 |
| Mặc dù khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 10 tháng năm 2025 giảm so với cùng kỳ năm trước, Việt Nam vẫn khẳng định vị thế là một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. |
Giá gạo xuất khẩu Việt Nam vẫn đứng top đầu thế giới
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong tháng 10/2025, Việt Nam ước xuất khẩu 421,1 nghìn tấn gạo, đạt giá trị 216,9 triệu USD. Lũy kế 10 tháng, tổng khối lượng xuất khẩu gạo đạt 7,2 triệu tấn, tương đương 3,7 tỷ USD, giảm 6,5% về lượng và 23,8% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.
Giá gạo xuất khẩu bình quân 10 tháng đạt 511 USD/tấn, thấp hơn 18,5% so với năm trước. Dù vậy, mức giá này vẫn thuộc nhóm cao nhất thế giới. Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết, giá gạo 5% tấm của Việt Nam hiện dao động 415 – 430 USD/tấn, cao hơn đáng kể so với gạo cùng loại của Thái Lan (338 USD/tấn) và Ấn Độ (344 – 350 USD/tấn).
Philippines tiếp tục là thị trường tiêu thụ lớn nhất, chiếm 41,4% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam, tiếp đến là Gana (12,3%) và Bờ Biển Ngà (11,3%). Tuy nhiên, xuất khẩu sang Philippines giảm 27,1% so với cùng kỳ, trong khi Gana tăng 47,3% và Bờ Biển Ngà tăng tới 94,5%. Đáng chú ý, Bangladesh ghi nhận mức tăng mạnh nhất trong nhóm 15 thị trường lớn, với sản lượng tăng gấp 155 lần so với cùng kỳ, trong khi Malaysia giảm 53,3%.
Các doanh nghiệp xuất khẩu cho biết, dù nhu cầu từ Philippines giảm do nước này tạm dừng nhập khẩu trong 60 ngày (đến 31/10/2025), Việt Nam vẫn duy trì lượng xuất khẩu khoảng 500.000 tấn/tháng. Nguồn gạo chủ yếu được chuyển hướng sang các thị trường châu Phi – nơi nhu cầu lương thực vẫn tăng ổn định.
Tuy nhiên, thị trường gạo thế giới vẫn còn nhiều biến động trong quý IV/2025. Philippines dự kiến kéo dài lệnh tạm ngừng nhập khẩu thêm 15–30 ngày, đồng thời nâng thuế nhập khẩu gạo từ 15% lên 35%. Nước này có thể tạm dừng nhập khẩu đến hết năm 2025, mở lại đầu năm 2026 rồi ngưng tiếp vào tháng 4. Dù vậy, lượng gạo dự trữ trong nước của Philippines chỉ đủ dùng khoảng 30 ngày, nguy cơ thiếu hụt có thể xảy ra ngay từ tháng 12 nếu thời tiết bất lợi khiến sản lượng nội địa giảm.
Trong nước, tình hình mưa lũ tại đồng bằng sông Cửu Long khiến một số diện tích lúa Thu Đông bị ảnh hưởng. Dù vậy, ngành lúa gạo Việt Nam vẫn được đánh giá ổn định. Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch VFA, cho biết: “Philippines tạm ngừng nhập khẩu không tác động lớn, bởi doanh nghiệp Việt đã chủ động mở rộng thị trường, tăng xuất khẩu sang châu Phi và các khu vực tiềm năng khác.”
Các chuyên gia dự báo, năm 2025, Việt Nam không chịu áp lực tiêu thụ lớn. Lượng tồn kho nhỏ có thể kéo sang năm 2026 – thời điểm vụ Đông Xuân (vụ lúa lớn nhất) bắt đầu thu hoạch, giúp ổn định nguồn cung và hạn chế biến động giá.
Đa dạng hóa thị trường – chiến lược then chốt cho ngành gạo Việt
Theo ông Lê Thanh Tùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam, việc đa dạng hóa thị trường và phát triển sản phẩm gạo giảm phát thải là chiến lược trọng tâm, giúp Việt Nam duy trì lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh các nước nhập khẩu như Philippines và Indonesia đẩy mạnh tự chủ sản xuất.
“Việt Nam đã xuất khẩu gạo đến hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó các thị trường chủ lực gồm Philippines, Indonesia và Trung Quốc. Những năm gần đây, doanh nghiệp Việt tập trung khai thác thị trường châu Phi – nơi nhu cầu tăng ổn định và ít rào cản thương mại,” ông Tùng cho biết.
Theo đại diện Hiệp hội, gạo Việt Nam có hai lợi thế cạnh tranh nổi bật trên thị trường quốc tế.
Thứ nhất, chất lượng gạo phù hợp với nhiều thị hiếu. Gạo Việt Nam có hạt dài, trắng trong, mềm và thơm nhẹ, khác biệt với các loại gạo đặc sản như Basmati (Ấn Độ) hay Hom Mali (Thái Lan), giúp sản phẩm dễ dàng tiếp cận nhiều phân khúc tiêu dùng.
Thứ hai, chu kỳ mùa vụ linh hoạt, Việt Nam có thể cung cấp gạo mới quanh năm, trong khi nhiều quốc gia chỉ bán gạo tồn kho. Điều này giúp sản phẩm luôn tươi, giữ được hương vị và chất lượng ổn định, đồng thời duy trì lòng tin của khách hàng quốc tế.
Cùng với đó, năng suất lúa cao giúp giảm chi phí sản xuất, nâng cao khả năng cạnh tranh về giá. Các đề án nông nghiệp hiện hành cũng tập trung vào giảm giá thành, tăng lợi nhuận cho nông dân, đồng thời bảo đảm tiêu chuẩn xanh, bền vững – yếu tố ngày càng được thị trường quốc tế ưu tiên.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhận định, dù chịu ảnh hưởng của biến động thị trường và chính sách nhập khẩu từ một số nước, Việt Nam vẫn duy trì sản lượng xuất khẩu khoảng 8 triệu tấn trong năm 2025, vượt Thái Lan và giữ vị trí thứ hai thế giới.
Ông nhấn mạnh, “Chiến lược đa dạng hóa thị trường, nâng cao chất lượng và phát triển sản phẩm gạo bền vững là chìa khóa giúp ngành lúa gạo Việt Nam giữ vững vị thế, mở rộng giá trị xuất khẩu trong dài hạn.”
