| Đào mật- Một loại quả giàu Vitamin C Vitamin C có tác dụng gì? Thực phẩm nào chứa nhiều vitamin C nhất? "Lỡ" bổ sung quá nhiều Vitamin C sẽ có tác dụng phụ gì? |
 |
| Quả me rừng. |
Cây me rừng là cây gì?
Cây me rừng thuộc họ thầu dầu Euphorbiaceae có tên khoa học là Phyllanthus emblica. Ngoài ra, cây me rừng còn được gọi với nhiều tên gọi khác như chùm ruột núi, mận rừng, ngưu cam tử, du cam tử,…
Cây thuộc loại cây thân nhỡ cao trung bình khoảng 5 – 8 m, thân cây thường cong queo, phân thành nhiều cành nhỏ, cành mềm. Lá đơn, mọc cách, các lá nhỏ xếp xít lại thành hai dây, có hình dạng giống như lá kép lông chim.
Hoa mọc thành chùm ở nách lá, hoa màu vàng có kích thước nhỏ. Hoa đơn tính cùng gốc, gồm nhiều hoa đực và một hai hoa cái. Quả thịt hình cầu, màu vàng nâu nhạt, có khía rất mờ không nhìn rõ, nếu khô thành quả nang, kích thước quả tương tự như quả táo. Quả thường chín vào khoảng tháng 8 – 9 hàng năm và thường ra hoa vào tháng 4 – 5 hàng năm.
 |
| Cây me rừng là nguồn dược liệu chứa nhiều hoạt chất có giá trị y học. |
Cây me rừng là loại cây sống lâu năm có khả năng chống chịu tốt, ưa sáng, phân bố rộng và là nguồn dược liệu chứa nhiều hoạt chất có giá trị y học. Cây có khả năng sinh trưởng được trên cả núi đát và núi đất, chịu được hạn, lửa rừng.
Tuy nhiên, cây mọc trên núi đất thường có khả năng tái sinh nhiều hơn và trở thành cây ưu thế trong trạng thái thảm cây bụi và rừng thứ sinh mới phục hồi.
Cây me rừng có khả năng tái sinh bằng chồi từ gốc và hạt, những cây tái sinh bằng hạt có khả năng tăng trưởng tốt hơn những cây tái sinh bằng chồi.
 |
| Người ta thường dùng lá, quả, rễ và vỏ thân làm thuốc chữa bệnh và phần quả còn được dùng chế biến thành những món ăn vặt. |
Cây me rừng có nguồn gốc từ Malaysia và Ấn Độ.
Ở nước ta, cây me rừng mọc hoang chủ yếu ở những khu đồi trọc. Khu vực miền núi Tây Bắc là nơi có lượng me rừng mọc hoang nhiều nhất. Tuy nhiên, hiện nay do nhu cầu đất canh tác, trồng cây ăn quả khiến những cánh rừng không còn nữa, vì vậy me rừng cũng trở nên hiếm dần.
Người ta thường dùng lá, quả, rễ và vỏ thân làm thuốc chữa bệnh và phần quả còn được dùng chế biến thành những món ăn vặt.
Dược liệu có thể được thu hoạch quanh năm, riêng quả được thu hoạch vào mùa Thu – Đông để được liệu đạt chất lượng tốt nhất. Dược liệu có thể dùng tươi hoặc đem phơi khô bảo quản dùng dần.
 |
| Quả me rừng có tác dụng gì? |
Thành phần hóa học – Cây me rừng có tác dụng gì?
Trong lá me rừng có chứa tannin nhưng hàm lượng ít hơn quả, hàm lượng tannin trong lá non chứa khoảng 23% – 28% và bao gồm nhiều thành phần khác như sitosterol, acid ellagic, lupeol, kaempferol 3-glucozid.
Phần vỏ thân có chứa 28 – 29.36 tannin, 3.75% d-leucodelphinidin và 2.25% lupeol.
Phần hạt có chứa tinh dầu, phosphatide và dầu cố định.
Quả me rừng có chứa nguồn vitamin C tự nhiên có tỉ lệ 70 – 72%, 6.3% acid phyllemblic, 6% lipid, 5% acid gallic và emblicol. Đối với quả khô có chứa tannin và hợp phức keo với thành phần chính là acid phyllemblic.
Ngoài ra, cứ trong 100g quả sẽ chứa khoảng 44% lượng calo, 10.2% carbonhydrate, 8% vitamin E, 6% vitamin A, 6% vitamin K, 4% vitamin B5, 4% đồng, 4.3% chất xơ, 7% mangan, 0.6% chất béo, 0.9% chất đạm.
 |
| Bột me rừng được sử dụng để chữa bệnh. |
Trong đông y quả me rừng có tác dụng gì?
Theo đông y, lá có vị cay, tính bình. Phần quả có vị chua ngọt, hơi chát, tính mát và rễ có vị đắng chát, tính bình.
Theo dân gian, mỗi bộ phận của cây me rừng đều có tác dụng riêng biệt.
Quả có tác dụng tiêu viêm, hóa đờm, hạ nhiệt, nhuận phế, sinh tân chỉ khát.
Lá giúp lợi tiểu
Rễ và vỏ giúp hạ áp, thu liễm.
Hoa có tác dụng nhuận tràng, hạ nhiệt.
Cây thường được dùng để chữa cảm mạo phát sốt, tiểu tiện không thông, đau răng, đau thượng vị, bệnh tiểu đường, viêm ruột, viêm da mẩn ngứa, chàm,… Ngoài ra, cây cũng được sử dụng nhiều ở các nước khác với nhiều công dụng khác nhau như:
Ở Ấn Độ: Người ta sử dụng quả me rừng để chữa lỵ, tiêu chảy, xuất huyết, ăn không tiêu, vàng da và thiếu máu. Ngoài ra, người ta còn dùng quả me rừng ngâm rượu để chữa ho và kích thích tiêu hóa.
Ở Thái Lan, me rừng còn được dùng để chữa chứng thiếu vitamin C, tiểu tiện ít, tiêu chảy, sốt cao,…
 |
Trong y học hiện đại cây me rừng có tác dụng gì?
Cải thiện tiêu hóa: Chất xơ trong quả me rừng điều hòa nhu động ruột, giúp hạn chế tiêu chảy và táo bón. Thêm vào đó, me rừng có thể làm giảm chứng ợ chua, đầy bụng, đầy hơi,…
Tăng khả năng hấp thụ canxi của cơ thể: Với hàm lượng vitamin và khoáng chất dồi dào trong quả me rừng, có tác dụng tăng khả năng hấp thụ canxi của cơ thể.
Tác dụng đối với hệ tim mạch: Thành phần Cr trong dược liệu có tác dụng hạn chế sự tích tụ cholesterol trong thành mạch máu. Từ đó giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, đột quỵ và huyết áp cao.
Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường: Ngoài ra, Cr trong me rừng còn được tham gia vào quá trình chuyển hóa glucid và lipid. Không những vậy, Cr còn làm tăng kết nối giữa các cơ quan thụ cảm với insulin, từ đó điều hòa lượng insulin trong máu, giữ cho lượng đường trong máu luôn ở mức ổn định.
Chống oxy hóa: Dược liệu có chứa nhiều hoạt chất phytochemical như axit gallic, furosin, corilagin và quencetin. Những hợp chất này có khả năng bảo vệ chống lại stress oxy hóa do dư thừa gốc tự do gây ra và từ đó giúp ngăn ngừa sự phát triển của các bệnh mãn tính.
Đặc tính chống ung thư: Các hợp chất chống oxy hóa trong quả me cũng có tác động đến các tế bào ung thư và làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Cải thiện sức khỏe gan: Theo một nghiên cứu trên động vật vào năm 2013 cho thấy, việc dùng quả me để điều trị trên chuột mắc bệnh tiểu đường có thể làm tăng lượng chất chống oxy hóa trong gan. Từ đó, giúp tăng cường chức năng gan và bảo vệ gan khỏe mạnh.
 |
| Những bài thuốc chữa bệnh từ cây me rừng |
Những bài thuốc chữa bệnh từ cây me rừng
Giúp lợi tiểu: Lấy 10 - 20g vỏ thân cây me rừng rồi mang đi sắc lấy nước uống nhiều lần trong ngày. Hoặc có thể áp dụng bài thuốc lấy 10 - 20g lá me rừng sắc lấy nước uống. Ngoài ra, người bệnh có thể dùng râu ngô, mã đề sắc cùng nước uống nhiều lần trong ngày.
Chữa cao huyết áp: Lấy 15 – 30g rễ me rừng đêm sắc lấy nước, chia làm nhiều lần uống hết trong ngày.
Chữa đái đường với cây me rừng: Nấu sôi 15-20g quả me rừng ướp muối. Sử dụng nước này để uống hàng ngày.
Chữa nước ăn chân:Giã quả lấy nước thoa lên vùng chân bị ngứa. Áp dụng liên tục cho tới khi khỏi hẳn.
Chữa cảm mạo phát sốt: Sử dụng quả me rừng 10 – 30g, mang đi sắc lấy nước uống trong ngày, chia làm nhiều lần cho tới khi hết sốt.
Chữa tăng huyết áp với cây me rừng: Sử dụng phần rễ cây me rừng 15 - 30g, sắc lấy nước uống trong ngày.
Kích thích tiêu hóa, tăng cường khả năng sinh lý: Lấy 1kg quả me rừng rửa sạch, để ráo rồi cho vào bình ngâm với 2 lít rượu trắng và ngâm trong vòng 1 tháng. Mỗi lần dùng chỉ uống 1 chén nhỏ và dùng 3 lần/ngày trong mỗi bữa ăn.
Chữa mẩn ngứa, viêm da mãn tính, Eczema: Lấy 10 – 30g quả me rừng, 10 – 39g vỏ quả và 10 – 20g lá me rừng, đem sắc tất cả vị thuốc uống và ngày uống 1 lần hoặc có thể dùng để nấu nước tắm hàng ngày.
Chữa rắn cắn (Chỉ áp dụng trong trường hợp chưa thể đến bệnh viện): Lấy vỏ cây me rừng đem giã nát rồi cho thêm ít nước, chắt lấy nước uống và phần bã thì dùng đắp lên vùng bị rắn cắn. Sau đó đưa bệnh nhân đến bệnh viện trong thời gian nhanh nhất.
 |
Cách ngâm rượu quả me rừng
Ta cần chuẩn bị 1kg quả me rừng, 34 lít rượu trên 40 độ (nếu có rượu nếp thì càng tốt), cùng với 300g đường cát trắng và 1 cái bình thủy tinh.
Bước 1: Trước tiên, đem các quả me rừng rửa sạch để ráo, rồi cho me vào bình, cứ một lớp me thì một lớp đường.
Bước 2: Đậy kín nắp ngâm trong khoảng 20 ngày cho đến khi lượng đường tan hết thì thôi.
Bước 3: Sau khi ngâm đủ 20 ngày thì đổ hết nước siro đường ngâm quả me ra, có thể dùng làm nước uống. Còn quả me trong bình thì ta tiến hành cho 34 lít rượu vào tùy người thích uống ngọt hay uống nhạt, tiếp tục ngâm 3 tháng là dùng được.
Rượu me rừng có mùi vị rất thơm ngon, tốt cho tiêu hóa, tăng cường sinh lý, kéo dài thời gian quan hệ.
 |
Cách ngâm đường quả me rừng
Chuẩn bị 1kg quả me rừng, 1.2kg đường và 1 thìa nhỏ muối. Đem quả me rửa sạch, để cho me ráo nước hẳn thì cho vào bình ngâm. Cứ 1 lớp me thì cho một lớp đường mỏng và ít muối, đậy kín bình và nhớ để một khe hở nhỏ để tránh hiện tượng tạo bọt khí trong quá trình ngâm me.
 |
Những ai không nên ăn quả me rừng
Loại quả này có thể làm loãng máu. Bạn cũng không nên ăn quả này trước khi phẫu thuật vì nguy cơ chảy máu.
Một số bằng chứng cho thấy me rừng có thể làm giảm lượng đường trong máu. Người bệnh tiểu đường tuýp 1 hoặc loại 2 hoặc các tình trạng quản lý lượng đường trong máu khác nên lưu tâm điều này.
Bạn cũng nên tránh dùng quả me rừng nếu đang mang thai, cho con bú hoặc đang cố gắng thụ thai.
Cây me rừng không chỉ là vị thuốc mà còn chứa nhiều thành phần dinh dưỡng rất tốt với cơ thể. Do vậy ngoài sử dụng các bài thuốc từ cây me rừng, bạn có thể ăn quả hoặc ngâm quả với đường để uống hàng ngày vừa cải thiện tình trạng thiếu máu, vừa tăng cường hệ miễn dịch và nâng cao sức khỏe.
