Vì sao có quan niệm "Lễ Phật quanh năm không bằng rằm tháng Giêng"?

Dân gian vẫn truyền tụng câu nói “Lễ Phật quanh năm không bằng ngày rằm tháng Giêng”, ngày rằm tháng giêng (15 tháng giêng âm lịch) vì sao lại quan trọng trong tâm thức người Việt như vậy, chuẩn bị mâm cúng thế nào?
Những ngôi chùa tại Hà Nội nổi tiếng linh thiêng, đông nghịt vào ngày rằm tháng Giêng Ngày giờ đẹp cúng rằm tháng Giêng năm Quý Mão 2023 để có lộc cả năm Những thứ tuyệt đối không nên đặt trên mâm cúng rằm tháng Giêng
Với người Việt, cúng rằm tháng Giêng là ngày lễ quan trọng, chính thức khép lại những ngày Tết Nguyên đán.
Với người Việt, cúng rằm tháng Giêng là ngày lễ quan trọng, chính thức khép lại những ngày Tết Nguyên đán.

Theo các chuyên gia nghiên cứu văn hóa, người Việt thường coi trọng cái ban đầu vì tin rằng "đầu xuôi đuôi lọt". Do đó, không chỉ ngày đầu năm, mà tháng đầu năm cũng được coi trọng. Ngày rằm tháng giêng là ngày rằm khởi đầu của năm, người Việt thường đi chùa để cầu bình an đến mình và gia đình, mọi người xung quanh.

Vì sao rằm tháng Giêng được coi trọng?

Trong cuốn Phong tục thờ cúng trong gia đình Việt Nam (Nhà xuất bản Văn Hóa Dân Tộc, 1996), nhà nghiên cứu văn hóa Toan Ánh cho rằng tục ta tin rằng ngày rằm tháng giêng, Đức Phật giáng lâm tại các chùa để chứng độ lòng thành của các Phật tử.

Ngày mùng 1 là ngày đầu tháng nhưng đêm lại tối đen; còn ngày rằm lại có trăng sáng sủa. Trong một năm, ngày rằm đầu tiên là rằm tháng giêng nên người ta mới rủ nhau đi chùa.

Ông Toan Ánh kể thêm về nguồn gốc của lễ Thượng nguyên.

Theo đó, lễ Thượng nguyên còn có một cái tên cũ hơn là Tết Trạng nguyên.

Vào ngày này, nhà vua hội họp với các ông trạng để thết tiệc và mời vào vườn thượng uyển thăm hoa, ngắm cảnh, làm thơ.

Tết cũng có một tên gọi khác là Tết Nguyên tiêu. Dịp này, ban đêm ở kinh thành xưa và các nơi có chăng đèn, kết hoa.

Một số nơi có bơi thuyền. Một số nơi khác có nhiều trò vui như đánh gươm, nhảy múa, cưỡi ngựa…

Có nhiều nguồn gốc khác nữa nhưng theo tác giả Toan Ánh, "dân ta làm lễ Thượng nguyên vì lòng tôn kính chư Phật, đồng thời có cúng gia tiên, Thổ Công và Thần Tài…".

Đại đức Thích Minh Phú, Ủy viên Hội đồng Trị sự Trung ương, Phó ban Thường trực Ban Từ thiện xã hội GHPGVN TP.HCM cũng chia sẻ, ngày rằm hay còn gọi là ngày vọng, tức ngày 15 âm lịch mỗi tháng, riêng rằm tháng giêng còn được biết đến với một tên gọi khác là rằm Thượng Nguyên.

"Ngày này được xem là một trong những ngày lễ quan trọng của Phật giáo. Do quan niệm "Lễ Phật quanh năm không bằng ngày rằm tháng giêng" nên vào ngày này, Phật tử cũng như những người có tâm Phật đều sẽ đến các tự viện để lễ bái, hy vọng một năm suôn sẻ, bình an", đại đức Minh Phú nói.

Ngày rằm tháng giêng, các tự viên cũng tổ chức nhiều pháp hội vào ngày lễ đặc biệt này, trong đó tiêu biểu là Pháp hội Dược Sư và tổ chức cúng thí thực, cầu quốc thái, dân an, tiêu tai, giải ách và siêu độ cho chư vị vong linh quá vãng.

Hòa thượng Thích Giác Toàn, Phó chủ tịch Hội đồng Trị sự, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam cho biết, Phật giáo quan niệm trong năm có 4 rằm lớn là: rằm tháng giêng (Thượng Nguyên), rằm tháng 4 (Phật Đản), rằm tháng 7 (Vu Lan) và rằm tháng 10 (Hạ Nguyên).

Vào ngày rằm đầu năm, Phật tử thường đi lễ chùa, làm các việc thiện, cầu mong năm mới an lành, tốt đẹp.

Phật tử nên làm gì vào ngày rằm tháng Giêng để được may mắn, phước lành cả năm

Theo Ni trưởng Thích Đàm Lan, trụ trì chùa Bồ Đề (Long Biên, Hà Nội) cho biết, ngày rằm tháng Giêng còn gọi là lễ Thượng Nguyên – thời điểm thích hợp để cầu an lành cho cả năm. Ngày này, mọi người thường đi chùa để cúng dường, làm nhiều việc thiện, cầu bình an đến với mình và gia đạo.

Rằm tháng Giêng hay còn gọi là tết Thượng Nguyên nằm trong cùng hệ thống với các tết Trung Nguyên (rằm tháng Bảy, địa quan xá tội) và tết Hạ Nguyên (rằm tháng Mười, thủy quan giải ách).

Rằm tháng Giêng bắt nguồn từ hoạt động của Phật giáo, vào ngày này chư Tăng tập trung đông đủ để nghe Phật thuyết Pháp. Những người theo đạo Phật dùng ngày này để tưởng nhớ đức Phật... Nhiều người tin rằng đây là đêm Phật giáng lâm nên rằm tháng Giêng thường là dịp người người đi chùa cầu an, cầu may, cúng sao giải hạn…

Việc cúng lễ trong ngày này phần lớn được tổ chức tại chùa, vì ngày rằm tháng giêng còn là ngày vía của Phật tổ. Vào ngày này, người Việt thường đi chùa lễ Phật để cầu mong quanh năm an lành cho bản thân và gia đình. Hoặc cũng có gia đình Việt Nam tụ tập ở nhà trưởng họ hay nhà thờ họ.

Tuy nhiên, một số người vẫn đang hiểu sai rằng chỉ cần đi lễ chùa ngày này thì mọi lỗi lầm, sai trái đều được bỏ qua để cho đón nhận nhiều điều phước lành. Thật ra không phải vậy, Ni trưởng Thích Đàm Lan khuyên mọi người cả năm cần ăn ở tích đức, làm nhiều việc thiện, tâm bình an thì mọi chuyện đều suôn sẻ.

Theo đại đức Thích Minh Phú, là Phật tử, khi đến ngày rằm tháng giêng nên ăn chay, dọn dẹp bàn thờ tại nhà, sắm nhang, hoa, đăng, trà, quả, thực, dâng cúng thập phương Phật và ông bà tổ tiên đã mất, nhằm thể hiện lòng tri ân đối với các bậc tiền nhân và sự kính ngưỡng đối với đức Phật.

"Nếu có thời gian, Phật tử có thể đến chùa để lễ bái, cúng dường, tham gia các khóa lễ tụng kinh hay nghe thuyết pháp để trưởng dưỡng từ tâm. Đặc biệt hãy học cách sống bao dung và tha thứ không chỉ trong ngày rằm tháng giêng mà trong mỗi phút giây của hiện tại để đạt được an lạc nơi tự thân", đại đức Thích Minh Phú nhấn mạnh.

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng 2024 đầy đủ gồm những gì?

Vì sao có quan niệm
Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng có thể là cỗ chay hoặc mặn.

Tùy vào phong tục từng nơi cũng như điều kiện kinh tế, thời gian của từng gia đình mà mâm lễ mỗi nhà mỗi khác, nhưng tất cả đều thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn và tấm lòng thành kính, tri ân Phật, thánh, tổ tiên.

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng có thể là cỗ chay hoặc mặn, hoặc cả hai - gồm cỗ mặn cúng gia tiên và cỗ chay để cúng thần linh.

Mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng

Mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng dâng lên gia tiên thường có 4 bát, 6 đĩa. Thông thường, 4 bát gồm canh măng, canh bóng, bát miến và mọc; 6 đĩa gồm thịt gà hoặc lợn luộc, giò/chả, nem, món xào, dưa hành, xôi hoặc bánh chưng.

Ngoài ra, mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng phải bao hàm đầy đủ các vị: Vị mặn của nước chấm, vị cay của ớt, vị chua của đĩa dưa hành, vị ngọt của bánh, tất cả tạo nên mâm cỗ đủ đầy, cầu mong yên ấm an lành, xua đi những đen đủi có thể đến trong năm mới.

Ngoài các món mặn, gia đình còn cần chuẩn bị các lễ vật: Hương, hoa, đèn nến, vàng mã, trầu cau, rượu.

Mâm cỗ chay cúng rằm tháng Giêng

Mâm cỗ chay cúng thần linh phải có 5 màu sắc tượng trưng cho ngũ hành - màu đỏ (hành Hỏa), màu xanh (hành Mộc), màu vàng (hành Thổ), màu đen (hành thủy), màu trắng (hành kim) - và đủ 10 món, gồm các món ăn từ tứ phương - sông, núi, biển, đồng bằng.

Đặc biệt, trong mâm cỗ phải có bánh trôi (chè trôi nước). Ý nghĩa của việc ăn bánh trôi ngày Tết Nguyên tiêu là mong muốn mọi việc quanh năm được hanh thông, trôi chảy.

Nhiều gia đình không muốn sát sinh trong ngày rằm tháng Giêng nên thường chọn mâm cỗ chay để dâng lên bàn thờ Phật và gia tiên, mong trong năm gia đình bình an, gặp nhiều may mắn. Tuy nhiên, gia chủ lưu ý, nên làm đồ thuần chay, không dùng đồ chay giả mặn để đảm bảo sự tôn nghiêm của lễ cúng và sự thành kính đối với thần linh, chư Phật, tổ tiên.

Ý nghĩa của câu “cúng cả năm không bằng cúng rằm tháng Giêng” Ý nghĩa của câu “cúng cả năm không bằng cúng rằm tháng Giêng”
Độc đáo những con “gà bay” được tạo thế đẹp, oai nghi trên mâm cúng tại Hà Tĩnh Độc đáo những con “gà bay” được tạo thế đẹp, oai nghi trên mâm cúng tại Hà Tĩnh
Cách phóng sinh vào ngày rằm tháng Giêng sao cho đúng, tích được nhiều công đức Cách phóng sinh vào ngày rằm tháng Giêng sao cho đúng, tích được nhiều công đức
Minh Anh

Có thể bạn quan tâm

Cùng chuyên mục

Tin khác

Cà phê vào hội

Cà phê vào hội

Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 đã chính thức khai mạc vào tối qua (10/3). Đây là sự kiện nhằm tôn vinh những nông dân, các nhà chế biến, kinh doanh, xuất khẩu... cà phê.
Phú Thọ tung loạt combo du lịch hấp dẫn dịp giỗ Tổ Hùng Vương 2025

Phú Thọ tung loạt combo du lịch hấp dẫn dịp giỗ Tổ Hùng Vương 2025

Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Ất Tỵ 2025 với chủ đề "Âm vang nguồn cuội" sẽ có loạt sự kiện, sản phẩm, dịch vụ mới và các gói ưu đãi với các gói combo hấp dẫn cho du khách khi về trẩy hội Đền Hùng.
Hải Phòng đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Kỳ Phúc

Hải Phòng đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Kỳ Phúc

Lễ hội Kỳ Phúc với tuổi đời hơn 300 năm không chỉ là một nghi lễ tín ngưỡng, mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, thể hiện sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, khẳng định giá trị của truyền thống lịch sử.
Công nhận tri thức trồng và chế biến cà phê Đắk Lắk là Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia

Công nhận tri thức trồng và chế biến cà phê Đắk Lắk là Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia

Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) vừa ban hành quyết định đưa tri thức trồng và chế biến cà phê của tỉnh Đắk Lắk vào danh mục Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia, ghi nhận giá trị đặc sắc của nền nông nghiệp và văn hóa dân gian vùng cao nguyên.
Về làng Đường Yên xem nam nhân thi tài "kén rể"

Về làng Đường Yên xem nam nhân thi tài "kén rể"

Lễ hội kén rể ở làng Đường Yên mang đậm nét văn hóa dân gian truyền thống của dân tộc Việt Nam, tái hiện những công việc thường ngày của cư dân lúa nước, gửi gắm trong đó những ước vọng về một cuộc sống ấm no, mùa màng tươi tốt.
Bản Cát Cát giữ gìn và bảo tồn nét văn hoá cổ của người Mông

Bản Cát Cát giữ gìn và bảo tồn nét văn hoá cổ của người Mông

Không chỉ là một trong những ngôi làng cổ được mệnh danh là đẹp bậc nhất Tây Bắc, bản Cát Cát luôn là điểm đến hấp dẫn du khách khi đến Sapa bởi công tác bảo tồn, gìn giữ giá trị truyền thống, nét đẹp trong văn hóa của cộng đồng dân tộc Mông Sapa.
Hoà Bình: Bảo tồn nghề dệt truyền thống gắn với phát triển du lịch

Hoà Bình: Bảo tồn nghề dệt truyền thống gắn với phát triển du lịch

Nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch, những năm qua, tỉnh Hoà Bình đã có nhiều giải pháp khôi phục và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là nghề dệt thổ cẩm truyền thống.
Lễ hội đền Hai Bà Trưng vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội đền Hai Bà Trưng vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ kỷ niệm 1985 năm khởi nghĩa Hai Bà Trưng và công bố Quyết định ghi danh “Lễ hội đền Hai Bà Trưng” vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia sẽ được tổ chức vào sáng 5/3/2025 (tức ngày 6 tháng Hai năm Ất Tỵ).
Nên giữ gìn giá trị truyền thống của lễ hội chọi trâu hay tạm dừng?

Nên giữ gìn giá trị truyền thống của lễ hội chọi trâu hay tạm dừng?

Sự cố liên quan đến tình trạng mất kiểm soát của trâu chọi số 17 tại lễ hội chọi trâu Hải Lựu (Vĩnh Phúc) diễn ra vào ngày 14/2/2025 dẫn đến tin đồn trâu bị “chích điện chết trên sân đấu”. Nhiều tranh luận gay gắt về việc nên giữ gìn giá trị truyền thống của lễ hội chọi trâu hay tạm dừng?
Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu được công nhận Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia

Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu được công nhận Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia

Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu không chỉ là nghi lễ độc đáo có ý nghĩa tâm linh cầu phúc, góp phần bảo tồn các giá trị vật chất, tinh thần mà còn thiết thực góp phần vào công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên rừng cũng như bảo vệ môi trường sinh thái.
Bảo tồn và phát huy tính chất thiêng liêng của lễ hội cổ truyền

Bảo tồn và phát huy tính chất thiêng liêng của lễ hội cổ truyền

Lễ hội truyền thống là nét văn hóa đặc sắc của người Việt. Thế nhưng những năm gần đây, hiện tượng "tam sao thất bản" hay mất tính nguyên gốc... khiến nhiều người cảm giác đó là một festival du lịch thì. Vậy làm sao để giữ được tính thiêng của lễ hội?
Những điểm mới trong Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9

Những điểm mới trong Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9

So với Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8 năm 2023, Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025 sẽ có nhiều điểm nhấn mới.
Lễ hội chùa Tây Phương được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể

Lễ hội chùa Tây Phương được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể

Lễ hội truyền thống chùa Tây Phương tại xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, TP. Hà Nội vừa được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Về đền Tranh "cầu gì được nấy"

Về đền Tranh "cầu gì được nấy"

Đền Tranh (Hải Dương) được người dân cùng du khách thập phương truyền tụng "cầu gì được nấy”. nhưng ít ai biết được những giá trị mà Lễ hội đền Tranh mang lại trong đời sống tín ngưỡng, văn hóa, tinh thần của nhân dân địa phương.
Làng nghề truyền thống Vân Cù - nơi sản xuất bún nổi tiếng bậc nhất xứ Huế

Làng nghề truyền thống Vân Cù - nơi sản xuất bún nổi tiếng bậc nhất xứ Huế

Với bề dày lịch sử hơn 500 năm, nghề làm bún tại làng Vân Cù, xã Hương Toàn, thị xã Hương Trà đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Đặc sắc Ngày hội văn hóa, ẩm thực dân tộc Mường

Đặc sắc Ngày hội văn hóa, ẩm thực dân tộc Mường

Trong 2 ngày 15 và 16/2, xã Tiến Xuân (huyện Thạch Thất, Hà Nội) đã tổ chức Ngày hội Văn hóa, ẩm thực dân tộc Mường, xã Tiến Xuân năm 2025, chào mừng Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Vì sao hàng vạn người chen nhau mong giành được ấn ở đền Trần?

Vì sao hàng vạn người chen nhau mong giành được ấn ở đền Trần?

Không chỉ riêng năm nay mà năm nào cũng xuất hiện tình trạng người dân người dân xếp hàng dài, chen lấn nhau trước giờ diễn ra lễ khai ấn đền Trần. Vậy lý do nào đã khiến cho đền Trần những ngày đầu năm luôn "chật cứng” bởi hàng vạn người từ tứ xứ đổ về?
Quốc gia nào “tẩy chay” Valentine, thậm chí bị bắt giữ nếu tổ chức?

Quốc gia nào “tẩy chay” Valentine, thậm chí bị bắt giữ nếu tổ chức?

Lễ tình nhân 14/2 ngày càng được chào đón ở nhiều nơi trên thế giới, nhưng ở một số quốc gia, các cặp tình nhân có thể bị bắt giữ, bị cắt tóc hoặc bôi đen nếu như bị phát hiện đang kỷ niệm Valentine, chuyện tưởng như đùa này nhưng lại hoàn toàn có thật.
Du khách thập phương nô nức trẩy hội Lim xuân Ất Tỵ

Du khách thập phương nô nức trẩy hội Lim xuân Ất Tỵ

Ngày 9/2 ( tức 12 tháng Giêng năm Ất Tỵ) đã diễn ra Lễ hội Lim xuân Ất Tỵ tại núi Hồng Vân, thị trấn Lim, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Mặc dù thời tiết giá rét nhưng đông đảo du khách thập phương đến tham dự.
Hiểu thế nào cho đúng về dâng sao giải hạn?

Hiểu thế nào cho đúng về dâng sao giải hạn?

Những ngày đầu năm mới, nhiều gia đình người Việt tham gia lễ dâng sao giải hạn thể hiện ước vọng, mong muốn giải hạn ách từ những ngôi sao xấu chiếu mệnh.
Cần lưu ý gì khi tham gia hội Lim?

Cần lưu ý gì khi tham gia hội Lim?

Hội Lim là một trong những lễ hội lớn và đặc sắc nhất của vùng Kinh Bắc, mang đậm nét văn hóa truyền thống của người Việt Nam.
Em và Tôi - Trang sức cho ngày Valentine yêu thương

Em và Tôi - Trang sức cho ngày Valentine yêu thương

Valentine không chỉ là ngày lễ tình nhân, mà còn là dịp để mỗi người chúng ta trao gửi yêu thương, có thể hiện sự quan tâm chân thành đến người đặc biệt của cuộc đời mình. Và trong vô số những món quà được lựa chọn, trang sức luôn là một món quà mang giá trị tinh thần lớn, là biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu và sự gắn kết bền bỉ.
Khai mạc giải bóng đá lần thứ 2 lễ hội truyền thống đình Yên Lộ, Yên Nghĩa xuân Ất tỵ năm 2025

Khai mạc giải bóng đá lần thứ 2 lễ hội truyền thống đình Yên Lộ, Yên Nghĩa xuân Ất tỵ năm 2025

Ngày 2/2 (tức ngày mùng 5 Tết Nguyên đán) , đã diễn ra Lễ khai mạc giải bóng đá lần thứ 2 trong sự kiện Lễ hội truyền thống Đình Làng Yên Lộ phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.
Xem thêm

Thương hiệu nổi bật

eco-parl
cai-lan
vinamil
richy-nho
sun-group
logo-erowindow
partner-bivaco
partner-shb
partner-tan-hoang-minh-group
partner-hdbank
partner-vinacomin
partner-viglacera
partner-th
partner-bacabank
partner-danko-group
ttp
doji
nam-cuong
partner-vingroup
bidv3
gleximco
Phiên bản di động