Xuất khẩu rau quả giảm tốc: Đích đến 8 tỷ USD vẫn trong tầm tay

Dù kim ngạch chung sụt giảm, một số mặt hàng rau quả vẫn ghi nhận tăng trưởng tích cực. Ảnh Minh Mẫn

Sụt giảm ngắn hạn, tín hiệu dài hạn vẫn tích cực

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kim ngạch xuất khẩu rau quả tháng 5/2025 ước đạt 550 triệu USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu nhóm hàng này trong 5 tháng đầu năm lên 2,24 tỷ USD, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2024.

Trung Quốc tiếp tục là thị trường chủ lực với tỷ trọng xuất khẩu chiếm 46,1%. Hoa Kỳ và Hàn Quốc là hai thị trường lớn tiếp theo với tỷ lệ lần lượt 9,1% và 6%. Tuy nhiên, mức độ tăng trưởng có sự phân hóa rõ rệt: trong khi xuất khẩu sang Trung Quốc giảm tới 32,8% thì Hoa Kỳ tăng mạnh 66%, Hàn Quốc giảm nhẹ 5,2%.

Dù kim ngạch chung sụt giảm, một số mặt hàng rau quả vẫn ghi nhận tăng trưởng tích cực. Trong đó, xuất khẩu xoài tăng hơn 13%, dừa tăng gần 20%, đặc biệt là dừa chế biến tăng vọt tới 71,3%. Điều này cho thấy nỗ lực chuyển hướng, đa dạng hóa sản phẩm và thị trường của các doanh nghiệp xuất khẩu đang phát huy hiệu quả.

Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng Giám đốc Vina T&T Group – một trong những đơn vị xuất khẩu rau quả chủ lực sang thị trường Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản – cho biết, để vào được các thị trường khó tính, doanh nghiệp phải đầu tư mạnh vào tiếp thị, xây dựng thương hiệu và tìm kiếm khách hàng. Nhờ đó, nhiều loại trái cây Việt Nam như dừa, bưởi, thanh long, sầu riêng đông lạnh… đang có mức tăng trưởng xuất khẩu khả quan. “Mỗi tháng, công ty xuất khẩu khoảng 20 container sầu riêng đông lạnh, trong đó Hoa Kỳ là điểm đến chủ yếu”, ông Tùng chia sẻ.

Tương tự, ông Mai Xuân Thìn, Tổng Giám đốc Công ty Rồng Đỏ, cho rằng, xuất khẩu nông sản không có đường tắt. Muốn xuất khẩu thành công, sản phẩm phải đạt chuẩn quốc tế ngay từ khâu sản xuất. Ông Thìn nhấn mạnh, việc đầu tư vào công nghệ bảo quản, truy xuất nguồn gốc và xây dựng vùng nguyên liệu là điều kiện tiên quyết.

Thực tế, một số loại trái cây Việt Nam đang từng bước vượt qua tính mùa vụ. Như trái vải – trước đây chỉ xuất khẩu trong vài tuần ngắn ngủi – nay đã có thể hiện diện quanh năm tại nhiều thị trường, nhờ cải tiến trong bảo quản lạnh sâu và hệ thống truy xuất điện tử.

“Hộ chiếu SPS” và bài toán xuất khẩu bền vững

Dù kim ngạch chung sụt giảm, một số mặt hàng rau quả vẫn ghi nhận tăng trưởng tích cực.

Sau thành công năm 2024 với kim ngạch hơn 7,1 tỷ USD, ngành rau quả Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD trong năm 2025. Mùa vải năm nay ghi nhận những tín hiệu tích cực: sản phẩm được xuất khẩu thuận lợi sang Nhật Bản, Australia, Pháp và nhiều quốc gia EU.

Cụ thể, theo Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản, vải thiều Việt Nam đã hiện diện ở nhiều tỉnh như Fukushima, Aichi, Niigata… Đặc biệt, ngày 14/6 vừa qua, hơn 100 tấn vải thiều chín sớm từ huyện Tân Yên (Bắc Giang) đã được vận chuyển bằng đường hàng không tới sân bay Charles de Gaulle (Pháp), với giá bán buôn tại chợ đầu mối dao động 7,2 – 8 euro/kg (tương đương 220.000 – 240.000 đồng/kg). Đây là minh chứng rõ nét cho tiềm năng lớn của nông sản Việt Nam tại thị trường EU.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng bền vững, ngành rau quả cần tiếp tục cải thiện chất lượng sản phẩm và hệ thống kiểm soát kỹ thuật. Việc xây dựng vùng trồng đạt chuẩn, cập nhật kịp thời yêu cầu từ nhà nhập khẩu, tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp kiểm dịch động – thực vật (SPS) là điều không thể bỏ qua.

Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, khẳng định: “Không thể chờ đến lúc hàng về đến cửa khẩu mới bàn đến kiểm tra. Mọi tiêu chuẩn SPS phải được thực hiện từ khâu gieo trồng, chăm sóc đến đóng gói. Đáp ứng tốt SPS chính là tấm ‘hộ chiếu’ đưa nông sản Việt ra thế giới”.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò của công nghệ và thông tin trong nâng cao khả năng cạnh tranh. Khi các rào cản kỹ thuật ngày càng phức tạp, việc ứng dụng công nghệ số trong quản lý vùng trồng, cảnh báo sớm và truy xuất nguồn gốc sẽ giúp nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp chủ động thích ứng.

Ông Nguyễn Đình Tùng cho rằng, hiện không có thị trường nào còn dễ tính, bởi người tiêu dùng toàn cầu ngày càng quan tâm đến chất lượng, tính bền vững và an toàn thực phẩm. Vì vậy, sản xuất rau quả xuất khẩu không chỉ đòi hỏi sự liên kết chặt chẽ giữa nông dân – hợp tác xã – doanh nghiệp mà còn cần chuyển hướng phát triển theo mô hình sản xuất xanh, hiện đại và bền vững. Về lâu dài, tăng cường đầu tư vào chế biến sâu là hướng đi then chốt để nâng cao giá trị gia tăng, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu thô.

Dù gặp phải một số thách thức trong ngắn hạn, ngành rau quả Việt Nam vẫn đang từng bước thích nghi và mở rộng thị trường. Với tiềm năng thị trường lớn, sự chủ động từ doanh nghiệp và hỗ trợ chính sách kịp thời từ các cơ quan chức năng, mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD trong năm 2025 là hoàn toàn khả thi.

Sầu riêng là lực đẩy giúp xuất khẩu rau quả 2025 lập kỷ lục 8 tỷ USD?

Xuất khẩu rau quả Việt Nam sẵn sàng tăng tốc

Xuất khẩu rau quả giảm 3 tháng liên tiếp, cách nào gỡ khó?