Chảy máu cam: Làm sao để xử lý nhanh và đúng cách tại nhà?

Chảy máu mũi, hay còn gọi là chảy máu cam, là hiện tượng máu chảy ra từ một hoặc cả hai bên mũi. Phần lớn các trường hợp thường chỉ xảy ra ở một bên mũi và không nguy hiểm. Tuy nhiên, đây không phải là bệnh mà là dấu hiệu cảnh báo nhiều nguyên nhân tiềm ẩn trong cơ thể.

Chảy máu mũi, hay còn gọi là chảy máu cam, là hiện tượng máu chảy ra từ một hoặc cả hai bên mũi.

Thống kê cho thấy, hầu hết mọi người đều từng ít nhất một lần bị chảy máu cam, trong đó trẻ em là nhóm đối tượng dễ gặp nhất. Tình trạng này thường nhẹ và có thể xử lý tại chỗ. Tuy nhiên, nếu không được sơ cứu đúng cách hoặc điều trị kịp thời, chảy máu cam có thể gây biến chứng nghiêm trọng.

Chảy máu cam được chia thành hai nhóm chính: chảy máu mũi trước và chảy máu mũi sau.

Chảy máu mũi trước

Chiếm khoảng 90% các ca chảy máu mũi, hiện tượng này thường xảy ra ở vách ngăn mũi – nơi tập trung nhiều mao mạch nhỏ, rất dễ bị tổn thương khi xì mũi, ngoáy mũi hoặc do tác động mạnh từ bên ngoài. Tình trạng này phổ biến ở người sống trong môi trường khô, hanh như sử dụng điều hòa hoặc lò sưởi trong thời gian dài.

Khi niêm mạc mũi khô nẻ, dễ tạo vảy và nứt ra, máu có thể chảy ra phía trước mũi, thường chỉ từ một bên và với lượng ít. Trường hợp này hiếm khi nguy hiểm, có thể tự cầm máu bằng các biện pháp sơ cứu tại chỗ.

Chảy máu mũi sau

Chiếm khoảng 10% trường hợp, chảy máu mũi sau thường liên quan đến các mạch máu sâu và lớn hơn nằm phía trong khoang mũi. Hiện tượng này thường gặp ở người cao tuổi, người bị cao huyết áp hoặc chấn thương vùng mặt.

Khác với chảy máu mũi trước, máu từ mũi sau có xu hướng chảy ngược xuống họng và có thể chảy từ cả hai bên mũi. Trường hợp nặng có thể gây mất máu nhiều và đe dọa tính mạng nếu không được xử trí đúng cách. Một số phương pháp kiểm soát như nhét bấc mũi hoặc can thiệp y tế nhằm thắt mạch máu có thể được áp dụng.

Trong nhiều trường hợp, rất khó xác định chảy máu đến từ phía trước hay phía sau nếu người bệnh nằm ngửa, vì máu đều có thể chảy vào họng. Tuy nhiên, chảy máu mũi sau thường nghiêm trọng hơn và cần đến cơ sở y tế để được hỗ trợ.

Nguyên nhân gây chảy máu cam

Chảy máu cam xảy ra khi các mao mạch trong mũi bị vỡ. Hiện tượng này phổ biến nhất ở trẻ từ 2–10 tuổi và đôi khi không có nguyên nhân rõ ràng. Trẻ em có nguy cơ bị chảy máu cam cao gấp đôi so với người trưởng thành.

Chảy máu cam xảy ra khi các mao mạch trong mũi bị vỡ.

Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

Thời tiết khô, lạnh hoặc quá nóng gây giãn và tổn thương mạch máu.

Viêm nhiễm tại chỗ như viêm mũi, viêm xoang, viêm loét mũi.

Chấn thương vùng mũi, mặt do tai nạn, va đập hoặc phẫu thuật.

Thói quen ngoáy mũi mạnh gây tổn thương niêm mạc.

Dị vật rơi vào mũi.

Các khối u mũi như polyp, u mạch máu, u xơ vòm họng hoặc ung thư vòm.

Cảm lạnh, dị ứng, xì mũi liên tục.

Rối loạn đông máu hoặc bệnh lý như sốt xuất huyết, sởi, thủy đậu, thương hàn.

Thiếu hụt vitamin C và K – hai dưỡng chất thiết yếu giúp thành mạch bền và hỗ trợ đông máu.

Tác động của một số chất hóa học hoặc thuốc như aspirin, cocain, thuốc xịt mũi, thuốc chống viêm.

Yếu tố di truyền trong một số trường hợp.

Xử trí khi bị chảy máu cam

Cho người bệnh ngồi thẳng, hơi cúi đầu về phía trước để tránh máu chảy ngược vào cổ họng.

Mặc dù chảy máu mũi thường không nguy hiểm, người bệnh vẫn cần được sơ cứu đúng cách để tránh biến chứng.

Cho người bệnh ngồi thẳng, hơi cúi đầu về phía trước để tránh máu chảy ngược vào cổ họng. Dùng tay bóp chặt cánh mũi trong khoảng 10–15 phút, thở bằng miệng. Có thể sử dụng bông gòn sạch thấm thuốc co mạch (nếu có) đặt nhẹ nhàng vào mũi. Tuyệt đối không ngửa đầu ra sau hoặc nằm ngửa, tránh máu tràn vào họng gây sặc, khó thở. Nếu máu chảy nhiều vào họng, nên nhổ ra ngoài thay vì nuốt vào.

Trong các trường hợp nhẹ, sơ cứu tại chỗ có thể là đủ. Tuy nhiên nếu người bệnh có biểu hiện như da tái, vã mồ hôi, mạch yếu, thở khó… cần đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Phòng ngừa chảy máu cam

Chảy máu cam có thể tái phát nếu không có biện pháp phòng ngừa phù hợp. Một số khuyến nghị: hạn chế ngoáy mũi quá mạnh hoặc tác động tiêu cực đến vùng mũi – mặt; giữ ẩm không khí nơi sinh hoạt, đặc biệt trong mùa hanh khô hoặc khi sử dụng điều hòa; đeo khẩu trang khi ra ngoài để bảo vệ mũi khỏi bụi, dị nguyên; vệ sinh mũi đúng cách bằng nước muối sinh lý; ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là bổ sung vitamin C.

Nếu tình trạng chảy máu cam xuất hiện thường xuyên hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường như chảy máu nướu, bầm tím da… người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Vi nhựa trong căn bếp: Mối nguy âm thầm từ những vật dụng quen thuộc

Chuyên gia cảnh báo tác hại của dầu cho chăn nuôi khi bị sử dụng cho người

Thói quen thường ngày âm thầm “nuôi dưỡng” gàu