| Những siêu phẩm mai vàng trong Lễ hội hoàng mai Huế năm 2023 ‘Thủ phủ’ mai vàng miền Trung với những dáng mai độc lạ bí truyền |
 |
| Những tác phẩm mai vàng bonsai trị giá hàng trăm triệu đồng tại Lễ hội Mai vàng An Nhơn. |
Người thổi hồn nên những siêu phẩm mai vàng bonsai
Nghệ nhân Nguyễn Xuân Hà, Phó Chủ tịch Hội sinh vật cảnh thị xã An Nhơn, có lẽ là người tiên phong trong phong trào chơi mai bonsai ở An Nhơn.
Thâm niên 25 năm trồng và chơi bonsai, ông Hà đã nhận nhiều bằng khen, giấy khen như: kỷ niệm chương vì sự nghiệp phát triển cây cảnh, nhà vườn xuất sắc tiêu biểu toàn quốc 2 năm 2017 và 2020, bằng khen của Trung ương Hội sinh vật cảnh Việt Nam, nhiều bằng khen của UBND tỉnh Bình Định…
Đặc biệt, ông Hà cũng được mời đi nhiều tỉnh thành ở miền Trung - Tây Nguyên để truyền dạy, hướng dẫn kỹ thuật trồng bonsai. Nhiều nhà vườn, người đam mê trồng cây cảnh ở trong tỉnh đã tìm đến vườn bonsai của ông Hà để tham quan, học hỏi kinh nghiệm.
 |
| Tác phẩm mai bonsai "Cổng thành" gợi hình ảnh tòa thành cổ, được vua Gia Long cho xây dựng vào năm 1814, là thủ phủ của vùng đất Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, hiện nay thuộc phường Bình Định, trung tâm thị xã An Nhơn. |
 |
| Tác phẩm mai bonsai Ngọc Long phi vân (Rồng ngậm ngọc bay trong mây). |
Theo nghệ nhân Nguyễn Xuân Hà, nghề trồng mai bonsai ở thị xã An Nhơn chỉ phát triển mạnh khoảng 5-7 năm trở lại đây. Riêng ông Hà, đến nay đã trồng, lai ghép và tạo ra nhiều giống mai vừa đẹp về bông búp, độc đáo về dáng thế, vừa có "lực" nên được nhiều người chơi đánh giá rất cao.
Trong giới dân chơi cây cảnh ở An Nhơn, ít người không biết đến vườn bonsai Nguyễn Xuân Hà, nằm ngay bên tuyến tránh quốc lộ 1A đoạn qua thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định. Vườn mai khoảng 3.000 chậu bonsai tuổi đời từ 7 năm đến hàng chục năm. Trong đó, nhiều gốc với dáng thế đẹp, độc lạ có giá trị lên đến vài trăm triệu đồng.
Dù rất tế nhị khi nói về nguồn thu, song ông Hà khẳng định, vườn mai bonsai đã giúp gia đình ông có của ăn của để.
 |
| Bàn tay của nghệ nhân Nguyễn Xuân Hà đã biến những gốc mai tưởng đã mất giá trị thành những tác phẩm bonsai giá bạc triệu. |
Bí quyết tạo siêu phẩm mai bonsai từ gốc phế
Nghệ nhân Nguyễn Xuân Hà chia sẻ: "So với trồng mai thương phẩm theo truyền thống ở An Nhơn thì cây mai bonsai giá trị hơn nhiều. Song, để tạo được một cây bonsai ưng ý thì rất kỳ công, mất nhiều thời gian, đến hơn cả chục năm. Tác phẩm bonsai giá trị, ngoài dáng thế độc đáo thì phải có tuổi đời đến cả vài chục, hàng trăm năm".
Bởi theo ông Hà, bản chất cây mai không chịu đè xuống nên việc uốn nắn, tạo dáng rất khó. Ở An Nhơn hiện giờ, nhà vườn nào cũng có mai bonsai, còn làm đẹp hay xấu thì tùy cách nhìn của mỗi người. Về cơ bản, nhiều nhà vườn làm chưa chuẩn, vì cây bonsai phải "đầu voi đuôi tý" mới đúng.
"Người làm nghề bonsai phải có cái tâm và kiên trì bởi cây bonsai khó tính hơn tất cả các cây khác trồng ngoài tự nhiên. Cùng với đó, người trồng bonsai cũng phải có kiến thức về sinh vật cảnh, am hiểu nuôi trồng", ông Hà chia sẻ.
 |
| Cây mai bonsai giá trị quan trọng ở bộ đế, cây càng lâu năm càng giá trị. |
 |
| Từ cây mai dáng trực cao 1,5 m nhưng bị chết các chi, cành được nhà vườn bán giá rẻ khi đến tay ông Hà đã biến thành tác phẩm bonsai giá trị vài chục triệu đồng. |
Trồng được cây mai bonsai rất khổ công. Mua về cây không dáng thế, cắt hết các chi, cành chỉ lấy bộ đế rồi đem trồng và chờ cho đến khi cây đâm từng chồi non. Đôi khi gặp cây suy quá sẽ bị chết, xem như mất vốn. Đến khi cây sống mới có thể bắt đầu tạo một dáng thế mới, gọn nhẹ, nhưng việc này đòi hỏi thời gian rất dài.
Bởi vậy, theo ông Hà, chơi bonsai không chỉ đơn thuần là một nghệ thuật, mà còn tập cho người trồng, người chơi tính kiên nhẫn. Chấp nhận thời gian dài năm bảy năm, mười năm sau mới có một tác phẩm ưng ý.
Theo nghệ nhân Nguyễn Văn Hà, hiện nay, để kiếm được cây mai có bộ đế to để tạo ra một tác phẩm bonsai đẹp rất hiếm. Sau một thời gian dài, nghề bonsai phát triển thì những gốc mai đẹp đã được các nhà vườn thu mua hết. Số ít còn lại, người dân không bán hoặc bán với giá cao, trong khi trồng cây mai mất 5 đến 10 năm sau cũng chưa có bộ đế to đẹp.
"Trước đây, nghề trồng mai bonsai chưa thịnh, người dân bán chỉ vài trăm nghìn đồng một gốc mai có bộ đế to. Giờ đây, nhà vườn nào cũng chơi bonsai nên giá rất cao và khó mua. Có khi cây mai chết chi, cành nhưng có bộ đế, gốc to họ còn bán giá cao hơn cây mai bình thường, hoặc để lại tự làm bonsai. Song, thực ra để làm được cây bonsai đẹp không phải ai cũng làm được trong ngày một ngày hai", ông Hà chia sẻ.
 |
| Nghệ nhân Nguyễn Xuân Hà đưa 20 cây mai bonsai nghệ thuật dáng thế đẹp nhất của vườn nhà đến trưng bày tại Lễ hội Mai vàng An Nhơn. |
Từ ngày 9 - 11/1, diễn ra Lễ hội Mai vàng An Nhơn với chủ đề “An Nhơn - khát vọng tỏa sáng”. Dịp này nghệ nhân Nguyễn Xuân Hà đưa 20 cây mai bonsai nghệ thuật dáng thế đẹp nhất của vườn nhà đến trưng bày. Trong đó, một số gốc mai từ 40-50 năm tuổi, mỗi gốc có giá hơn 100 triệu đồng. Đây là những gốc mai do chính ông Hà sưu tập nhiều nơi trên địa bàn tỉnh Bình Định và bỏ công sức để tạo cành.
Theo ông Hà: “Lễ hội mai vàng An Nhơn lần này được đông đảo anh em sinh vật cảnh toàn tỉnh, cũng như tỉnh bạn, nhân dân đến thưởng ngoạn. Mỗi một nghệ nhân đem đến cây mai tinh túy nhất trưng bày trong lễ hội này. Tất cả anh em nghệ nhân còn ở tầm thấp hơn sẽ học hỏi rất nhiều kinh nghiệm. Chắc chắn sẽ lưu giữ được những bonsai mai đẹp tham gia những hội chợ triển lãm"./.
