| Du khách thập phương nô nức đổ về đền Trần trước giờ khai ấn Lễ hội đền Bà Triệu: Tưởng nhớ anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh Lễ hội Tết Nguyên tiêu ở Hội An là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia |
 |
| Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa mang tính đặc trưng, tiêu biểu khởi thủy của nghề trồng lúa nước Việt Nam gắn liền với thời đại Hùng Vương. |
Ngày 5/2, tại đàn Tịch Điền, phường Minh Nông, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, dù mưa dày hạt nhưng hàng trăm người vẫn tập trung về đây để chứng kiến Lễ hội tái hiện nghi thức Vua Hùng dạy dân cấy lúa. Đây là Lễ hội khởi nguồn từ những điển tích phản ánh tín ngưỡng phồn thực của dân tộc Việt Nam nói chung và của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước nói riêng.
Truyền thuyết thờ Hùng Vương kể rằng, xưa kia nhân dân chưa biết cày, cấy làm ra thóc gạo mà chỉ sống dựa vào rễ cây, rau dại, thịt thú rừng, thấy vùng đất ven sông sau mỗi lần nước dâng, đất đai được phù sa bồi thêm màu mỡ mới gọi dân đến bảo tìm cách đắp bờ giữ nước.
Một hôm, các con gái Vua Hùng theo dân đi đánh cá bên sông thấy chim từng đàn bay lượn khắp bãi, chợt có một con chim thả bông lúa rơi trên mái tóc một Mị Nương. Nàng đem bông lúa về trình với cha. Vua Hùng bấy giờ cho là điềm lành liền bảo các Mị Nương ra bãi tuốt các bông lúa đó đem về.
 |
| Đội hát Xoan dâng lễ và thực hiện nghi lễ hát thờ Vua. |
 |
| Sáng ngày 15 tháng Giêng năm Quý Mão, từ 6h Đảng ủy, chính quyền và toàn thể nhân dân phường Minh Nông diễu hành rước kiệu từ nhà văn hóa khu Hồng Hải đến Đàn Tịch Điền. |
Mùa xuân, Vua Hùng cùng con dân đem các hạt ra đồng. Vua xuống bãi, lấy que nhọn chọc lỗ để tra hạt. Khi mạ lên, dân không biết cấy trồng nên Vua Hùng đã nhổ mạ lên, đem tới những tràn ruộng, lội xuống cấy cho dân xem. Các Mị Nương và nhân dân thấy vậy cùng làm theo.
Đời sau, nhân dân nhớ công ơn Vua Hùng đã tôn làm ông tổ nghề nông, dựng đàn Tịch Điền quay lưng về hướng Tây Nam ngay trên mỏm đất Vua Hùng ngồi khi dạy dân cấy lúa, đặt kho lương thực trên đồi Lúa, để rạ ở đồi Rơm, đặt tên chợ là Chợ Lú.
 |
| Nghi thức tế Thần truyền thống. |
Đến nay, Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa được tổ chức vào ngày 14, 15 tháng Giêng hằng năm, trên cánh đồng Lú, là một di sản văn hóa được tỉnh Phú Thọ quan tâm và bảo tồn, là điểm nhấn góp phần để Việt Trì trở thành thành phố lễ hội về với Cội nguồn dân tộc. Trở lại sau 3 năm bị gián đoạn do ảnh hưởng của dịch COVID-19, mặc dù trời đổ mưa rào, nhưng các nghi lễ của lễ hội vẫn diễn ra đầy đủ, không hề bị gián đoạn.
Lễ hội gồm 2 phần bám sát với tích xưa. Phần lễ với các nghi thức từ Cáo yết, cúng Thần Nông, hoạt động tế lễ, đặc biệt là phần tái diễn “Vua Hùng dạy dân cấy lúa” được lãnh đạo cấp ủy, chính quyền phường Minh Nông cùng nhân dân tiến hành trang nghiêm. Phần hội gồm hoạt động thi cấy lúa của các đội và trò chơi dân gian với sự tham gia của người dân, du khách thập phương.
 |
| Sau phần lễ, phần hội được tiến hành bằng hoạt động thi cấy lúa và trình diễn tái hiện Vua Hùng dạy dân cấy lúa. |
Các nghi thức lễ hội xuống đồng tiêu biểu của nghề nông được tái hiện nhằm tôn vinh tinh thần cần cù trong lao động, sáng tạo trong cuộc sống của nhân dân đã tạo nên một bản sắc văn hóa riêng trong cuộc sống người dân kinh đô Văn Lang xưa.
Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa đặc sắc thời đại Hùng Vương, đáp ứng nhu cầu của cộng đồng và thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, năm 2018, UBND thành phố Việt Trì đã tổ chức khôi phục Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa sau thời gian nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ thống về lịch sử, phong tục truyền thống.
Đây cũng là cơ sở để tỉnh Phú Thọ xây dựng hồ sơ di sản trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xét duyệt lễ hội "Vua Hùng dạy dân cấy lúa" là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, góp phần quy hoạch khu di tích trở thành địa điểm du lịch hấp dẫn, phục vụ đồng bào và du khách thập phương.
