Tham quan nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc

Sapa thường được khách du lịch gọi bằng một cái tên khác là “thị trấn trong mây”, còn nhà thờ đá Sapa chính là “nét chấm phá” tô điểm cho thị trấn nhỏ này thêm phần kỳ bí, huyền ảo.
Sa Pa mùa thu “bỏ bùa” du khách Chiêm ngưỡng bản Sín Chải thơ mộng Khám phá Hang Tiên - “Hạ Long thu nhỏ” ở Sapa
Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc

Những nét đẹp cuốn hút của nhà thờ đá

Nhà thờ đá được biết đến như một điểm nhấn đầu tiên của thị trấn du lịch Sapa với những dấu ấn còn mang đậm lối kiến trúc của người Pháp, của những năm kháng chiến xâm lược. Sở dĩ, nhà thờ đá thu hút được sự chú ý không chỉ của người dân địa phương mà cả khách du lịch Không chỉ bởi vẻ đẹp lộng lẫy, đầy trang trọng mà còn vì vị trí tọa lạc vô cùng đắc địa khi phía sau lưng là dãy núi Hàm Rồng nổi tiếng che chắn, còn phía trước là một khu đất rộng, bằng phẳng là điểm đến sinh hoạt của bà con đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây.

Nhiều người đã nhận xét nhà thờ đá Sapa là công trình có tiềm năng phát triển du lịch vô cùng lớn. Hay nói cách khác là có thể trở thành công trình văn hóa phục vụ hoạt động xã hội cho người dân địa phương nhằm quảng bá tín ngưỡng, văn hóa và lối sống của đồng bào người dân tộc đến nhiều hơn với du khách phương xa. Chính vì thế, nhà thờ đá Sapa đã trở thành một trong những điểm đến không thể bỏ qua cho bất kỳ ai ghé Sapa du lịch.

Vị trí tọa lạc của nhà thờ đá

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Nhà thờ đá mang một vẻ đẹp thu hút khách du lịch đến kỳ lạ

Địa thể của Nhà thờ đá từ rất lâu đã được chọn lựa một cách vô cùng kỹ càng, nằm ngay tại vị trí trung tâm có thể thu hút được ánh nhìn của người qua kẻ lại. Cả bốn phía của nhà thờ đều có khả năng nhìn ra được các di tích nổi tiếng và hai công trình khác cũng được chính người Pháp xây dựng là căn biệt thự Chủ Câu nay đã trở thành khách sạn Hồng Liên và Khu huyện ủy cũ nay là Trụ sở Trung tâm Thông tin Du lịch Lào Cai. Những công trình kiến trúc này khi kết hợp với nhà thờ đá Sapa mọc lên sừng sững ngay giữa đại lộ đã tạo ra một hình tam giác cân mà hễ ai tham quan một trong ba nơi này cũng phải ghé hai điểm tham quan còn lại.

Thật ra, nhà thờ đá không chỉ thể hiện được sự đầu tư và tâm huyết của người xây dựng thông qua những bề nổi hiện hữu một cách dễ dàng đó mà còn nằm ở những ý nghĩa sâu xa về phong thủy, tâm linh. Theo như tài liệu ghi lại thì địa thể và vị trí tọa lạc của nhà thờ đá mang một ý nghĩa tâm linh rất đỗi quan trọng đối với người Công giáo mà thông qua đó, người ta quan niệm rằng, đầu nhà thờ quay về hướng Đông tượng trưng cho việc đón nguồn sáng linh thiên của Thiên Chúa khi mặt trời bắt đầu xuất hiện. Còn phần cuối, tức là Khu tháp chuông lại hướng về phía Tây, hướng ra đời của Chúa Kito.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Mặt bên nhà thờ đá Sapa với các cửa sổ kính màu, mô tả cuộc đời Đức Chúa

Từ đó, sẽ thấy được rằng, nhà thờ đá đâu chỉ đơng giản là một biểu tượng du lịch của thị trấn mà còn phản ánh quan niệm tín ngưỡng Công giáo của người dân địa phương vô cùng thú vị.

Vì nằm ngay vị trí trung tâm nên du khách có thể chọn hình thức đi bộ từ trung tâm đến nhà thờ đá để có thể tiết kiệm được chi phí mà đỡ phải gửi xe. Điều đặc khi đi bộ du khách sẽ cảm nhận được hết vẻ đẹp cũng như khí hậu se se lạnh của thị trấn này. Dưới đây là bản đồ dẫn đường từ trung tâm thị trấn Sapa đến nhà thờ đá.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Bản đồ dẫn đường từ trung tâm thị trấn Sapa đến Nhà thờ đá

Lịch sử hình thành của nhà thờ đá Sapa

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Các ô cửa kính màu trong nội thất nhà thờ

Trong phần ghi chép về lịch sử nhà thờ đã chỉ rõ, nhà thờ đá được xây dựng dựa trên bản thiết kế của những kiến trúc lừng danh vào giai đoạn đó. Được phân tích kỹ lưỡng để xây dựng công trình hướng về phía mặt trời mọc. Đối với người theo đạo Công Giáo, đây là một trong những điều có ý nghĩa linh thiêng nhất. Hướng về hướng đông nơi dẫn dắt con chiêng đi tìm ánh sáng của Đức Chúa Trời, phần đuôi nhà thờ hướng về phía mặt trời lặn – nơi sinh thành của chúa Kito.

Nhà tờ đá được thiết kế phía trước là một khu đất rộng và khá bằng phẳng, phía sau được che chắn bởi núi Hàm Rồng kì vĩ. Việc chọn vị trí cũng như hướng nhà thờ luôn có một ý nghĩa tâm linh vô cùng quan trọng đối với những người công giáo. Nhà thờ đá cổ được xây dựng với đầu hướng về phía mặt trời mọc – phía Đông bởi theo họ đây là hướng đón nguồn sáng của Thiên Chúa. Cuối nhà thờ là khu Tháp chuông hướng theo phía Tây.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc

Nhà thờ đá được xây dựng vào những năm 1895, đầu thể kỷ 20 với tên gọi là "nhà thờ Đức Mẹ Mân Côi" và được đưa vào sử dụng vào những năm 1935, công trình này được chính những kiến trúc sư người Pháp, thiết kế và xây dựng. Nhà thờ Sapa này được coi là dấu ấn duy nhất còn vẹn toàn của người Pháp trên mảnh đất Sapa.

Trước khi tiến hành xây dựng, người Pháp đã nghiên cứu rất kỹ để chọn lựa vị trí đắc địa tựa núi, hướng về phía mặt trời mọc để xây nhà thờ. Nhà thờ đá được mệnh danh là biểu tượng kì vĩ của núi rừng Tây Bắc. Trải qua nhiều lần trùng tu, nhà thờ vẫn giữ được vẹn nguyên lối kiến trúc độc đáo, mang đậm phong cách Pháp.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Đến ngay cả góc nghiêng cũng thực sự tinh tế đến từng chi tiết

Nếu quay ngược thời gian, nhìn lại những cốt mốc lịch sử vàng son của dân tộc ta cũng có thể phần nào hiểu được, nhà thờ chính là minh chứng cho những năm tháng chiến đấu thời ấy khi đã cùng người dân đi qua bao nhiêu thăng trầm và biến cổ của lịch sử.

Thời gian đầu khi vừa mới xây dựng, nhà thờ đá cũng giống như bao nhiêu nhà thờ khác với những vị linh mục đáng kính ở lại, phục vụ công việc truyền đạo và dẫn lối cho người dân. Song sau đó, do sự biến động của đất nước, chiến tranh, loạn lạc, nhà thờ Sapa cũng trải qua nhiều biến cố của lịch sử. Kể từ khi xây dựng, nhà thờ Sapa luôn có các linh mục ở tại giáo xứ phục vụ bà con giáo dân. Tuy nhiên những năm chiến tranh liên miên nên dân chúng phải đi sơ tán, giáo xứ hầu như không còn sinh hoạt, nhà thờ, nhà xứ bỏ hoang do sự có mặt của quân đội Nhật. Sau đó, nhà thờ trở thành kho gạo, nhà xứ là trường dạy học.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc

Phải đến những năm 1995, chính quyền địa phương mới bắt đầu trùng tu nhà thờ lần thứ nhất và đưa nhà thờ vào hoạt động như những ngày tháng đầu tiên. Cũng từ lúc đó mà hai họ đạo của những người dân tộc thiểu số H'Mông với tên gọi là Hầu Thào và Lao Chải được thành lập vào những năm 1992 mới tái lập và bắt đầu sinh hoạt tại nhà thờ.

Đến tháng 5/2006, Nhà thờ đá chính thức có linh mục quản nhiệm và thường trú tại nhà thờ, kết thúc chuỗi ngày tháng bỏ hoang, không hoạt động 60 năm. Và cũng chính năm 2006, nhà thờ đá được trùng tu lần 2 với những sửa chữa, cải thiện phần mái và nền để nhà thờ có được hình hài như ngày hôm nay.

Kiến trúc độc đáo nhà thờ đá

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Bên trong nhà thờ đá

Nhà thờ đá Sapa hệt như linh hồn của thành phố sương mờ. Được thiết kế dựa theo lối kiến trúc độc đáo, in đậm dấu ấn của nhà thờ cổ ở phương Tây. Phần vòm cuốn mái nhà thờ và phần đỉnh tháp có dạng hình chóp lồng ghép một cách hoàn hảo giữa cổ điển và hiện đại, giữa sang trọng và thanh thoát. Sự tinh tế trong thiết kế được đặc tả qua từng hoa văn họa tiết nhỏ nhất của nhà thờ.

Nguyên vật liệu xây dựng

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Nhà thờ đá Sapa lung linh trong ánh đèn đêm

Nhìn tổng thể thì nhà thờ đá được xây dựng theo lối kiến trúc Gothic La Mã với phần mái nhà, vòm cuốn, tháp chuông,... hình mái vòm vô cùng bay bổng và đẹp mắt. Điều đặc biệt trong cách xây dựng của nhà thờ này đó chính là toàn bộ những bộ phận của nhà thờ đều được xây bằng đá đẽo, trộn hỗn hợp đá vôi, cát, mật mía nên có chất lượng vô cùng tốt cũng như độ vững chắc rất cao.

Phần tường ở cánh thánh giá phái nằm ở phía bên phải nhà thờ được tạo nhám, trông không khác gì những nhũ đá đang rũ xuống ở mấy hang động tự nhiên khá là độc đáo. Đến với phần trần nhà, trước kia được làm bằng vôi rôm, sau này trong quá trình sửa chữa đã được làm mới, nguyên vẹn cho đến thời điểm hiện nay. Bên cạnh đó, khi nhìn lên phần trần nhà, ở phía gác chuông, ta sẽ nhìn thấy phần này được làm hoàn toàn từ hỗn hợp đá vôi, pha với sắt và rơm, bền vững đến nỗi mà đến tận thời điểm hiện tại vẫn chưa cần phải tu sửa một lần nào.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Nhà thờ đá Sapa nhìn từ trên cao

Toàn bộ công trình được làm từ đá đẽo và ghép với nhà nhờ mật mía vôi và cát. Phần trần của nhà thờ được làm từ vôi rơm, gác trong của nhà thờ được kết hợp từ 3 loại vật liệu chính là rơm sắt và vôi. Điều đặc biệt là cho đến ngày nay, phần gác vẫn chưa phải trải qua lần trung tu nào nhưng vẫn giữ được độ chắc chắn và tính thẩm mỹ của nó.

Phần tường cánh thánh giá phái bên phải được tạo nhám như những hàng nhũ đá đổ dài càng tôn lên vẻ đẹp tự nhiên của công trình kiến trúc độc đáo này. Toàn bộ trần của nhà thờ trước kia được làm hoàn toàn bằng vôi rơm nay đã được tu bổ khang tramg hơn. Tuy nhiên, phần trần phía gác chuông vẫn giữ nguyên trạng thái ban đầu, chưa được sửa chữa lần nào vậy nên không gian nơi đây còn lưu lại sự cổ kính, thu hút lạ kì.

Tổng thể khu vực nhà thờ đá

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc

Theo như tính toán và tài liệu ghi chép thì nhà thờ đá có tổng diện tích khoảng 6000 m2, được chia thành nhiều khu gồm: khu nhà thờ, nhà ở thầy tu, dãy nhà xứ, khu chăn nuôi, nhà thiên sứ, sân, khu Vườn Thánh và hàng rào.

Trong đó, khu nhà thiên thần bao gồm: 3 gian tầng trên chuyên để cứu chữa những người bệnh tật hay cho những người lữ hành qua đêm, một tầng hầm, bếp ăn, khu để xác và công trình vệ sinh…

Khu nhà thờ rộng hơn với diện tích 500 m2 gồm 7 gian, phần tháp chuông cao trên 20 m. Bên trong tháp chuông bảo quản một quả chuông được đúc từ năm 1932, nặng 500 kg, cao 1,5 m. Hiện nay, trên quả chuông những thông tin về số người quyên góp tiền để làm quả chuông này vẫn được khắc rõ nét. Phần giá đỡ chuông làm bằng gỗ pơ mu, sau khi được trùng tu vẫn giữ nguyên trạng.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Quảng trường nhà thờ đá Sapa

Di chuyển vào bên trong Nhà thờ đá, du khách sẽ choáng ngợp bởi lối kiến trúc đậm chất châu Âu hoa mỹ. Kiểu hình kiến trúc Gothic La Mã được áp dụng ở từng chi tiết nhỏ.

Phần mái công trình lợp màu đỏ, ốp theo hình tam giác, phía hai rìa ngoài làm thẳng đơn giản. Đá tảng sử dụng cho tường bao xung quanh thay vì gạch, chúng gắn lại với nhau bằng sự tổng hòa của các vật liệu gồm vôi, cát, mật mía.

Màu sơn trắng cho không gian bên trong nhà thờ góp phần tôn lên sự sang trọng, tạo cảm giác nới rộng, thông thoáng. Nhằm giữ gìn vệ sinh, hai bên tường đã được ốp gỗ. Phía trên thiết kế các ô cửa sổ kích thước nhỏ hình bán nguyệt, dùng những miếng kính sắc màu trang trí theo phong cách châu Âu.

Nhà thờ đá Sapa qua 4 mùa du lịch

Nhà thờ đá mang một vẻ đẹp thu hút khách du lịch đến kỳ lạ, khiến cho ai cũng muốn ghé ngang qua đây một lần. Nhưng vấn đề đặt ra ở đây là đến nhà thờ đá lúc nào là hợp lý để có thể cảm nhận được một cách trọn vẹn nhất vẻ đẹp ở đây? Du khách hoàn toàn yên tâm bởi khí hậu ở Sapa sẽ chia theo từng mùa với nhiều nét đẹp đặc trưng khác nhau nên mỗi thời điểm nhà thời đá lại "khoác lên mình" một vẻ đẹp riêng.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Nhà thờ đá Sapa ẩn hiện trong màn sương

Từ tháng 2 đến tháng 4 bắt đầu vào mùa xuân, khi đó cây cối đang đâm chồi nảy lộc, những cung đường có màu hoa anh đào nở rộ. Tiếng chim rừng hót vang sau những mùa say ngủ, mùi Tết đoàn tụ, mùi mùa vụ bội thu. Tất cả những thứ ấy làm con người ta cảm thấy yêu đời và tươi vui đến lạ. Đây cũng là thời điểm nhà thờ đá Sapa thu hút đông khách du lịch tới tham quan nhất.

Bởi không khí ở đây làm người ta cực kỳ dễ chịu khoan khoái, cảm giác như được đặt chân đến cổng thiên đường để hít một bầu không khí thoải mái, thư thái và hăng say. Vào dịp lễ Tết nhiều phiên chợ của người đồng bào miền núi cũng diễn ra rộn ràng tấp nập, du khách có thể hòa vào không khí nô nức của những ngày chợ Tết, nhưng đêm chợ Xuân để thêm trải nghiệm mới.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Mặt sau của nhà thời đá quay về hướng Tây

Vào mùa hạ khoảng từ tháng 5 đến tháng 7, khi những cung đường đều dẫn ta đến những cánh đồng lúa chín, say trong mùi khói bếp thơm nồng mùi đất Mẹ thân thương. Mùa hạ ở đây gợi cho người ta nhớ đến gian bếp quê hương cho bóng mẹ ngồi chờ. Dẫn dắt ta về miền trời tuổi thơ với những đoạn hồi ức ngọt ngào yêu thương nhất. nhà thờ cổ vào mùa hạ mang một nét đẹp dịu dàng và tinh tế. Thi thoảng sự lặng im lúc bóng chiều vừa ngã làm lòng mình cảm thấy yên ả như thể có một bóng lưng ai đó để tựa vào.

Còn vào khoảng từ tháng 9 đến tháng 10 thì du khách sẽ đượ chiêm ngưỡng màu vàng của lúa chín phủ khắp các thửa ruộng bậc thang của Sapa vô cùng là thú vị và đẹp mắt. Đặc biệt là vào khoảng giữa tháng 9, sự tươi mới đầy sức sống của Sapa càng thể hiện rõ nét với các hoạt động gặt lúa sôi nổi. Chính vì thế, đây cũng là một thời điểm vô cùng thích hợp để du khách có thể vừa tham quan nhà thờ đá vừa khám phá công việc đồng áng của đồng bào dân tộc thiểu số.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Nhà thờ đá Sapa mùa tuyết rơi

Ghé nhà thờ đá vào dịp cuối năm từ tháng 12 đến tháng 1 của năm sau. Lúc này, Sapa sẽ khoác trên mình cái sự lạnh giá và lớp áo bông trắng ngần màu tuyết vô cùng đẹp mắt. Đây chính là thời khắc đẹp nhất của nhà thờ đá với lớp tuyết dày bám trên phần mái nhọn khiến chọn du khách cứ ngỡ như mình bị lạc vào phương trời nào đó mà không hay biết.

Vào mùa đông, nhà thờ ngủ yên dưới những áng mây trời. Thỉnh thoảng những đợt tuyết lạnh căm bao phủ toàn bộ nhà thờ khiến bên ngoài thì lạnh lẽo nhưng bên trong lại cực kỳ ấm áp. Nhà thờ bao giờ cũng như một người mẹ dịu dàng, mà hễ ai bước vào cũng cảm nhận được hơi ấm và sự bình yên đến lạ.

Những góc sống ảo đẹp ngất ngây lòng người tại nhà thờ đá

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Nhà thờ đá Sapa tọa lạc ngay giữa trung tâm thị trấn và rất dễ quan sát

Một khi đã tham quan du lịch, ta không thể nào thiếu đi những hoạt động chụp ảnh, "tự sướng sống ảo" để đánh dấu một lần đặt chân tới một vùng đất thú vị nào đó. Nhất là một khi đã ghé nhà thờ đá du lịch, du khách nên chuẩn bị tinh thần mà mang về cho mình những bức ảnh lung linh, thần thánh đi vì ở đây không hề thiếu ngóc ngách cho du khách thưởng thức và chụp những bức ảnh “chất lìn”.

Chụp toàn cảnh nhà thờ

Một cách chụp ảnh truyền thống của tín đồ du lịch từ trước tới giờ đó vẫn là chụp toàn cảnh nhà thờ. Đây là một cách "đánh dấu lãnh thổ" hữu hiệu nhất dành cho những tín đồ du lịch có niềm đam mê với chụp ảnh. Du khách có thể đứng chụp ảnh từ phía cổng nhà thờ vào để có thể thấy được cả người và cảnh hòa lại làm một, cũng như là có thể giảm bớt được tối đa số "nhân vật" xuất hiện trong khung hình của mình.

Chụp ảnh nhà thờ và quảng trường

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Khung cảnh đông vui của phiên chợ tình Sapa tối thứ 7

Có một điều rất ít ai biết, đó chính là ngay tại nhà thờ đá có một cái quảng trường to tướng mà chụp ảnh "sống ảo" thì lại vô cùng lung linh. Cách chụp này sẽ hướng về chụp cảnh nhiều hơn là chụp người vì những chi tiết sẽ được gói gọn một cách bao quát nhất vào trong khung hình của du khách. Du khách có thể đứng từ phía bậc thang của nhà thờ để chụp hoặc nhờ một người nào đó chụp giúp du khách một tấm đứng bên cạnh nhà thờ để thấy được sự "khổng lồ" của bản thân mình.

Chụp ảnh nhà thờ vào ban đêm

Khi đến nhà thờ đá thì hoàn toàn khác du khách nhé! Khi hoàng hôn bắt đầu chập chững xuất hiện thì cũng là lúc nhà thờ đá bắt đầu thắp lên những ánh đèn led nhiều màu vô cùng sặc sỡ, hứa hẹn sẽ mang đến cho du khách nhiều khung hình lung linh sắc màu cổ điển, vintage mà không phải lo bị những người xung quah xuất hiện trong khung hình của mình làm phiền.

Các hoạt động diễn ra tại nhà thờ đá

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc

Không chỉ là một biểu tượng của kiến trúc Pháp, nhà thờ đá còn được biết là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, tín ngưỡng vô cùng nhộn nhịp của người dân đồng bào dân tộc thiểu số ở Sapa. Vào các ngày cuối tuần, bà con người đồng bào dân tộc, những con Chiêng từ khắp nơi sẽ đổ về nhà thờ để dự lễ cũng như là tham gia các buổi truyền đạo, học đạo truyền thống của đạo Công giáo.

Bên cạnh đó, khách du lịch càng cảm nhận được sự lung linh, kỳ ảo huyền bí và linh thiêng của nhà thờ đá thông qua giọng đọc kinh vang vọng từ bên trong Chánh đường và các hoạt động cầu nguyện diễn ra vào cuối tuần của người dân địa phương nơi đây.

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Hoặc cùng nhau sánh đôi đi chụp một bộ ảnh cưới đẹp mê li

Ở phần phía sân trước của nhà thờ là khu vực sân quần và hàng thông ưu niên, nơi tập trung buôn bán của những người đồng bào dân tộc. Du khách sẽ không khó để bắt gặp những người phụ nữ vùng cao trong những bộ trang phục truyền thống thổ cẩm đầy màu sắc sặc sỡ đang ngồi bán những món quà lưu niệm, đồ thủ công mỹ nghệ ngay trước nhà thờ.

Đặc biệt, nhà thờ đá còn là nơi diễn ra phiên chợ truyền thống nổi tiếng mà bất kể khách du lịch nào khi đã tới Sapa cũng đều muốn được tham gia một lần. Đó là phiên chợ Tình được diễn ra vào tối thứ 7 hàng tuần ngay tại trước cổng nhà thờ. Khi đó, các nam thanh nữ tú vùng cao, những ai còn đang phòng không chiếc bóng sẽ ăn vận đẹp đẽ, chỉnh chu cùng nhau đến chợ.

Trong sắc màu rực rỡ của bộ đồ thổ cẩm, du khách sẽ được hòa mình vào không khí sôi động, náo nhiệt của tiếng sáo, tiếng kèn hoặc lắng nghe tiếng đàn môi dìu dặt, tha thiết và ngắm nhìn vũ điệu xòa chao nghiêng của nam nữ người H'Mông, Dao… Cùng với hoạt động cầu nguyện diễn ra trong những ngày cuối tuần, không gian nhà thờ thêm phần lung linh, huyền ảo và có sức lôi cuốn lạ thường.

Hòa mình cùng vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Hiên ngang tỏa sáng cùng nụ cười của những người dân bản

Ngắm bình minh vào mỗi sáng sớm ở nhà thờ đá luôn là một trải nghiệm thú vị. du khách có thể thấy cánh rừng thông lấp ló dưới làn sương mờ, mặt trời dần hé lộ sau dãy núi. Giữa không gian hùng vĩ ấy là một bầu không khí trong lành cho du khách cảm giác khoan khoái. Rồi được cùng người thân thưởng thức những món ăn đặc sản Sapa thì còn gì bằng.

Ngoài ra, từ nhà thờ đá du khách có thể khám phá thêm nhiều địa điểm thú vị khác. Chẳng hạn như cùng bạn bè chinh phục nóc nhà dân tộc Phan Xi Păng đầy mạo hiểm. Hay trải nghiệm những hoạt động dân tộc cùng người dân bản Cát Cát, bản Sín Chải,… Tất cả sẽ mang đến cho du khách những kỷ niệm khó quên, một chuyến du lịch Sapa đầy ý nghĩa.

Ăn uống khi ghé Sapa tham quan nhà thờ đá

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Hình ảnh nhà thờ đá những ngày đẹp trời

Nếu du khách đã tham quan nhà thờ đá xong xuôi rồi mà lại không biết nên ăn gì để thưởng thức được hết cái đẹp trong ẩm thực Sapa thì có thể tham khảo bài viết dưới đây.

Thật ra, ẩm thực của Sapa cũng phong phú và đa dạng như vẻ đẹp của vùng đất này vậy. Chính vì thế, du khách đừng lo mình không có đặc sản để nếm thử mà chỉ sợ nhiều quá du khách không biết ăn món nào thôi. Theo như kinh nghiệm của nhiều khách du lịch thì du khách nên một lần ăn thử món lẩu hoặc cá hồi nướng ở Sapa. Giữa cái tiết trời se se lạnh này mà húp một miếng nước lẩu nóng hổi và nhâm nhi một ít rượu thì đảm bảo cả người sẽ ấm từ đầu đến chân luôn.

Hoặc du khách cũng có thể ăn thử món thịt heo cấp nách, cá suối chiên,Thắng cố... Thịt cá ở Sapa lúc nào cũng dai và ngọt hơn thịt cá ở miền xuôi rất nhiều. Bên cạnh đó, du khách nên một lần ăn thử món thịt trâu gác bếp, đặc sản nổi tiếng ở Sapa. Món này được chế biến từ những bàn tay của những người dân tộc thì ngon không thể tả nổi rồi. Du khách có mua một ít về làm quà cho người thân, bạn bè ở nhà cũng rất là

Bỏ túi những kinh nghiệm để có chuyến đi Sapa thú vị

Nhà thờ đá Sapa – Kiến trúc châu Âu giữa núi rừng Tây Bắc
Nhà thờ đá đẹp ngay cả trong giông bão

Để có được một chuyến đi hoàn hảo nhất, du khách cần trang bị cho mình những đồ dùng thiết yếu. Nhưng bên cạnh đó, du khách cũng nên tìm hiểu một số vấn đề sau:

Thứ nhất, nên đi mùa nào? Vấn đề này có rất nhiều ý kiến trái chiều được đưa ra. Có những người thích đi nhà thờ đá vào mùa xuân, có người thích đi mùa đông,… Mỗi mùa đều có một vẻ đẹp riêng, du khách nên sắp xếp một chuyến đi phù hợp với mình nhất.

Thứ hai, phương tiện di chuyển. Sapa hầu như đều là địa hình đồi núi nên sẽ gây khó khăn cho du khách khi đi bằng xe máy. Vì vậy, để đảm bảo an toàn nhất có thể, du khách nên đến đây bằng ô tô. Khi lên khám phá nhà thờ đá, du khách có thể thuê xe máy để thuận tiện hơn.

Thứ ba, tránh mua bán các mặt hàng không rõ nguồn gốc. Du khách nên thật cảnh giác với chỗ bán hàng không uy tín. Bởi rất có thể mặt hàng đó được nhập lậu từ bên Trung Quốc, bán với giá rất cao. Các sản phẩm hay xảy ra tình trạng này như thuốc, thảo dược quý,… được bán xung quanh nhà thờ đá cổ.

Thứ tư, nên thuê trước các dịch vụ khách sạn, nhà nghỉ khi du lịch Sapa. Việc này sẽ giúp du khách chọn được một nơi ở tốt, thoải mái nhất cho gia đình và người thân. Đồng thời cũng tránh khỏi tình trạng bị nâng giá, chất lượng dịch vụ kém,.. sẽ làm ảnh hưởng đến chuyến đi của du khách.

Review Sapa: Ngắm trọn Sapa từ sân trời núi Hàm Rồng Review Sapa: Ngắm trọn Sapa từ sân trời núi Hàm Rồng
Review Sapa: Bản Cát Cát - Ngôi làng cổ đẹp nhất vùng Tây Bắc Review Sapa: Bản Cát Cát - Ngôi làng cổ đẹp nhất vùng Tây Bắc
Ghé thăm 10 công trình Pháp cổ ở Hà Nội Ghé thăm 10 công trình Pháp cổ ở Hà Nội
Bình Yên

Bài viết cùng chủ đề

Review Sapa

Có thể bạn quan tâm

Cùng chuyên mục

Tin khác

Thiên đường Tà Xùa đang vào mùa săn mây

Thiên đường Tà Xùa đang vào mùa săn mây

Giữa những dãy núi trùng điệp của Sơn La, xã Tà Xùa hiện lên như một “thiên đường mây” kỳ ảo. Nơi đây không chỉ hút hồn du khách bởi những thác mây mềm mại đổ xuống, phủ lên bản làng một lớp sương trắng mờ ảo, mà còn bởi vẻ bình yên, mộc mạc của bản làng người Mông giữa đại ngàn Tây Bắc.
Phở Tráng Kìm – Tinh hoa ẩm thực Tây Bắc

Phở Tráng Kìm – Tinh hoa ẩm thực Tây Bắc

Không chỉ là món ăn sáng quen thuộc, phở Tráng Kìm còn được xem như “đặc sản kể chuyện” của vùng cao Tuyên Quang. Từ hạt gạo nếp dẻo thơm cho đến bàn tay khéo léo của người tráng bánh, mỗi công đoạn đều mang đậm dấu ấn quê hương – khiến ai từng nếm thử đều khó quên hương vị giản dị mà ấm lòng ấy.
Bánh khoái cá kình – Hương vị đại dương độc đáo của làng Chuồn xứ Huế

Bánh khoái cá kình – Hương vị đại dương độc đáo của làng Chuồn xứ Huế

Nếu ẩm thực Huế được ví như một nàng thơ kín đáo, thì bánh khoái cá kình chính là nốt trầm độc đáo, một hương vị không thể tìm thấy ở phố thị. Món đặc sản này có nguồn gốc từ làng Chuồn tại xứ Huế, nằm trong hệ thống phá Tam Giang – nơi giao hòa giữa nước ngọt và nước lợ. Bánh khoái cá kình là câu chuyện về sự giao hòa tinh tế giữa vị béo ngậy của bột chiên giòn và vị mặn mòi, thơm bùi khó lẫn của loài cá kình tươi ngon, một trải nghiệm ẩm thực mà bạn phải tìm về tận nơi để thưởng thức.
Điều gì khiến Cát Bà trở thành "ngôi sao mới" trên bản đồ du lịch thế giới?

Điều gì khiến Cát Bà trở thành "ngôi sao mới" trên bản đồ du lịch thế giới?

Cát Bà – hòn đảo ngọc giữa Vịnh Hạ Long – liên tục được National Geographic Traveller và nhiều tổ chức quốc tế vinh danh. Thiên nhiên hoang sơ, hệ sinh thái đa dạng cùng những trải nghiệm độc đáo đã biến nơi đây trở thành điểm đến không thể bỏ qua.
Hai siêu du thuyền hạng sang đưa 3.100 khách du lịch quốc tế đến Quảng Ninh

Hai siêu du thuyền hạng sang đưa 3.100 khách du lịch quốc tế đến Quảng Ninh

Ngày 11/11/2025, Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long đón hai siêu du thuyền Westerdam và Star Voyager, đưa hơn 3.100 hành khách quốc tế khám phá di sản Quảng Ninh, mở đầu mùa cao điểm du lịch tàu biển cuối năm với nhịp sống sôi động và trải nghiệm hạng sang.
Cơ hội vàng cho du lịch Việt Nam trong những tháng cuối năm 2025

Cơ hội vàng cho du lịch Việt Nam trong những tháng cuối năm 2025

Du lịch Việt Nam đang bứt phá với lượng khách quốc tế tăng kỷ lục, website quảng bá xếp thứ hai Đông Nam Á cùng chính sách thị thực linh hoạt và các điểm đến hấp dẫn, mở ra cơ hội vàng để tăng trưởng trong những tháng cuối năm 2025.
Mù Cang Chải: Mùa lúa vàng và lễ hội ruộng bậc thang đầy màu sắc

Mù Cang Chải: Mùa lúa vàng và lễ hội ruộng bậc thang đầy màu sắc

Mỗi độ thu về, khi ruộng bậc thang Mù Cang Chải khoác lên sắc vàng óng của mùa lúa chín, lễ hội ruộng bậc thang lại rộn ràng diễn ra. Đây là dịp để du khách không chỉ chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ, mà còn khám phá những giá trị văn hóa độc đáo của vùng cao Tây Bắc. Lễ hội cũng là dịp để người dân tạ ơn đất trời và giới thiệu văn hóa đặc sắc đến bạn bè trong và ngoài nước.
“Tẳng cẩu” - Nét đẹp thủy chung của người phụ nữ Thái đen giữa dòng chảy hiện đại

“Tẳng cẩu” - Nét đẹp thủy chung của người phụ nữ Thái đen giữa dòng chảy hiện đại

"Tẳng cẩu" không chỉ là một kiểu búi tóc mà là lời thề son sắt, biểu tượng cho người phụ nữ Thái đen đã có chồng. Đối mặt với những thách thức của nhịp sống mới, nét đẹp văn hóa độc đáo này không hề phai nhạt mà đang được gìn giữ một cách đầy tự hào và sáng tạo, khẳng định sức sống bền bỉ của một di sản.
Nhà thờ đá Phát Diệm – Tuyệt tác kiến trúc giao hòa giữa Đông và Tây

Nhà thờ đá Phát Diệm – Tuyệt tác kiến trúc giao hòa giữa Đông và Tây

Nằm giữa lòng cố đô Ninh Bình, nhà thờ đá Phát Diệm không chỉ là công trình tôn giáo linh thiêng mà còn là kiệt tác nghệ thuật độc đáo, kết hợp hài hòa giữa kiến trúc gothic phương Tây và nét cổ kính của đình, chùa Việt Nam. Với hơn trăm năm lịch sử, nơi đây vẫn sừng sững như một chứng nhân của thời gian, thu hút du khách bởi vẻ đẹp tráng lệ và ý nghĩa văn hóa – tâm linh sâu sắc.
Tâm linh hòa cùng lễ hội – Núi Sam đón mùa hành hương Bà Chúa Xứ

Tâm linh hòa cùng lễ hội – Núi Sam đón mùa hành hương Bà Chúa Xứ

Tâm linh hòa cùng lễ hội, Núi Sam (Phường Châu Đốc, tỉnh An Giang) lại rộn ràng bước vào mùa hành hương Bà Chúa Xứ – một trong những lễ hội lớn nhất Nam Bộ. Từ khắp mọi miền, dòng người nô nức đổ về miền đất linh thiêng để dâng hương cầu an, cầu lộc, hòa mình trong không khí trang nghiêm mà vẫn đậm đà sắc màu văn hóa dân gian.
Đặc sản “trứng kiến trong lá nếp” – Hương vị không dành cho người yếu tim

Đặc sản “trứng kiến trong lá nếp” – Hương vị không dành cho người yếu tim

Giữa vô vàn món ngon vùng cao, bánh nếp trứng kiến luôn khiến thực khách phải “nín thở” ngay từ tên gọi. Ẩn bên trong lớp lá nếp xanh là nhân trứng kiến béo ngậy, thơm lừng – món quà dân dã nhưng đầy thách thức vị giác. Không phải ai cũng dám thử, nhưng một khi đã ăn, chắc chắn sẽ khó lòng quên được hương vị lạ lùng, độc đáo ấy của núi rừng.
Nhứa Pho – Hương vị núi rừng Tây Bắc, ăn một lần nhớ mãi

Nhứa Pho – Hương vị núi rừng Tây Bắc, ăn một lần nhớ mãi

Thịt băm gói lá nướng hay còn có tên gọi bản địa là “Nhứa Pho”, món ăn truyền thống của đồng bào dân tộc Thái các tỉnh Tây Bắc như Sơn La, Điện Biên, Lai Châu. Với sự khéo léo dung hòa giữa nguyên liệu giản dị và kỹ thuật chế biến tinh tế, món ăn đã trở thành một trong những biểu tượng ẩm thực khiến du khách nhớ mãi.
Thèn Pả – Viên ngọc ẩn mình giữa đại ngàn Tây Bắc

Thèn Pả – Viên ngọc ẩn mình giữa đại ngàn Tây Bắc

Giữa những dãy núi trập trùng của cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang cũ), làng Thèn Pả hiện lên như một bức tranh nguyên sơ, bình yên và đầy mê hoặc. Không ồn ào, không náo nhiệt, Thèn Pả vẫn giữ trọn vẻ đẹp mộc mạc và hồn hậu, khiến bất kỳ ai từng đặt chân đến cũng phải say lòng trước “viên ngọc ẩn” giữa đại ngàn Tây Bắc.
Nộm rau dớn – hương vị mộc mạc của núi rừng Tây Bắc

Nộm rau dớn – hương vị mộc mạc của núi rừng Tây Bắc

Đến với Tây Bắc, giữa muôn vàn món ngon nơi miền sơn cước, du khách khó lòng bỏ qua nộm rau dớn – món ăn dân dã gắn liền với nếp sống của người bản địa. Rau dớn mọc bên những khe suối, qua bàn tay khéo léo của người dân vùng cao trở thành món nộm thanh mát, vừa ngon miệng vừa gợi cảm giác trong trẻo như chính hơi thở của núi rừng.
Thắng cố Bắc Hà – Đặc sản độc đáo mang đậm bản sắc vùng cao Tây Bắc

Thắng cố Bắc Hà – Đặc sản độc đáo mang đậm bản sắc vùng cao Tây Bắc

Giữa sương mờ phố núi Bắc Hà (Lào Cai), những nồi thắng cố nghi ngút khói luôn là hình ảnh đặc trưng không thể thiếu mỗi khi nhắc đến ẩm thực vùng cao Tây Bắc. Món ăn “có một không hai” này không chỉ là niềm tự hào của người H’mông mà còn là nét văn hóa ẩm thực độc đáo, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
Hòa mình trong lễ hội Ok Om Bok để cảm nhận trọn vẹn văn hóa Khmer

Hòa mình trong lễ hội Ok Om Bok để cảm nhận trọn vẹn văn hóa Khmer

Lễ hội Ok Om Bok tại Vĩnh Long là dịp đồng bào Khmer và du khách cùng hòa vào không gian văn hóa đặc sắc, từ nghi lễ cúng trăng truyền thống đến đua ghe ngo sôi động, góp phần bảo tồn bản sắc dân tộc và phát triển du lịch xanh bền vững.
Hàng loạt chuyến bay bị ảnh hưởng bởi bão Kalmaegi

Hàng loạt chuyến bay bị ảnh hưởng bởi bão Kalmaegi

Trước diễn biến phức tạp của bão số 13 (Kalmaegi), nhiều hãng hàng không trong nước đã chủ động điều chỉnh kế hoạch khai thác. Hàng chục chuyến bay bị hủy hoặc thay đổi giờ cất hạ cánh nhằm bảo đảm an toàn tuyệt đối cho hành khách và hoạt động hàng không dân dụng.
Tân Hóa: Từ vùng ngập lũ thành “Làng du lịch tốt nhất” thế giới

Tân Hóa: Từ vùng ngập lũ thành “Làng du lịch tốt nhất” thế giới

Từ một vùng “rốn lũ” từng oằn mình trong thiên tai, Tân Hóa – ngôi làng nhỏ thuộc xã Kim Phú, tỉnh Quảng Trị - nay đã trở thành điểm sáng của du lịch Việt Nam. Với mô hình phát triển cộng đồng, bảo tồn văn hóa bản địa và thích ứng thiên nhiên độc đáo, Tân Hóa đã được Tổ chức Du lịch Thế giới (UN Tourism) vinh danh là “Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2023”, sánh vai cùng những điểm đến bền vững hàng đầu toàn cầu.
Cục Hàng không chỉ đạo chấn chỉnh kiểm tra hành lý xách tay, tránh gây phiền hà

Cục Hàng không chỉ đạo chấn chỉnh kiểm tra hành lý xách tay, tránh gây phiền hà

Cục Hàng không Việt Nam vừa ra văn bản yêu cầu các hãng hàng không và đơn vị mặt đất siết chặt quy trình kiểm soát hành lý xách tay. Động thái này nhằm chấn chỉnh tình trạng kiểm tra thiếu chuyên nghiệp gây phiền hà cho hành khách, đồng thời đảm bảo an toàn bay và giữ đúng giờ khai thác.
Canh cá Quỳnh Côi – Từ bát canh quê hóa hương vị thương nhớ

Canh cá Quỳnh Côi – Từ bát canh quê hóa hương vị thương nhớ

Giữa vùng quê lúa Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên) yên ả, canh cá Quỳnh Côi từ lâu đã trở thành món ăn gắn liền với ký ức của bao thế hệ. Bát canh giản dị với những lát cá vàng ươm, bánh đa dai mềm, chan nước dùng ngọt thanh từ xương và rau gia vị, mang trọn hương vị đồng quê mộc mạc. Không cầu kỳ, không sang trọng, canh cá Quỳnh Côi vẫn khiến du khách phương xa nhớ mãi – bởi trong vị ngọt ấy là tình người, tình quê chan chứa của đất lúa hiền hòa.
Thơm dẻo cơm nắm lá cọ - Gói trọn tinh hoa ẩm thực đất Tổ

Thơm dẻo cơm nắm lá cọ - Gói trọn tinh hoa ẩm thực đất Tổ

Giữa vùng trung du Phú Thọ, món cơm nắm lá cọ từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự mộc mạc và tinh tế trong ẩm thực đất Tổ. Từng nắm cơm dẻo thơm, được gói khéo trong lá cọ xanh, không chỉ là bữa ăn dân dã của người miền quê mà còn là hương vị níu chân du khách, gói trọn tinh hoa của núi rừng trung du Bắc Bộ.
Trạch tả - Dược liệu quý trong y học cổ truyền

Trạch tả - Dược liệu quý trong y học cổ truyền

Trong kho tàng dược liệu Việt Nam, trạch tả được biết đến là một vị thuốc quý, góp mặt trong nhiều bài thuốc Đông y nổi tiếng. Với khả năng hỗ trợ điều trị rối loạn mỡ máu, tiểu đường, viêm nhiễm và các chứng bệnh liên quan đến thận, loài cây dân dã này đang dần được nhìn nhận như một nguồn nguyên liệu tự nhiên có giá trị trong phát triển dược phẩm và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Quỳnh Sơn – Bản làng Tây Bắc mang hơi thở du lịch bền vững

Quỳnh Sơn – Bản làng Tây Bắc mang hơi thở du lịch bền vững

Giữa nhịp sống hiện đại đang dần cuốn trôi những giá trị truyền thống, Làng Văn hóa Du lịch Quỳnh Sơn vẫn bền bỉ gìn giữ nếp sống, phong tục và kiến trúc nhà sàn cổ của người Tày. Không chỉ là một điểm du lịch cộng đồng nổi bật, Quỳnh Sơn còn là minh chứng sống động cho nỗ lực bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc trong hành trình phát triển du lịch bền vững của Lạng Sơn.
Lễ hội Ok Om Bok – Hành trình tìm về miền trăng của người Khmer

Lễ hội Ok Om Bok – Hành trình tìm về miền trăng của người Khmer

Khi ánh trăng Rằm tháng 10 Âm lịch huyền ảo tỏa sáng vằng vặc trên bầu trời Đồng bằng Sông Cửu Long, đó cũng là lúc hàng triệu trái tim đồng bào Khmer hòa chung nhịp đập trong Lễ hội Ok Om Bok (hay còn gọi là Lễ Cúng Trăng). Đặc biệt, Ok Om Bok bùng nổ sức sống với Hội Đua Ghe Ngo trứ danh—một môn thể thao dân gian đậm chất sông nước, thể hiện tinh thần thượng võ và niềm tự hào dân tộc mãnh liệt của cộng đồng người Khmer Nam Bộ.
“Đêm Bảo tàng” - sản phẩm du lịch văn hóa mới tại Thủ đô Hà Nội

“Đêm Bảo tàng” - sản phẩm du lịch văn hóa mới tại Thủ đô Hà Nội

Lần đầu tiên Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam mở cửa đón khách buổi tối, với “Đêm Bảo tàng” – không gian nghệ thuật ban đêm độc đáo, mang đến trải nghiệm văn hóa sống động và kết hợp giải trí, giáo dục, thúc đẩy du lịch văn hóa Thủ đô.
Làng cổ Đường Lâm – Hồn quê Việt giữa nhịp sống hiện đại

Làng cổ Đường Lâm – Hồn quê Việt giữa nhịp sống hiện đại

Giữa dòng chảy hối hả của cuộc sống đô thị, làng cổ Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội) vẫn trầm mặc như một khoảng lặng yên bình. Những mái ngói nâu sẫm, bức tường đá ong vàng sậm và con đường gạch gập ghềnh nơi đây kể lại câu chuyện của làng Việt xưa – một “bảo tàng sống” lưu giữ trọn vẹn ký ức văn hóa ngàn năm.
Du lịch Việt Nam tỏa sáng, chinh phục du khách quốc tế

Du lịch Việt Nam tỏa sáng, chinh phục du khách quốc tế

Việt Nam đang khẳng định vị thế là một điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch thế giới. Những chiến lược quảng bá sáng tạo, kết hợp văn hóa, điện ảnh, âm nhạc và du lịch xanh giúp ngành du lịch nước nhà thu hút khách quốc tế, đồng thời gia tăng trải nghiệm bền vững và giá trị vượt trội.
Pù Luông – Nơi người thành thị tìm về giữa rừng tre và ruộng vàng

Pù Luông – Nơi người thành thị tìm về giữa rừng tre và ruộng vàng

Ẩn mình giữa thành phố Thanh Hóa (cũ), khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông đang trở thành điểm đến “xanh” lý tưởng cho những ai muốn rời xa phố thị ồn ào, tìm về với không gian trong lành của rừng tre, ruộng bậc thang và bản làng người Thái, người Mường hiền hòa.
Làm mới sản phẩm, nâng cao chất lượng: Ninh Bình sẵn sàng chinh phục du khách quốc tế

Làm mới sản phẩm, nâng cao chất lượng: Ninh Bình sẵn sàng chinh phục du khách quốc tế

Để chuẩn bị cho mùa khách quốc tế trọng điểm, các doanh nghiệp du lịch tại Ninh Bình đã đồng loạt đầu tư làm mới sản phẩm, từ tour trải nghiệm văn hóa bản địa đến ẩm thực hữu cơ, quyết tâm tạo ra sức hút khác biệt và bền vững.
Xem thêm

Thương hiệu nổi bật

duoc-pham-tam-binh
tap-doan-son-ha
viet-hai
herbalife
eco-parl
cai-lan
vinamil
richy-nho
sun-group
logo-erowindow
partner-bivaco
partner-shb
partner-tan-hoang-minh-group
partner-hdbank
partner-vinacomin
partner-viglacera
partner-th
partner-bacabank
partner-danko-group
ttp
doji
nam-cuong
partner-vingroup
gleximco
Phiên bản di động