Lễ hội đền Cổ Loa: Hành trình về nguồn cội văn hóa Việt

Mỗi năm, sau dịp Tết Nguyên Đán, vào mùng 6 tháng Giêng, người dân vùng Bát xã (Đài Bi, Sàn Dã, Cầu Cả, Mạch Tràng, Văn Thượng, Thư Cưu, Cổ Loa, Xép) lại cùng nhau thờ cúng vua An Dương Vương và nô nức chuẩn bị lễ vật để tổ chức Lễ hội đền Cổ Loa.

Lễ hội bắt đầu từ sáng mùng 6 Tết và kéo dài đến hết ngày 18 tháng Giêng.

Lễ hội thành Cổ Loa là một lễ hội truyền thống, thu hút đông đảo người dân và du khách vào mỗi dịp đầu xuân. Đền Cổ Loa không chỉ là nơi tôn vinh văn hóa, tín ngưỡng của địa phương mà còn được biểu hiện qua câu nói nổi tiếng: "Chết bỏ con bỏ cháu, sống không bỏ mùng 6 tháng Giêng".

Lễ hội Cổ Loa được tổ chức từ mùng 6 đến 18 tháng Giêngâm lịch tại đền thờ An Dương Vương, xã Cổ Loa, huyện Đông Anh, Hà Nội. Vị trí này cách trung tâm Hà Nội khoảng 17 km về phía Tây Bắc, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách dễ dàng di chuyển đến tham gia lễ hội.

Nguồn gốc lễ hội đền Cổ Loa

Lễ hội đền Cổ Loa, Hà Nội, có nguồn gốc lâu đời và là một trong những lễ hội truyền thống của người dân Việt Nam. Vào khoảng những năm 208 – 179 TCN, vua An Dương Vương đã sáng lập nhà nước Âu Lạc và chuyển kinh đô từ Phong Châu về thành Cổ Loa để xây thành, đắp lũy chống giặc. Tương truyền, nhà vua đã vào cung vào ngày mùng 6 tháng Giêng, sau đó vào ngày mùng 9, ông đăng quang và tổ chức tiệc chiêu đãi toàn bộ binh sĩ.

Sau khi vua qua đời, người dân làng Cổ Loa đã dựng lên đền thờ, hay còn gọi là đền Cổ Loa, để tưởng nhớ công ơn lớn lao của nhà vua. Ngày mùng 6 tháng Giêng cũng trở thành ngày lễ hội, được tổ chức và duy trì cho đến ngày nay.

Ý nghĩa và giá trị của lễ hội thành Cổ Loa

Lễ hội Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội, có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam qua các thế hệ. Đây không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao to lớn của vua An Dương Vương, mà còn là cơ hội để phát huy các giá trị văn hóa dân gian qua những nghi lễ, trang phục, âm nhạc, múa rối và các trò chơi dân gian đặc sắc.

Ngoài ra, lễ hội còn là dịp để người dân vùng Cổ Loa nói riêng và cả nước nói chung thể hiện tinh thần đoàn kết và truyền thống "uống nước nhớ nguồn". Lễ hội đền Cổ Loa cũng góp phần giáo dục về lịch sử, truyền thống và nguồn gốc của dân tộc.

Đây là cơ hội để thế hệ trẻ hiểu và trân trọng hơn công lao của các thế hệ cha ông, từ đó tiếp tục phát huy và gìn giữ truyền thống yêu nước của dân tộc. Với những ý nghĩa và giá trị to lớn đó, vào ngày 3/2/2021, lễ hội Cổ Loa đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Lễ hội đền Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội diễn ra như thế nào?

Lễ hội đền Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội diễn ra như thế nào?

Sau Tết Nguyên Đán, người dân làng Cổ Loa sẽ bầu chọn người giữ nhiệm vụ "sạch cỏ - đỏ hương" tại đền Thượng và am công chúa Mỵ Châu, còn được gọi là Quan Đám hoặc Thủ Từ. Vào khoảng đầu tháng Chạp hàng năm, hội đồng Bát Xã sẽ họp để phân công công việc, chuẩn bị tài chính theo hương ước của làng và quy định của xã. Trong cuộc họp này, các công việc như tuyển chọn người rước kiệu, chuẩn bị đồ lễ, và lên kế hoạch tổ chức cho buổi lễ sẽ được quyết định.

Đặc biệt, năm "Phong đăng hòa cốc" là một năm lễ hội rất lớn đối với làng Cổ Loa, khi các hoạt động diễn ra với quy mô hoành tráng, thu hút đông đảo người tham gia.

Phần lễ trang nghiêm, quy củ

Làng Cổ Loa gồm 12 xóm, nhưng hội Cổ Loa là của chung một cụm 8 làng (trước đây gọi là Bát Xã), bao gồm: Ðài Bi, Văn Thượng, Thư Cưu, Cổ Loa, Sàn Dã, Cầu Cả, Mạch Tràng, và Xép. Cả 8 làng này đều thờ Thục Phán, nên tất cả đều tham gia tổ chức lễ hội.

Lễ rước kiệu vào đền An Dương Vương bắt đầu từ sáng sớm mùng 6 tháng Giêng Âm lịch. Người khiêng kiệu phải được chọn lựa kỹ càng và có sự tu tịnh. Những người tham gia hành lễ cần giữ sự thanh khiết và bịt miệng bằng vải đỏ. Đoàn rước diễn ra một cách nghiêm trang, lộng lẫy, với cờ quạt, kiệu và sắc đỏ rực rỡ.

Lễ rước kiệu vào đền An Dương Vương bắt đầu từ sáng sớm mùng 6 tháng Giêng âm lịch. Người khiêng kiệu phải được chọn lựa kỹ càng và có sự tu tịnh.

Đoàn rước thần mở màn với các lá cờ quạt và lộ lộ bát bửu dẫn đầu. Tiếp theo là phường bát âm, quan đội, và trai đinh khiêng kiệu. Đoàn rước di chuyển từ đền Thượng đến đình Ngự Triều, kiệu được khiêng cẩn thận và trang trọng trong tiếng đàn sáo.

Mỗi làng có một kiệu, và trên kiệu có 4 trai đinh cầm cờ đại. Khi đến ngã tư, kiệu của làng Cổ Loa quay lại đình Ngự Triều để tiếp tục làm lễ thần, trong khi các làng khác quay về làng mình để bắt đầu phần hội. Phần lễ chính kết thúc tại đình Ngự Triều.

Phần hội đặc sắc với nhiều hoạt động hấp dẫn

Lễ hội đền Cổ Loa, Hà Nội, không chỉ nổi bật với phần lễ trang nghiêm mà còn hấp dẫn với nhiều hoạt động nghệ thuật đặc sắc. Trong đó, múa rối nước và hát quan họ tại Giếng Ngọc trong làng là những điểm nhấn đáng chú ý. Người dân trong làng hát đối đáp trên thuyền rồng một cách gần gũi và tự nhiên, không cần nhạc, tạo nên không khí đậm đà bản sắc dân gian. Bên cạnh đó, các vở tuồng như Mỵ Châu, Trọng Thủy cũng được tái hiện, nhắc nhở mọi người về bài học cảnh giác, tránh lâm vào tình cảnh bi thương như nàng Mỵ Châu.

Lễ hội còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian mang đậm dấu ấn văn hóa cổ truyền, khiến người tham gia như quay lại thời kỳ xưa. Các trò chơi như cờ người, đấu vật, và bắn nỏ được yêu thích và tham gia nhiều nhất. Đặc biệt, trò đấu vật không chỉ là một truyền thống tốt đẹp mà còn giúp thanh niên rèn luyện sức khỏe và tinh thần dũng cảm, sẵn sàng bảo vệ đất nước và quê hương.

Trò chơi bắn nỏ, với hình ảnh “nỏ thần” huyền thoại, cũng tạo ra sự thích thú và thử thách cho người tham gia, góp phần làm tăng thêm không khí sôi động, hấp dẫn của lễ hội.

Những địa điểm tham quan ở di tích thành Cổ Loa

Thành Cổ Loa, gắn liền với những nhân vật huyền thoại như thần Kim Quy và vua An Dương Vương, đã trở thành một phần quan trọng trong văn hóa Việt Nam. Dưới đây là những địa điểm tham quan nổi bật tại di tích thành Cổ Loa:

Đền Thượng (Đền An Dương Vương): Nằm ở trung tâm Thành trong, đền Thượng là nơi thờ vua An Dương Vương. Trong khuôn viên đền, du khách có thể chiêm ngưỡng những di vật quý giá như tượng An Dương Vương, hai con ngựa hồng – bạch, và một số đồ vật làm từ đồng, sứ, gỗ, và vải. Cổng đền có hai con rồng đá khắc tinh xảo theo kiểu kiến trúc thời đại Lê.

Mộ Mị Châu: Nằm sau cây đa nghìn tuổi, mộ Mị Châu gắn liền với huyền thoại bi thương của nàng. Trên tường am có bức hoành khắc bài thơ của Chu Mạnh Trinh. Huyền thoại kể rằng hòn đá tự nhiên hình người cụt đầu là Mị Châu, đã trôi dạt từ bãi Đường Cấm đến gốc đa, nơi người dân trong thành lập am thờ để tưởng nhớ nàng.

Đền thờ ông Cao Lỗ: Đây là đền thờ tướng Cao Lỗ, người nổi tiếng sáng lập nỏ Liên Châu và chỉ huy xây dựng thành Cổ Loa. Đền thờ nhỏ, có tượng ông bắn nỏ giữa ao nước trước đền. Bên trong đền, các nhà khảo cổ học đã phát hiện và lưu giữ nhiều mũi tên đồng, chứng tích của thời kỳ lịch sử oai hùng.

Những ngày lễ hội đền Cổ Loa, người dân quanh vùng cùng khách du lịch tụ hội đông đảo, tạo nên một không khí mùa xuân nhộn nhịp, tràn đầy sức sống. Đây là dịp để mọi người cùng tham gia các hoạt động văn hóa, tưởng nhớ công lao của vua An Dương Vương, đồng thời cũng là thời gian để mọi người thể hiện tình yêu quê hương, đất nước. Cảnh vật trong những ngày lễ hội thực sự mang lại những trải nghiệm ý nghĩa, đậm đà bản sắc văn hóa truyền thống.

Ngôi chùa nổi tiếng với câu truyền miệng “Khi đi lẻ bóng, khi về có đôi”

Việt Phủ Thành Chương: Vẻ đẹp hoài cổ của làng quê Bắc Bộ

Khám phá vẻ đẹp thiên nhiên núi Mắt Thần và văn hóa độc đáo miền Tây Bắc