 |
| Thủy sản xuất khẩu sang Mỹ đang chững lại. Ảnh: Thanh Sơn. |
Chính sách thuế mới và tác động ban đầu đến xuất khẩu
Từ ngày 7/8, Mỹ chính thức điều chỉnh thuế đối ứng đối với hàng hóa từ Việt Nam, giảm từ 46% xuống còn 20%. Đây là bước thay đổi lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều ngành xuất khẩu chủ lực. Trên thực tế, chỉ sau hơn một tuần áp dụng, một số doanh nghiệp đã cảm nhận rõ biến động trong đơn hàng và chi phí giao dịch.
Ngành dệt may – một trong những lĩnh vực có kim ngạch xuất khẩu lớn vào Mỹ – ghi nhận tình trạng đơn hàng bắt đầu chững lại. Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Thời trang TP.HCM, cho biết mục tiêu xuất khẩu năm 2025 khoảng 46-48 tỷ USD, trong khi nửa đầu năm đã đạt gần 26 tỷ USD. Tuy nhiên, bước sang quý III, đơn hàng sụt giảm, phản ánh tác động của chính sách thuế mới. Doanh nghiệp buộc phải đàm phán lại với đối tác để chia sẻ gánh nặng chi phí, hướng tới hợp tác lâu dài.
Ngành cơ khí – điện cũng đối diện thách thức khi các đơn hàng nhỏ lẻ, vốn thường được vận chuyển bằng đường hàng không, nay không còn lợi thế cạnh tranh. Ông Đỗ Phước Tống, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Cơ khí – Điện TP.HCM, cho biết nhiều đối tác Mỹ đã chuyển sang đặt hàng ngay tại thị trường nội địa thay vì nhập khẩu từ Việt Nam để tránh phát sinh thêm chi phí thuế.
Ngành nông sản, đặc biệt là cà phê và hạt tiêu, cũng chịu ảnh hưởng mạnh. Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phúc Sinh, cho hay mức thuế 20% khiến các khách hàng lớn e dè hơn trong việc đặt mua số lượng lớn. Nếu trước đây họ sẵn sàng nhập 50-70 container mỗi ngày, nay việc đặt hàng bị trì hoãn hoặc chia nhỏ để giảm thiểu rủi ro tài chính.
Nhìn chung, chính sách thuế đối ứng của Mỹ vừa mở ra cơ hội mới, vừa đặt doanh nghiệp Việt trước bài toán khó. Về dài hạn, chính sách này còn buộc doanh nghiệp phải rà soát lại chuỗi cung ứng, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa để tránh rơi vào diện bị coi là trung chuyển hàng hóa – một trong những mục tiêu chính của thuế đối ứng.
Giải pháp giúp doanh nghiệp nâng sức cạnh tranh bền vững
 |
| Ngành hàng dệt may từ quý III/2025 đang chững đơn hàng xuất khẩu qua Mỹ. |
Để thích ứng hiệu quả, doanh nghiệp Việt cần triển khai đồng thời nhiều giải pháp. Trước hết, tăng cường nội địa hóa nguyên phụ liệu là yếu tố quan trọng. Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, nhấn mạnh: nâng tỷ lệ nội địa hóa không chỉ giúp tránh rủi ro từ thuế đối ứng mà còn tạo thêm việc làm trong nước, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.
Song song đó, doanh nghiệp phải chú trọng đa dạng hóa thị trường. Thay vì phụ thuộc vào một số thị trường lớn, việc mở rộng sang Nhật Bản, Úc, New Zealand, Singapore hay các nước Trung Đông và châu Phi sẽ giúp giảm thiểu rủi ro từ những biến động chính sách thương mại đơn lẻ.
Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng việc chuyển đổi số và xanh hóa sản xuất là xu hướng không thể đảo ngược. TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cho rằng, doanh nghiệp cần tận dụng công nghệ, dữ liệu và AI để tinh giản quy trình, giảm chi phí và quản lý rủi ro tốt hơn. Đồng thời, yêu cầu xanh hóa, tuân thủ tiêu chuẩn môi trường và ESG ngày càng trở thành điều kiện tiên quyết để hàng hóa có thể tiếp cận bền vững tại các thị trường quốc tế.
Ngoài ra, việc tăng cường minh bạch trong xuất xứ hàng hóa và phòng ngừa gian lận thương mại là bước đi bắt buộc. Đây vừa là cách để khẳng định uy tín của doanh nghiệp Việt, vừa là nền tảng để duy trì niềm tin với đối tác nước ngoài. Một giải pháp khác là nâng cao năng lực quản trị và nhân lực chất lượng cao. Chỉ khi có đội ngũ nhân sự am hiểu luật thương mại quốc tế, công nghệ sản xuất và chiến lược tiếp thị toàn cầu, doanh nghiệp mới đủ sức chống chịu trước những cú sốc từ bên ngoài.
Với các ngành đặc thù như dệt may, cơ khí, nông sản, doanh nghiệp nên tận dụng các chính sách hỗ trợ về thuế, phí và lãi suất trong nước để giảm bớt áp lực chi phí ngắn hạn. Cùng với đó là việc tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị toàn cầu, hướng tới các phân khúc có giá trị cao thay vì chỉ gia công, sản xuất đơn lẻ. Việc Mỹ áp dụng thuế đối ứng là một thách thức không nhỏ nhưng cũng là động lực thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tái cấu trúc mạnh mẽ.
Những doanh nghiệp chủ động đổi mới, nâng cao năng lực cạnh tranh, gắn sản xuất với tiêu chuẩn xanh và bền vững sẽ không chỉ duy trì được thị phần mà còn mở rộng cơ hội ở nhiều thị trường khác. Trong dài hạn, khả năng thích ứng nhanh, tận dụng các hiệp định thương mại tự do và duy trì sự linh hoạt trong chiến lược kinh doanh sẽ là chìa khóa để doanh nghiệp Việt Nam không chỉ “vượt sóng” trước chính sách thuế mới mà còn khẳng định vị thế vững chắc hơn trên thị trường quốc tế.
