 |
| Cây trúc đào được trồng nhiều ở nước ta |
Cây trúc đào có tên khoa học là Nerium oleander, phát triển tốt trong khí hậu nhiệt đới, ấm áp nhưng trúc đào cũng có thể chịu hạn hoặc sương giá tốt. Hoa trúc đào rất bắt mắt với màu sắc rực rỡ. Trúc đào rất được ưa chuộng để chọn trồng trong nhà vườn, trồng làm cảnh.
Mặc dù khoác lên mình vẻ đẹp quyến rũ lòng người, nhưng ít ai biết, toàn thân trúc đào lại chứa kịch độc có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Y học cổ xưa đã công nhận trúc đào rất độc. Bò, ngựa ăn phải một số lá trúc đào tươi đã bị ngộ độc. Người ăn thịt súc vật chết vì lá trúc đào cũng bị ngộ độc.
Đáng kể nhất trong số các chất độc có trong cây trúc đào là neriin và oleandrin. Đây là các chất có hầu hết trong tất cả các bộ phận nhưng tập trung nhiều nhất ở nhựa cây màu trắng sữa. Ngoài ra, vỏ và gỗ còn tươi của thân cành trúc đào độc hơn lá, có chứa chất rosagenin, một chất độc thần kinh.
Theo các chuyên gia, ăn phải 10 đến 20 lá trúc đào thì có thể gây nguy kịch ở người lớn và chỉ 1 lá cũng có thể gây tử vong ở trẻ em. Nhiều người lính ở vùng đảo Corse (Pháp) bị chết do ăn thịt nướng với que xiên lấy từ cành cây trúc đào, nhiều người khác bị ngộ độc do uống nước có nút chai làm từ cây trúc đào hoặc do uống nước suối chảy qua khu vực có nhiều cây trúc đào mọc.
 |
| Toàn thân trúc đào chứa kịch độc |
Theo thống kê, tại Hoa Kỳ, chỉ trong năm 2002 đã có 847 trường hợp ngộ độc có liên quan tới trúc đào.
Theo tài liệu y học, dù không ăn hoặc dính nhựa trực tiếp mà chỉ vô tình hít phải khói từ cây trúc đào bị đốt cũng sẽ gây ra những vấn đề về sức khỏe. Không những thế, uống phải nguồn nước gần khu vực trồng trúc đào cũng có thể bị nhiễm độc từ rễ cây hay lá cây, hoa trúc đào rụng xuống.
Nhà khoa học, lương y Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y (Hà Nội), cho biết cây trúc đào có lá xanh, hoa đẹp được nhiều người ưa thích trồng làm cảnh. Trúc đào có nhiều tên gọi khác nhau như: giáp trúc đào, đào lê, trước đào. Đây là loại cây du nhập vào Việt Nam và hiện nay được trồng làm cảnh rất nhiều.
Tuy nhiên, loại cây này có độc tính rất cao, gây nguy hiểm chết người. Độc tính của cây trúc đào có trong tất cả các bộ phận của thân cây, đặc biệt là nhựa cây.
"Trúc đào là cây có chất kịch độc đáng ra không nên trồng để tránh nguy cơ gây ra ngộ độc cho con người", lương y Bùi Đắc Sáng nói.
Vị lương y cho biết thêm đã có trường hợp tử vong do lá cây trúc đào. Theo xét nghiệm, bệnh nhân này dùng một đơn thuốc có chứa lá trúc đào.
Người ăn phải cây trúc đào thường có những triệu chứng chóng mặt, đau bụng, nôn nhiều, rối loạn nhịp tim. Bệnh nhân tiến triển nặng có thể bị trụy tim mạch, tụt huyết áp, hôn mê và tử vong.
Trong trường hợp nghi ngờ bị ngộ độc trúc đào, cần phải nhanh chóng gây nôn cho nạn nhân, sau đó nhanh chóng đưa họ tới cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ giải độc.
 |
| Cây trúc đào trắng |
Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết: "Trúc đào có tính độc thuộc nhóm A (cực độc), vì vậy không nên trồng cây trong nhà, trường học để tránh trẻ con ăn phải. Tránh trồng cây ở nơi có chứa nguồn nước ăn vì lá rơi xuống có thể gây nhiễm độc. Tuyệt đối không tự ý dùng trúc đào vì sẽ rất nguy hiểm".
Trong đông y, trúc đào có vị đắng, chát, tính bình, có độc mạnh. Trúc đào được coi là vị thuốc có tác dụng trợ tim, lợi tiểu, tán ứ chỉ thống, giải độc thấu chẩn… Nhưng việc dùng trúc đào làm thuốc cần phải theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Bác sĩ Nguyễn Phương (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) đưa ra lời khuyên, bởi phản ứng ngộ độc chất từ Trúc Đào diễn ra rất nhanh nên cần cấp cứu lập tức. Hai biện pháp xử lý thường được áp dụng là kích thích gây nôn và rửa ruột. Nếu dính vào da hoặc mắt, phải rửa mạnh dưới vòi nước ngay để tẩy sạch độc tố. Bác sĩ Phương cũng cho biết, không cách nào khử được độc tính của loại cây này do đó không nên trồng trong vườn nhà, tránh không để trẻ nghịch lá cây hoặc hái hoa, bẻ cành.
Trước đó, tại tỉnh Hải Nam (Trung Quốc) đã ghi nhận một trường hợp phải đi viện cấp cứu và được bác sĩ chẩn đoán ngộ độc, chỉ một ngày sau khi cô này chụp ảnh "tự sướng" với hoa trúc đào. Loài hoa này, được mệnh danh là “sự quyến rũ của thần chết”, độc hại đến mức có thể gây ra các phản ứng nghiêm trọng khi tiếp xúc gần.
Theo bác sĩ Bệnh viện Trịnh Châu (Trung Quốc), triệu chứng nhiễm độc trúc đào là buồn nôn, nôn mửa, rối loạn điện giải và tổn thương cơ.
