Phế cầu khuẩn đe dọa 1 triệu trẻ dưới 5 tuổi mỗi năm
Các chuyên gia y tế vừa liên tục đưa ra cảnh báo về gánh nặng tử vong do phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae), một tác nhân gây bệnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm tai giữa, và đặc biệt là các bệnh lý nhiễm trùng xâm lấn (viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết).
 |
| Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1,6 triệu người tử vong vì các bệnh do phế cầu khuẩn này gây ra. |
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1,6 triệu người tử vong vì các bệnh do vi khuẩn này gây ra. Trong đó, con số đáng báo động là gần 1 triệu ca là trẻ em dưới 5 tuổi.
Tại Việt Nam, tình hình cũng không kém phần căng thẳng. Việt Nam là một trong 15 quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh viêm phổi ở trẻ em cao nhất. Các bệnh viện chuyên khoa nhi phía Bắc gần đây đã ghi nhận nhiều trẻ nhập viện liên quan đến phế cầu và các bệnh hô hấp khác, cho thấy trẻ nhỏ, nhất là lứa tuổi dưới 2 tuổi, là nhóm dễ tổn thương và có nguy cơ diễn biến bệnh nhanh.
Kháng kháng sinh: Thách thức lớn nhất
Tại chuỗi hội thảo khoa học chuyên đề về bệnh do phế cầu khuẩn diễn ra gần đây tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội, vấn đề kháng kháng sinh (AMR) được nhấn mạnh là thách thức lớn nhất trong điều trị.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Hội Truyền nhiễm TP. Hồ Chí Minh, khẳng định: "Trẻ nhỏ là nhóm dễ tổn thương nhất trước phế cầu khuẩn, đặc biệt khi nhiễm phải các type có độc lực cao. Tính xâm lấn và độc lực của các type huyết thanh là không đồng đều."
Đáng lo ngại hơn, phế cầu khuẩn hiện nằm trong top 4 mầm bệnh nguy hiểm nhất góp phần làm gia tăng gánh nặng tử vong do AMR trên toàn thế giới.
Dữ liệu cảnh báo: Nghiên cứu đăng trên tạp chí The Lancet năm 2019 ước tính có khoảng 600.000 ca tử vong liên quan đến phế cầu khuẩn kháng thuốc, trong đó khoảng 125.000 ca tử vong trực tiếp do tác nhân này.
Di chứng thần kinh: Các trường hợp trẻ mắc bệnh nhiễm trùng xâm lấn do phế cầu, dù được điều trị kịp thời, vẫn có 25-50% đối mặt với di chứng thần kinh, tim hoặc thận.
 |
| Bác sĩ Trương Hữu Khanh cho biết, trẻ nhỏ là nhóm dễ bị tổn thương do phế cầu. Ảnh: BTC |
Hiện có hơn 100 type huyết thanh phế cầu được ghi nhận. Trong đó, 23 type chiếm tới 80-90% các ca bệnh xâm lấn ở trẻ em, bao gồm các type có nguy cơ cao như 1, 3, 5, 6A, 7F, 8, 11A, 12F, 15A, 19A, 19F và 31.
Tiêm chủng sớm: Chiến lược phòng bệnh theo Nghị quyết 72
Trước tình hình kháng kháng sinh ngày càng nghiêm trọng, các chuyên gia y tế đồng loạt nhấn mạnh phòng ngừa chủ động là biện pháp chiến lược hàng đầu. Điều này hoàn toàn phù hợp với định hướng của Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về việc chuyển trọng tâm từ chữa bệnh sang phòng bệnh.
Theo WHO, tiêm chủng vẫn là biện pháp hiệu quả nhất để giảm gánh nặng bệnh tật, không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn tạo "lá chắn miễn dịch" cho cộng đồng.
Giải pháp công nghệ: Bộ Y tế Việt Nam đã cấp phép lưu hành 5 loại vaccine phòng phế cầu, trong đó 4 loại theo công nghệ cộng hợp. Công nghệ tiên tiến này giúp tạo trí nhớ miễn dịch, giảm lượng phế cầu lưu trú ở vùng hầu họng, góp phần bảo vệ lâu dài và tăng cường miễn dịch cộng đồng.
Kinh nghiệm thành công: Việc ứng dụng rộng rãi vaccine cộng hợp đã được chứng minh hiệu quả rõ rệt trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong ở trẻ em tại hơn 160 quốc gia.
Giáo sư Javier Diez Domingo (Viện Nghiên cứu Vaccine, Tây Ban Nha) phân tích: "Ứng dụng các giải pháp phòng ngừa tiên tiến, bao phủ rộng các týp nguy cơ cao là hướng đi cần thiết để thu hẹp khoảng trống miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh và tử vong."
Phòng ngừa bệnh do phế cầu khuẩn cần được coi là nhiệm vụ ưu tiên trong bảo vệ sức khỏe trẻ em, đòi hỏi nỗ lực đồng bộ từ ngành y tế, các bậc phụ huynh và cộng đồng:
Chủ động phòng ngừa sớm thông qua tuân thủ lịch tiêm chủng.
Tăng cường vệ sinh cá nhân và môi trường sống để cắt đứt nguồn lây.
Nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh do phế cầu và các dấu hiệu cảnh báo sớm.
Bảo vệ trẻ em trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm chính là trách nhiệm chung của toàn xã hội, chủ động phòng ngừa hôm nay chính là giải pháp thiết thực nhất để bảo đảm tương lai cho thế hệ mai sau.
