 |
| Chuối ngự giá vẫn cao cháy hàng |
Gọi là chuối ngự, vì nó được chọn là đặc sản tiến vua từ đời nhà Trần (thế kỷ thứ XIII). Chuối ngự, hay chuối tiến vua là nông sản được trồng chủ yếu ở miền Bắc, trong đó nổi tiếng nhất và ngon nhất là ở làng Đại Hoàng, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, nơi có thổ nhưỡng, khí hậu hoàn hảo để cây chuối ngự phát triển.
Người dân làng Đại Hoàng kể rằng: Vào thời nhà Trần, hàng năm vua Trần cùng các văn võ bá quan, cờ xí rợp trời xuôi thuyền từ Thăng Long về phủ Thiên Trường yết kiến Thái Thượng Hoàng. Một lần đến ngã 3 Tuần Vường, đoàn thuyền dừng lại. Dân các làng đổ ra mừng đón. Mọi người ai cũng mang của ngon, vật lạ để dâng tiến vua. Cặp vợ chồng nông dân nọ ở làng Đại Hoàng, vì nghèo không có vật gì quý giá dâng tiến nên rất băn khoăn. May sao trong vườn nhà còn một buồng chuối nhỏ xinh xắn đã chín, toả hương thơm ngát, họ bèn chặt hạ, đưa tiến vua với niềm cung kính mong được nhà vua thông cảm.
Trông thấy buồng chuối nhỏ nhưng rất đẹp, quả căng tròn, vàng óng, vua cho gọi vào. Nhà vua bèn nếm thử, thấy vị ngọt, hương thơm, càng ăn càng thấy ngon. Vua ban thưởng và truyền cho dân làng Đại Hoàng nhân rộng loại chuối này để cho thần dân khắp nơi cùng thưởng thức. Từ đó loại chuối này ở Đại Hoàng được mang tên chuối ngự hay còn gọi là chuối “tiến vua”.
Theo quan niệm của người dân địa phương, trong những ngày lễ tết có nải chuối ngự tiến vua dâng lên bàn thờ gia tiên là biểu tượng cho sự đủ đầy của năm mới bởi vẻ ngoài sáng đẹp, hương vị thơm ngon và đặc biệt là lịch sử văn hoá tốt đẹp của loại chuối này.
 |
| Chuối ngự thân cao nhưng "gầy", yếu và giòn, nên người dân phải cắm cọc để chống cho cây không bị ngã đổ |
Có lẽ vì thế, từ nhiều năm nay, sản phẩm đặc sản chuối ngự Đại Hoàng được nhiều người lựa chọn mua làm quà biếu, quà tặng, bày mâm ngũ quả thờ cúng tổ tiên trong dịp Tết Nguyên đán.
Chuối ngự Đại Hoàng, có dáng buồng vuông vắn, các nải nở đều, quả có râu, chiều dài quả từ 8 - 10 cm, đường kính từ 1,5 - 2 cm. Mỗi buồng chuối dao động từ 5 - 7 nải.
Khi chín, vỏ chuối có màu vàng óng như tơ và mỏng. Quả căng tròn, mùi thơm dịu. Ruột quả màu vàng nghệ, ngọt mát, dẻo, càng ăn càng thấy ngon. Mang hương vị, đặc trưng riêng mà các dòng chuối khác không có được.
Chuối ngự Đại Hoàng có ba loại là chuối ngự trắng, chuối ngự trâu và chuối ngự mít. Chuối ngự trắng quả to, khi chín vỏ quả có màu vàng tươi, sáng bóng, quả hơi tròn lẳn, thịt quả vàng thơm nhẹ.
Chuối ngự trâu quả to, vỏ quả khi chín có màu vàng nhạt, thịt quả màu vàng nhạt, không có hương thơm.
Chuối ngự mít quả nhỏ, thon, khi chín vỏ quả mỏng và có màu vàng đậm, thịt quả vàng hơi hồng, hương thơm ngát.
Sản phẩm chuối ngự Đại Hoàng đã được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận Chỉ dẫn địa lý vào năm 2009. Đây là sản phẩm thứ 17 được bảo hộ Chỉ dẫn địa lý trên toàn quốc.
Không những thế, chuối ngự tiến vua cũng đã được cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu tập thể và đã lọt vào top 50 trái cây đặc sản nổi tiếng Việt Nam. Bởi, hình dáng mát mắt, màu sắc đẹp, chất lượng cao nên được nhiều khách hàng “săn” về ăn, làm quà biếu trong dịp lễ, tết.
Việc chuối ngự tiến vua được lọt vào top 50 trái cây đặc sản đã tạo cú hích lớn, nâng cao giá trị nông sản Việt Nam nói chung và Hà Nam nói riêng. Qua đó, giúp địa phương có cơ hội mở rộng diện tích, thị trường và đẩy mạnh thương hiệu…
Ông Trần Huy kỳ - một trong những thương lái chuyên thu mua chuối ngự ở địa phương cho biết, mỗi tháng ông tiêu thụ ra thị trường khoảng 3.000 nải chuối chín. Thị trường tiêu thụ chủ yếu trong và ngoài tỉnh.
Để có nguồn hàng bán liên tục cho người tiêu dùng, ông phải kí hợp đồng thu mua chuối với các nhà vườn khi buồng chuối vẫn còn xanh. Vào dịp Tết, chuối ngự Đại Hoàng trở thành “hàng hiếm” và luôn “cháy hàng” do cung không đủ cầu.
Theo ông Kỳ, giá chuối ngày bình thường dao động từ 25 - 30 nghìn đồng/nải, nhưng giáp Tết giá tăng lên khoảng 4 lần. Thậm chí, một buồng chuối đẹp vào dịp Tết có giá cả triệu đồng, nhưng số lượng không có nhiều.
Anh Trần Khang Nam, chủ vườn chuối ở thôn 1, xã Hòa Hậu cho biết, mỗi dịp cận Tết, chuối ngự Đại Hoàng thường "cháy hàng". Năm nay thời tiết không thuận, sản lượng chuối ngự giảm mạnh, khiến mặt hàng này càng trở nên khan hiếm. Do vậy, giá bán tại vườn đã là 60.000 - 70.000 đồng/nải, cao hơn 20.000 đồng/nải so với năm trước.
“Thời tiết không thuận, diện tích trồng không nhiều nên năm nay chuối ngự Đại Hoàng dù đắt gấp đôi năm ngoái nhưng gần như không còn hàng để bán. Nhà tôi hiện chỉ còn hơn 50 buồng nhưng đã được khách hàng từ Hà Nội, Nam Định, Hải Phòng đặt hết rồi”, anh Nam nói.
 |
| Chuối ngự mít quả nhỏ, thon, khi chín vỏ quả mỏng và có màu vàng đậm, thịt quả vàng hơi hồng, hương thơm ngát |
Những ngày giáp Tết, làng Đại Hoàng tấp nập người ra vào để "săn" chuối ngự "tiến vua". Chị Nguyễn Thị Toan, thương lái ở TP Phủ Lý, tỉnh Hà Nam cho biết, chị đặt mua từ rất sớm, trước Tết hơn 1 tháng, thậm chí từ khi chuối mới trổ hoa để đảm bảo có hàng bán Tết.
“Đa số thương lái chúng tôi đi đặt hàng tại nhà dân từ lúc chuối ngự Đại Hoàng còn xanh, vẫn "treo" ở trên cây. Những thương lái bây giờ mới đến mua là giá rất đắt và cũng không còn hàng”, chị Toan nói.
Một lãnh đạo xã Hòa Hậu cho biết, Hòa Hậu được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho chất đất rất tốt (đất pha cát), thường xuyên được sông Hồng bồi đắp. Hiếm có nơi nào có được, rất phù hợp với các loại cây ăn quả, trong đó có cây chuối ngự.
Xã Hòa Hậu có 10 thôn thì có hơn 40 hộ ở 7 thôn (từ thôn 1 đến thôn 7) trồng chuối xen kẽ trong vườn nhà, tổng diện tích khoảng hơn 2ha. Do diện tích hạn chế, sản lượng thấp do ảnh hưởng bởi thời tiết xấu nên Tết năm nay, người dân ở Đại Hoàng không có chuối để cung cấp ra thị trường, dù giá cao hơn nhiều so với Tết năm ngoái.
Hiện, sản phẩm chuối ngự Đại Hoàng đã có tem, nhãn, giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm và được nhiều người tiêu dùng biết đến. Sản phẩm được tiêu thụ tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước, trong đó nhiều nhất là tại Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Hòa Bình, TP.HCM, Đồng Nai...
