Doanh nghiệp gồng mình ghìm giá phân bón, hỗ trợ nông dân

Trong khoảng 50 năm gần đây giá phân bón thế giới đã có ba lần tăng đột biến, đợt 1 vào năm 1973-1974, đợt 2 vào năm 2007-2008. Từ đầu năm 2021 đến nay, thế giới chứng kiến đợt tăng giá thứ ba của phân bón với mức tăng “phi mã”.

Nguyên nhân là do giá khí đốt tự nhiên (nguyên liệu chính cho hầu hết các loại phân đạm, chiếm từ 70% đến 90% chi phí sản xuất) tăng đột ngột đã dẫn đến tăng giá phân bón, buộc nhiều nhà máy sản xuất phân bón phải đóng cửa.

Đồng thời, xung đột Nga - Ukraine đã làm trầm trọng thêm tình hình nguồn cung phân đạm toàn cầu. Nga đã tạm dừng xuất khẩu hàng trăm mặt hàng trong đó có phân bón, lệnh này kéo dài đối với phân bón đến tháng 5/2023 để đảm bảo nguồn cung trong nước.

Doanh nghiệp gồng mình ghìm giá phân bón, hỗ trợ nông dân

Theo ông Phùng Hà - Tổng Thư ký kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam, giá phân bón năm 2021-2022 đã tăng phi mã trong vòng 50 năm lại đây. Tuy nhiên, với việc Trung Quốc bắt đầu mở cửa thị trường và không còn hạn chế xuất khẩu 29 loại phân bón như trước đó, nguồn cung phân bón trên thị trường thế giới đã dồi dào nên giá phân bón cũng bắt đầu hạ nhiệt.

Với đặc thù giá gas và giá xăng dầu ảnh hưởng rất lớn đến giá thành sản xuất phân bón, trong đó giá gas chiếm tới khoảng 80-90% giá thành sản xuất amoniac - đầu vào quan trọng để sản xuất phân đạm ure, DAP nên giá phân bón trong những tháng tới đây vẫn biến động khó lường.

Tổng Thư ký kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho biết hiện nhiều chuyên gia phân bón và tài chính thế giới đều dự báo, giá phân bón đang giảm nhưng khả năng vẫn neo ở mức cao và hoàn toàn phụ thuộc vào giá xăng dầu thế giới cũng như diễn biến của cuộc chiến Nga-Ukraine.

Về cung phân bón cho vụ Đông Xuân 2022-2023, hiện công suất sản xuất phân đạm ure của 4 nhà máy thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) đã lên tới 2,5 triệu tấn/năm trong khi nhu cầu tiêu thụ trong nước chỉ ở ngưỡng 1,6-1,8 triệu tấn/năm.

Với phân bón chứa lân và phân tổng hợp NPK, công suất sản xuất trong nước cũng vượt xa nhu cầu. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn phải nhập khẩu khoảng 40% lượng phân DAP và toàn bộ lượng phân kali để đáp ứng nhu cầu trong nước.

Dự báo về cung - cầu và giá phân bón năm 2023, do cuộc xung đột Nga - Ukraine chưa có dấu hiệu chấm dứt, Hiệp hội Phân bón quốc tế (IFA) đã đưa ra 3 kịch bản để phản ánh sự không chắc chắn trong thị trường phân bón.

Cụ thể, kịch bản bi quan, nhu cầu phân bón toàn cầu sẽ giảm vào năm 2023 và đạt 194,6 triệu tấn vào năm 2026, nghĩa là nhiều hơn 2 triệu tấn so với năm 2019, nhưng thấp hơn 9 triệu tấn so với mức năm 2020. Kịch bản trung bình, nhu cầu phân bón thế giới ở mức 202,1 triệu tấn vào năm 2026. Kịch bản lạc quan, nhu cầu phân bón toàn cầu sẽ đạt 211,1 triệu tấn vào năm 2026.

Ở các kịch bản, đều có rất ít khả năng giá phân bón sẽ giảm xuống thấp hơn vào năm 2023.

Theo một số chuyên gia, thị trường vẫn những có những điểm sáng khi mà trong những tháng gần đây, nông sản đã rộng cửa xuất khẩu, được mùa được giá, điều này khiến nông dân phấn khởi, an tâm tái đầu tư sản xuất. Về lâu dài điều này sẽ tác động tích cực lên việc tiêu thụ phân bón nội địa, qua đó giảm bớt áp lực tồn kho.

Trong khi đó, kinh tế toàn cầu vẫn chưa thoát khỏi nguy cơ suy thoái khiến nhiều quốc gia chú trọng an ninh lương thực đẩy mạnh dự trữ hơn. Sản xuất nông nghiệp theo đó được duy trì và phân bón vẫn luôn là mặt hàng được ưu tiên hàng đầu.

Ông Vũ Xuân Hồng, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao cho biết, để đảm bảo nguồn cung và giá phân bón hợp lý tới tay nông dân, ngay từ trước Tết âm lịch, doanh nghiệp đã chuẩn bị những lô nguyên liệu rất lớn cho sản xuất như SA, lưu huỳnh, kali. Theo đó, lượng nguyên liệu đầu vào cho sản xuất phân bón của Supe Lâm Thao đủ cho ít nhất 3 tháng và với giá nhập về hợp lý nhất.

"Với sự chuẩn bị nguyên liệu như thế, Supe Lâm Thao sẽ đáp ứng đầy đủ nguồn cung cho cái sản xuất vụ Đông Xuân 2022-2023. Hiện nay, kho hàng của Supe Lâm Thao luôn có trên 30.000 tấn phân bón các loại, cộng thêm sản lượng sản xuất gần 2.000 tấn phân bón/ngày, sẵn sàng xuất bán nên không thiếu chân hàng cho vụ Đông Xuân 2022-2023", ông Hồng khẳng định.

Để giữ giá phân bón hợp lý tới tay nông dân, Supe Lâm Thao đang tìm kiếm các nguồn nhập khẩu SA giá tốt từ Trung Đông, châu Phi và ure từ các nhà máy trong nước. Với các nỗ lực này, giá phân bón bán ra thị trường của Supe Lâm Thao được giữ ổn định so với quý 4/2022. Thực tế từ quý 2 năm ngoái, Supe Lâm Thao đã không tăng giá bán phân bón bán ra tương ứng cho dù giá nguyên liệu đầu vào tăng rất mạnh. Đặc biệt, để giữ giá phân bón hợp lý đến tay nông dân, Supe Lâm Thao đang nỗ lực giảm giá vận chuyển phân bón trong bối cảnh giá xăng dầu, chi phí bốc vác tăng.

Theo đó, công ty đã đa dạng hình thức vận chuyển phân bón, trong đó chuyển sang sử dụng các phương tiện vận chuyển rẻ hơn như vận chuyển bằng đường sắt hoặc đường thuỷ, đường sông thay vì chỉ vận chuyển bằng đường bộ như trước đây. Thêm vào đó, công ty cũng tính toán hợp lý để vận chuyển hàng hai chiều, từ đó giúp giảm tối đa chi phí vận chuyển phân bón, ông Hồng cho biết.

Ngoài động thái kể trên, nhiều dự báo cho rằng năm 2023 giá phân bón vẫn tiếp tục neo ở mức cao. Bởi vậy, Hiệp hội Phân bón Việt Nam khuyến cáo các doanh nghiệp sản xuất phân bón cần đầu tư tập trung, áp dụng công nghệ tiên tiến, cắt giảm chi phí sản xuất, tạo ra các sản phẩm có chất lượng cao, giá thành hợp lý, đảm bảo yêu cầu cung cấp đủ phân bón cho bà con nông dân.