Thị trường xe máy điện Việt Nam hiện ra sao?

Thị trường xe máy điện Việt Nam hiện đã đủ mạnh để đáp ứng nhu cầu chưa?

Hà Nội, TP HCM siết xe xăng – cơ hội vàng cho xe điện

Theo Chỉ thị số 20 của Chính phủ, Hà Nội sẽ chính thức áp dụng lệnh cấm xe máy chạy xăng trong khu vực vành đai 1 kể từ ngày 1/7/2026. Hai năm sau đó, từ 1/1/2028, phạm vi hạn chế sẽ được mở rộng ra vành đai 2, nơi không chỉ xe máy mà cả ôtô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch cũng sẽ bị giới hạn. Lộ trình tiếp tục tiến đến vành đai 3 vào năm 2030, đánh dấu một bước đi mạnh mẽ của Thủ đô trong nỗ lực chuyển đổi giao thông sang hướng thân thiện với môi trường.

TP HCM, mặc dù chưa công bố mốc thời gian cụ thể, cũng đang nghiên cứu các giải pháp tương tự, tập trung vào phân vùng hạn chế xe xăng và ưu tiên sử dụng xe năng lượng sạch. Một số khu vực như trung tâm thành phố, Cần Giờ cũ, hay đặc khu Côn Đảo đang nằm trong danh sách thí điểm. Đây là hai đô thị có mật độ xe máy cao nhất cả nước, nơi phương tiện hai bánh không chỉ phục vụ nhu cầu di chuyển cá nhân mà còn là phương tiện mưu sinh của hàng trăm nghìn người.

Lộ trình hạn chế xe xăng rõ ràng không chỉ là một chính sách môi trường. Nó đồng thời mở ra một giai đoạn bùng nổ cho thị trường xe máy điện, buộc người tiêu dùng phải điều chỉnh thói quen và thúc đẩy các hãng xe thích nghi, phát triển sản phẩm mới.

Từ xe học sinh đến thị trường tỷ đô: Sự chuyển mình của xe máy điện

Thị trường xe máy điện tại Việt Nam bắt đầu hình thành từ đầu những năm 2000, khi các dòng xe đạp điện, xe máy điện giá rẻ chủ yếu từ Trung Quốc được nhập về, phục vụ học sinh, sinh viên và bà nội trợ. Thời kỳ này, phương tiện điện còn bị xem là sản phẩm “phụ”, chất lượng thấp và khó thay thế được xe máy xăng truyền thống.

Sau năm 2010, nhiều thương hiệu xe điện trong nước bắt đầu xuất hiện và có chiến lược phát triển bài bản hơn. Các hãng như Dibao (Đài Loan), Pega (trước đây là HKbike), DK Bike hay Anbico đầu tư nhà máy sản xuất, mở rộng hệ thống phân phối chính hãng và triển khai các chính sách bảo hành, bảo dưỡng tương tự như các hãng xe máy truyền thống.

Một bước ngoặt quan trọng diễn ra vào năm 2018 khi VinFast – thương hiệu xe điện Việt thuộc tập đoàn Vingroup – gia nhập thị trường. Không chỉ đầu tư lớn vào sản phẩm, VinFast còn phát triển đồng thời hệ thống trạm sạc, chính sách hậu mãi, cùng với chiến lược truyền thông mạnh mẽ, góp phần thay đổi cách nhìn của người tiêu dùng về xe máy điện. Cùng thời điểm, các hãng xe công nghệ cao như Selex Motors (2018) hay Dat Bike (2019) cũng tham gia vào cuộc đua, tập trung vào nhóm khách hàng trẻ, dịch vụ vận chuyển và phân khúc trung – cao cấp.

Đến năm 2019, thị trường tiếp tục đón nhận sự xuất hiện của Yadea – thương hiệu xe điện lớn nhất thế giới về doanh số. Yadea xây dựng hai nhà máy quy mô lớn tại Bắc Giang, đặt tham vọng sản xuất tới 2 triệu xe mỗi năm. Không dừng lại ở đó, đến năm 2024, Tailg – một ông lớn khác của ngành xe điện Trung Quốc – cũng gia nhập thị trường Việt Nam, xây dựng nhà máy tại Hưng Yên với công suất 350.000 xe mỗi năm.

Thị trường xe máy điện Việt Nam đến nay chủ yếu được định hình bởi các thương hiệu Việt và Trung Quốc. Trong đó, VinFast, Dat Bike, Selex Motors và Pega là những cái tên nổi bật trong số các doanh nghiệp nội địa.

Ngược lại, các ông lớn truyền thống trong ngành xe máy như Honda, Yamaha, Suzuki hay Piaggio – những hãng gần như thống trị thị trường xe xăng trong nhiều thập kỷ qua – lại có bước chuyển khá chậm. Yamaha mới chỉ tung ra mẫu Neo's vào cuối năm 2022, Honda đến tận năm 2024 mới giới thiệu ICON e:, dự kiến tháng 4/2025 mới đến tay người tiêu dùng. Các thương hiệu như Suzuki, SYM hay Piaggio hiện vẫn chưa đưa ra bất kỳ mẫu xe máy điện thương mại nào. Piaggio từng giới thiệu Vespa Elettrica nhưng chưa có kế hoạch bán rộng rãi tại Việt Nam.

Xe máy điện: Tiềm năng lớn nhưng còn nhiều rào cản

Mặc dù xu hướng chuyển đổi sang phương tiện xanh là không thể đảo ngược, nhưng hiện tại, thị phần xe máy điện vẫn khiêm tốn. Theo thống kê của Dat Bike, xe máy điện hiện mới chiếm khoảng 10% tổng số xe máy lưu thông. VinFast – hãng xe điện lớn nhất thị trường – bán gần 71.000 xe trong năm 2024, con số này chỉ tương đương 3% doanh số xe xăng cùng kỳ của các hãng thuộc Hiệp hội VAMM.

Vấn đề lớn nhất hiện nay là hạ tầng sạc. Ngoài VinFast có mạng lưới trạm sạc phủ khắp cả nước, hầu hết các hãng khác đều yêu cầu người dùng sạc tại nhà. Điều này gây khó khăn với người sống tại chung cư cũ, nhà trọ hoặc khu dân cư đông đúc. Selex Motors đã bắt đầu triển khai mô hình đổi pin nhanh tại TP HCM và Hà Nội nhưng số lượng còn rất hạn chế.

Chi phí cũng là rào cản lớn. Dù các dòng xe phổ thông có giá từ 10–12 triệu đồng, nhưng để sở hữu một chiếc xe điện bền, pin tốt, tốc độ ổn định, người tiêu dùng phải chi ít nhất từ 25–30 triệu đồng, cao hơn so với nhiều mẫu xe xăng cùng phân khúc.

Ngoài ra, thói quen tiêu dùng của người Việt vẫn chưa thay đổi đáng kể. Xe máy xăng đã trở thành biểu tượng gắn liền với văn hóa di chuyển đô thị suốt hàng chục năm. Với nhiều người, việc từ bỏ xe xăng không chỉ là chuyển phương tiện, mà là thay đổi cả lối sống.

Hiện Chính phủ chưa có chính sách ưu đãi mạnh mẽ cho xe máy điện như với ôtô điện (được miễn lệ phí trước bạ đến 2027). Tuy nhiên, Hà Nội đang nghiên cứu cơ chế hỗ trợ chuyển đổi khoảng 450.000 xe máy xăng của người dân trong khu vực vành đai 1. Các khoản hỗ trợ có thể bao gồm lệ phí trước bạ, đăng ký xe, và thậm chí là một phần chi phí mua xe điện mới. TP HCM cũng đang đề xuất các chính sách tương tự, hướng tới nhóm tài xế công nghệ và người lao động.

Thị trường xe máy điện Việt Nam đã không còn là “kẻ đến sau” mà đang bước vào giai đoạn bứt tốc. Tuy nhiên, để cuộc chuyển đổi diễn ra trơn tru và hiệu quả, cần có sự đồng hành từ nhiều phía: chính sách nhất quán từ nhà nước, đầu tư hạ tầng từ doanh nghiệp, và sự thay đổi nhận thức từ người tiêu dùng.

Khi bài toán giao thông xanh dần trở thành yêu cầu tất yếu của các đô thị lớn, xe máy điện có thể không chỉ là lựa chọn thay thế, mà sẽ trở thành biểu tượng của một Việt Nam hiện đại, bền vững và thân thiện với môi trường.

Ưu và nhược điểm của xe máy điện

Giá xe máy điện Vinfast Klara S giảm mạnh

VinFast Evo200: Xe máy điện giá rẻ, quãng đường di chuyển xa