Nhận diện khiếm khuyết vận động ở người bệnh Parkinson

Từ những dấu hiệu kín đáo đến bộ tứ triệu chứng vận động cốt lõi

Khi nhắc đến Parkinson, hình ảnh một người lớn tuổi với đôi tay run rẩy không kiểm soát thường hiện lên đầu tiên. Tuy nhiên, đó chỉ là một phần của bức tranh lâm sàng phức tạp. Trên thực tế, các vấn đề vận động của bệnh Parkinson thường khởi phát một cách âm thầm, dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với quá trình lão hóa tự nhiên.

Các vấn đề vận động của bệnh Parkinson thường khởi phát một cách âm thầm, dễ bị nhầm lẫn với quá trình lão hóa tự nhiên.

Một trong những dấu hiệu sớm nhưng ít được chú ý là sự thay đổi trong chữ viết (micrographia), khiến chữ viết đột nhiên trở nên nhỏ hơn, chen chúc và sít vào nhau. Cùng với đó, biểu cảm khuôn mặt cũng có thể bị giảm sút, trông như "đeo mặt nạ", ít thể hiện cảm xúc. Giọng nói có thể nhỏ, yếu hoặc đơn điệu, và một bên cánh tay không còn vung vẩy tự nhiên khi đi bộ.

Theo thời gian, các triệu chứng này sẽ trở nên rõ ràng hơn và hội tụ thành triệu chứng vận động kinh điển của bệnh Parkinson:

Run khi nghỉ (Resting Tremor): Đây là triệu chứng phổ biến nhất, xuất hiện khi cơ bắp thả lỏng và giảm đi khi thực hiện hành động có chủ đích. Cơn run thường bắt đầu ở một bên cơ thể, phổ biến nhất là ở ngón tay hoặc bàn tay, với chuyển động nhịp nhàng giống như "vê thuốc".

Cứng đờ cơ bắp (Rigidity): Người bệnh cảm thấy các cơ của mình bị cứng và co rút, gây khó khăn khi cử động và thường đi kèm với cảm giác đau nhức. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào, dẫn đến một dáng đi đặc trưng với tư thế hơi khom người về phía trước.

Chậm vận động (Bradykinesia): Đây được xem là triệu chứng gây suy giảm chức năng nhiều nhất. Nó không chỉ là sự chậm chạp mà còn là sự suy giảm khả năng bắt đầu một chuyển động. Người bệnh gặp khó khăn trong các việc đơn giản như cài cúc áo. Dáng đi của họ trở nên đặc trưng với những bước chân nhỏ, lê lết và có thể gặp hiện tượng "đóng băng" (freezing), tức là đột ngột không thể bước tới.

Mất ổn định tư thế (Postural Instability): Triệu chứng này thường xuất hiện ở giai đoạn sau. Người bệnh mất khả năng giữ thăng bằng, dễ bị ngã về phía trước hoặc phía sau, làm tăng đáng kể nguy cơ té ngã và chấn thương.

Nếu nhận thấy sự xuất hiện của một vài dấu hiệu như trên, hãy chủ động tìm đến các bác sĩ chuyên khoa Nội thần kinh để được thăm khám và tư vấn.

Khi vận động trở thành thách thức: Ảnh hưởng và tầm quan trọng của chẩn đoán sớm

Sự kết hợp của các triệu chứng vận động nêu trên tạo ra một gánh nặng khổng lồ lên cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Những công việc từng rất đỗi bình thường như ăn uống, tắm rửa, mặc quần áo giờ đây đòi hỏi sự nỗ lực và tập trung cao độ. Cơn run có thể làm đổ thức ăn, sự cứng đờ và chậm chạp khiến việc cầm dao dĩa hay mặc một chiếc áo trở thành một thử thách.

Nguyên nhân sâu xa của những vấn đề này nằm ở sự suy giảm nghiêm trọng các tế bào thần kinh sản xuất dopamine trong não. Dopamine đóng vai trò như một chất truyền tin quan trọng, giúp điều phối và kiểm soát các chuyển động của cơ thể một cách trơn tru. Khi lượng dopamine sụt giảm, các "mệnh lệnh" vận động từ não đến cơ bắp bị gián đoạn.

Vì các triệu chứng ban đầu có thể rất mơ hồ, việc trì hoãn đi khám có thể làm mất đi "giai đoạn vàng" trong điều trị, khi các liệu pháp có thể phát huy hiệu quả tốt nhất để kiểm soát triệu chứng.

Do đó, nếu bạn hoặc người thân nhận thấy sự xuất hiện đồng thời của một vài dấu hiệu như run khi nghỉ, dáng đi lê lết, biểu cảm khuôn mặt cứng đờ, hay cử động chậm chạp bất thường, hãy chủ động tìm đến các bác sĩ chuyên khoa Nội thần kinh để được thăm khám và tư vấn.

Mặc dù hiện nay chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn bệnh Parkinson, nhưng việc chẩn đoán sớm và can thiệp kịp thời có thể cải thiện đáng kể các triệu chứng vận động, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và quan trọng nhất là duy trì một chất lượng cuộc sống tốt và độc lập cho người bệnh.

Hành trang đi rừng từ a-z để đảm bảo an toàn tối đa

Khi bác sĩ dựa dẫm vào AI: Lợi ích và cái giá tiềm ẩn

Ngâm mặt nước đá: Trào lưu làm đẹp “gây sốt” nhưng tiềm ẩn rủi ro