 |
| Cà tím |
Cà tím là gì?
Cà tím hay cà dái dê (tên tiếng Anh: eggplant) là một loại cây thuộc họ Cà và có họ hàng gần gũi với cà loại cây như cà chua; khoai tây; cà dừa; cà pháo. Loại cà này được tìm thấy đầu tiêu ở miền Nam của Ấn Độ và Sri Lanka.
Cây cà tím là cây một năm, thân cây thường có gai, lá lớn và có thùy thô. Hoa có thể là màu trắng hoặc tía, tràng hoa 5 thùy và nhị hoa màu vàng.
Quả cà tím thuộc loại quả mọng chứa nhiều cùi thịt màu trắng, vỏ màu tím đậm hoặc màu trắng. Quả có chứa nhiều hạt nhỏ, mềm màu hơi vàng.
Tùy vào giống mà cây cho quả có hình dáng, kích thước và màu sắc khác nhau. Tuy nhiên, tại các vùng châu Âu và Bắc Mỹ thì các giống được trồng chủ yếu cho quả hình trứng thuôn dài và vỏ có màu tím sẫm. Ở Ấn Độ và Đông Nam Á thì các giống lại cho hình dạng, màu sắc và kích thước đa dạng hơn, màu sắc có thể từ trắng đến vàng, lục, tía đỏ hoặc tía sẫm.
Tác dụng của cà tím đối với sức khỏe
 |
Ngừa ung thư
Nhờ chứa hàm lượng chất xơ vô cùng cao, cà tím là 'chiến binh' hàng đầu giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư như ung thư ruột kết, trực tràng,... Chất xơ có trong cà tím khi đi vào cơ thể và di chuyển đến ruột sẽ có 'nhiệm vụ' hấp thụ và loại bỏ các độc tố cũng như hóa chất gây nên ung thư ruột kết.
Hơn thế nữa, cà tím còn chứa acid chlorogenic - một chất chống oxy hóa mạnh, giúp tiêu diệt các gốc tế bào có hại, làm chậm quá trình lão hóa cũng như phòng ngừa được một số các loại ung thư khác.
Từ đó cho thấy, duy trì dùng cà tím sẽ giúp bạn có một đường ruột sạch và bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh ung thư thường gặp.
Bảo vệ tim mạch
Là một thực phẩm giàu kali hàng đầu, cà tím chính là 'người bạn thân' của hệ tim mạch.
Chất kali có trong cà tím giúp nhịp tim của bạn ổn định hơn, thêm vào đó, cà tím còn chứa nhiều flavonoid - một chất tuyệt vời có khả năng loại bỏ cholesterol xấu và tăng hàm lượng cholesterol có lợi cho cơ thể, do vậy, việc tiêu thụ cà tím sẽ giúp hạ thấp tối đa lượng cholesterol xấu trong máu, từ đó bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn.
Phòng ngừa bệnh thiếu máu
Bên trong cà tím rất giàu chất sắt, vì vậy, cà tím chính là một trong những thực phẩm giúp bổ sung chất sắt hàng đầu cho cơ thể, do đó, ăn cà tím sẽ giúp bạn ngăn chặn được tình trạng thiếu máu hay gặp phải.
Ngoài ra, hàm lượng chất sắt có trong cà tím còn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp phát triển các tế bào hồng cầu nhờ có khả năng chuyển hóa protein đa dạng.
Tăng sức đề kháng
Hàm lượng sắt có trong cà tím ngoài việc giúp ngăn ngừa thiếu máu, chúng còn đóng vai trò to lớn trong việc giúp cơ thể tăng sức đề kháng.
Sắt, vitamin, kali và rất nhiều phân tử nước bên trong cà tím có chức năng là ổn định nhịp tim, giúp tim hoạt động trơn tru và kích thích nhịp tim đập tốt hơn.
Hơn thế nữa, cà tím còn chứa vô số các chất khác có lợi cho xương như magie, canxi cùng với vitamin A, vitamin C đây đều là những chất có tác dụng cải thiện cấu trúc của xương khớp mà đồng thời chúng còn có khả năng tăng cường hệ miễn dịch bên trong cơ thể.
Chữa chứng hay quên
Một tác dụng tuyệt vời khác của cà tím mà chúng ta không thể không nhắc đến đó chính là chúng có khả năng cải thiện trí nhớ, chữa chứng hay quên.
Nhờ chứa chất dinh dưỡng 'vàng' phyto - chất có khả năng loại bỏ độc tố tích tụ trong não và giúp tăng lưu lượng máu truyền lên não, do đó cà tím là một thực phẩm trong số ít thực phẩm có khả năng cải thiện trí nhớ và khả năng phân tích.
Ngoài ra, magie có trong cà tím một lần nữa phát huy tác dụng, chất này giúp phòng ngừa và điều trị chứng mất ngủ cũng như sự bồn chồn lo lắng mà chúng ta hay gặp phải. Do đó, sử dụng cà tím là rất tốt cho nhận thức và sức khỏe tinh thần.
Làm đẹp da và mái tóc
Ngoài những công dụng tốt cho sức khỏe thì cà tím còn được biết đến với khả năng 'nâng cấp' nhan sắc cho chị em. Cà tím là thực phẩm chứa nhiều vitamin B3, do đó có khả năng kích thích tóc mọc nhanh hơn và khỏe hơn
Ngoài ra vitamin A dồi dào có trong cà tím cũng giúp ngăn ngừa triệu chứng rụng tóc mà chị em thường gặp cũng như cung cấp độ ẩm cần thiết cho mái tóc luôn bóng mượt và khỏe mạnh.
Hơn thế nữa, nhờ giàu nước mà cà tím còn có thể 'đồng hành' cùng với những người có làn da khô, giúp bạn 'tạm biệt' làn da và mái tóc nhăn nheo, khô ráp.
Những lưu ý ăn cà tím
 |
Không ăn quá nhiều
Trong cà tím có chứa một chất gọi là solanine, có tác dụng chống oxy hóa và ức chế tế bào ung thư nhưng cũng có tác dụng kích thích mạnh mẽ lên các trung tâm hô hấp, có tác dụng gây mê.
Khi ăn quá nhiều cà tím có thể gây độc. Solanine lại hòa tan trong nước không đáng kể nên khi đun sôi vẫn không thể được phá hủy được chất này.
Để giảm chất này, khi chế biến bạn cho thêm chút giấm sẽ thúc đẩy sự phân hủy của solanine. Uống nước ép cà tím rất dễ xảy ra ngộ độc khi cà chưa được nấu chín.
Trong cà tím còn chứa một lượng nicotine cao hơn bất kỳ loại trái khác, với nồng độ 0,01mg/100g. Để tránh độc, chỉ nên ăn cà tím 2-3 lần/ tuần, mỗi lần khoảng 100 – 200g bằng cách nấu các món ăn đơn giản để ăn cùng cơm.
Không đun ở nhiệt độ quá cao
Khi đun ở nhiệt độ quá cao, cà tím sẽ thất thoát nhiều chất dinh dưỡng. Thậm chí, cách chế biến chiên có thể làm hao hụt đến 50% lượng vitamin trong cà tím.
Ngoài ra, nhiều tạp chí y học báo cáo có hiện tượng ngứa ở ngoài da và miệng sau khi ăn cà tím do trong cà tím có chứa một loại protein và một số chất chuyển hóa có tác dụng như một loại histamin hàm lượng cao. Để tránh, bạn cần nấu chín kỹ cà tím trước khi ăn.
Tốt nhất bạn nên ăn cà ninh hoặc hầm nhừ sẽ không làm mất đi những thành phần dinh dưỡng vốn có trong cà tím mà vẫn giúp bạn có một món ăn ngon, bổ dưỡng. Ngoài ra nên ngâm cà qua nước pha muối và sau đó rửa lại các miếng cà tím đã thái sẽ làm nó mềm hơn và loại bỏ gần hết vị đắng của cà, làm cho món ăn ngon hơn.
Nên ăn cả vỏ
Cà tím có thể chế biến dưới nhiều cách khác nhau như món nướng, xào với dầu ăn, bung, um, xào thịt hay làm các món salad. Điều cần lưu ý là khi ăn bạn không nên bỏ vỏ cà tím bởi vỏ cà có chứa vitamin nhóm B và vitamin C rất có lợi cho sức khỏe.
Ăn cà tím không nóng
Nhiều người băn khoăn ăn cà tím dễ bị nóng nhưng TS Lê Thanh Nhạn (Bệnh viện Tuệ Tĩnh cho rằng, theo y học cổ truyền, cà có vị ngọt tính hàn, hơi độc. Tác dụng mát gan, lợi mật, nhuận tràng... ăn rất tốt cho người bị nóng nhiệt, khô đắng miệng, táo bón…
Những người không nên ăn cà tím
Theo các chuyên gia Đông y, người mắc bệnh dạ dày cần lưu ý khi ăn cà tím bởi cà tím có tính hàn, ăn nhiều dễ làm cho dạ dày cảm thấy khó chịu gây ra tiêu chảy nặng. Bên cạnh đó, những người yếu mệt hoặc bị thấp khớp, đau nhức khi trời lạnh không nên ăn nhiều và thường xuyên, đặc biệt là cà tím chiên rán vì chứa quá nhiều dầu có thể gây viêm tấy…
Người bị hen suyễn, mắc bệnh thận cũng không nên ăn cà tím bởi cà tím chứa lượng oxalate cao - loại axit có trong thực vật mà nếu ăn quá nhiều dễ gây sỏi thận.
Khi chế biến cà tím không nên phối hợp với thức ăn lạnh khác mà còn nên thêm vài ba lát gừng để giảm tính lạnh. Về cuối thu sang đông quả cà có vị hơi chát, đắng nên thiên về tính hàn hơn nên những người có thể chất hư hàn tránh ăn nhiều, nhất là người đang hay đi ngoài lỏng.
