường và đào tạo nhân lực, mọi thứ vẫn dừng ở mức rời rạc, cục bộ và thiếu định hướng dài hạn.

Việt Nam sở hữu hơn 3.200 km đường bờ biển, hàng nghìn đảo và vịnh đẹp, cùng nhiều cảng nước sâu tự nhiên có thể tiếp nhận tàu biển cỡ lớn. Bên cạnh đó, yếu tố văn hóa và ẩm thực phong phú cũng là điểm cộng lớn để xây dựng sản phẩm du lịch tàu biển độc đáo. Nhưng tiềm năng đó vẫn chưa được chuyển hóa thành lợi thế cạnh tranh thực sự, vì thiếu bàn tay tổ chức và đầu tư chuyên sâu.

Một trong những điểm nghẽn lớn nhất chính là hạ tầng cảng biển phục vụ du lịch. Hiện nay, phần lớn các cảng vẫn thiên về vận tải hàng hóa, thiếu cơ sở vật chất chuyên biệt để đón khách du lịch tàu biển cao cấp. Điều này khiến nhiều hãng tàu e ngại đưa khách đến Việt Nam theo các hải trình dài, hoặc chỉ coi đây là điểm ghé ngắn ngủi thay vì điểm khởi hành chính thức.

Thêm vào đó, đội tàu nội địa khai thác hải trình quốc tế gần như vắng bóng. Các doanh nghiệp như Lux Cruises mới chỉ phát triển mạnh ở phân khúc boutique hoặc các tuyến nội địa sông nước như Hạ Long, Lan Hạ, Nha Trang, nhưng chưa đủ lực để mở rộng ra vùng biển quốc tế. Việc thiếu vắng những thương hiệu du thuyền Việt có thể tự thiết kế hải trình quốc tế khiến thị trường bị phụ thuộc vào các hãng nước ngoài.

Từ góc độ xúc tiến thị trường, nhiều ý kiến cho rằng Việt Nam vẫn chưa xây dựng được hình ảnh thương hiệu du lịch tàu biển một cách rõ ràng. Câu chuyện điểm đến, trải nghiệm du thuyền gắn với văn hóa bản địa hay các chiến dịch truyền thông chiến lược vẫn chưa được đầu tư đúng tầm. Điều này làm giảm khả năng cạnh tranh của Việt Nam so với các điểm đến du thuyền nổi bật trong khu vực như Singapore, Hồng Kông, Nhật Bản hay Thái Lan.

Phát triển đồng bộ hệ sinh thái ngành

Du thuyền hoạt động dày đặc tại vịnh biển phía Bắc cho thấy tiềm năng hình thành hệ sinh thái du lịch tàu biển bài bản nếu có quy hoạch và chính sách phát triển đồng bộ.

Tuy nhiên, những tín hiệu tích cực gần đây cho thấy Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên mạnh mẽ nếu có chính sách đúng đắn. Khách tàu biển quốc tế được thống kê là đối tượng chi tiêu cao gấp 3–5 lần khách thông thường, trung bình từ 250–500 USD mỗi ngày. Họ thường lưu trú lâu hơn, đòi hỏi cao về chất lượng dịch vụ và sẵn sàng quay lại nếu có trải nghiệm ấn tượng. Đây chính là phân khúc “ít nhưng tinh”, rất phù hợp với định hướng du lịch chất lượng cao, bền vững của Việt Nam.

Để phát triển du lịch tàu biển như một ngành kinh tế mũi nhọn, trước tiên cần có quy hoạch tổng thể hệ thống cảng biển chuyên biệt cho du lịch. Các cảng cần được thiết kế không chỉ để đón tàu lớn mà còn đảm bảo quy trình nhập cảnh nhanh gọn, có khu vực dịch vụ riêng, cơ sở hạ tầng đón tiễn hiện đại, liên thông với hệ thống giao thông đường bộ và hàng không.

Thứ hai, đầu tư đội tàu nội địa chất lượng cao là điều cấp thiết. Việt Nam cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển các đội du thuyền mang thương hiệu Việt đủ sức khai thác các tuyến quốc tế, không chỉ để chủ động sản phẩm mà còn để xây dựng thương hiệu quốc gia trên thị trường toàn cầu.

Về nguồn nhân lực, bài toán đặt ra không chỉ là số lượng mà là chất lượng và bản sắc. Du lịch tàu biển cao cấp cần một thế hệ nhân viên không chỉ giỏi ngoại ngữ, hiểu lễ tân quốc tế mà còn phải biết kể chuyện, dẫn dắt cảm xúc, truyền tải giá trị văn hóa. “Sang trọng không chỉ là vật chất, mà là cảm xúc được đánh thức”, như chia sẻ của ông Phạm Hà – Chủ tịch Lux Cruises Group.

Một yếu tố quan trọng khác là xúc tiến thị trường quốc tế. Việt Nam cần chủ động tham gia các hội chợ du lịch tàu biển toàn cầu, kết nối với các hãng tàu lớn, truyền thông có chiến lược để xây dựng hình ảnh một điểm đến du thuyền đẳng cấp, đậm bản sắc. Đây không chỉ là câu chuyện quảng bá, mà còn là định vị thương hiệu quốc gia trong chuỗi cung ứng du lịch quốc tế.

Bên cạnh đó, cần xây dựng liên kết vùng và phối hợp liên ngành trong phát triển du lịch tàu biển. Du khách cập cảng không chỉ ở lại cảng, họ cần có những sản phẩm trải nghiệm liên kết với vùng phụ cận: từ tour thành phố, khám phá văn hóa, đến các hành trình chuyên đề. Tất cả phải được tổ chức bài bản, chất lượng và độc đáo.

Du lịch tàu biển không còn là lựa chọn phụ của ngành du lịch mà đang nổi lên như một kênh thu hút khách chất lượng cao và tăng trưởng bền vững. Việt Nam đã có điều kiện, tiềm năng và tín hiệu khởi đầu. Việc cần làm lúc này là một bước chuyển chiến lược: xác định rõ du lịch tàu biển là ngành kinh tế mũi nhọn, từ đó đầu tư đồng bộ về hạ tầng, sản phẩm, nhân lực và truyền thông. Đó là con đường để Việt Nam không chỉ tham gia mà còn tạo dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch tàu biển toàn cầu.

Từ tai nạn bay ở Ấn Độ, nhìn lại vai trò bảo hiểm du lịch

Thủ công mỹ nghệ Việt trước ngã rẽ đổi mới

Đánh thức tiềm năng du lịch đêm Việt Nam

Check-in đầm sen Bạch Thủy, thưởng trọn tinh hoa ẩm thực từ sen tại Vườn Vua Resort

Thể thao – Giải trí – Du lịch: Tam giác chiến lược nâng tầm thương hiệu điểm đến Việt Nam