 |
| Chim cút |
Chim cút (hay còn gọi là chim cay) là một tên gọi chung cho một số chi chim có kích thước trung bình trong họ Trĩ (Phasianidae) hoặc trong họ Odontophoridae (chim cút châu Mỹ Tân thế giới) cùng bộ. Chim cút thuộc nhóm chim bay (Carinatae), gồm 25 bộ, trong đó có Bộ gà (Galliformes) gồm những loài chim như gà, gà lôi, công, trĩ, chim cút... chúng có cánh ngắn, tròn nên bay kém, chân to, khỏe, móng cùn. Mỏ ngắn, thích nghi với bới đất tìm thức ăn. Con trống sặc sỡ, nhất là vào mùa sinh sản. Chim non nở ra có lông che phủ và khỏe.
Là các loài chim nhỏ, mập mạp, sống trên đất liền, chim cút ăn hạt, nhưng cũng ăn cả sâu bọ và các con mồi nhỏ tương tự, làm tổ trên mặt đất. Một số loài chim cút được nuôi với số lượng lớn trong các trang trại. Chúng bao gồm chim cút Nhật Bản, cũng được biết đến như là chim cút Coturnix, được nuôi giữ chủ yếu để sản xuất trứng và được bán rộng khắp thế giới.
Chúng có nguồn gốc ở châu Á, chúng sống thích hợp ở những vùng khí hậu ấm áp và hơi nóng. Lần đầu tiên giống này được thuần hóa ở Nhật Bản từ thế kỷ thứ XI (Coturnix japonica). Lúc đầu người ta thuần hóa chúng để nuôi như một loài chim cảnh và chim hót, mãi đến năm 1900, cút Nhật Bản mới được nuôi để lấy thịt và trứng ăn, sau đó nhanh chóng lan sang nhiều nước trên thế giới. Chim cút có nhiều giống khác nhau, chuyên thịt hoặc chuyên trứng, có giống chuyên nuôi để phục vụ săn bắn, như giống cút Bốp - oai (Bobwhile), có giống nuôi để làm cảnh, nghe hót như giống cút Xinh - ging (Singing quail). Ở châu Mỹ cũng có nhiều giống, nhưng nuôi để lấy thịt và trứng thì chủ yếu vẫn là chim cút Nhật Bản.
Thịt chim cút gần giống thịt gà nhưng tốt hơn, có hàm lượng protein cao, chất béo thấp (khi bỏ da, chất béo giảm khoảng 60 - 80% so với gà). Trong thành phần lipit, có mỡ không no và axit béo không bão hòa, giàu khoáng chất, nhất là phospho, sắt, đồng, kẽm và selenium. Thịt chim cút giàu Vitamin niacin (Vitamin B3) và pyridoxine (Vitamin B6) lơn so với thịt gà.
Chim cút được nhập vào và phát triển mạnh ở miền Nam trong những năm 1971 - 1972, phong trào nuôi chim cút nở rộ vào những năm 1985 - 1990, với con giống chim cút Pharaoh, nặng khoảng 180 - 200 g. Đến khoảng năm 1980, nhập thêm giống cút Pháp, to hơn cút Pharaoh, con trưởng thành nặng tới 250 - 300 g, có màu lông trắng hơn cút Pharaoh. Ngoài ra, trên thị trường còn một số chim cút Anh, khối lượng trung gian giữa cút Pharaoh và cút Pháp, trung bình nặng 220 - 250 g, có lông màu nâu sẫm, rất khó phân biệt trống mái, chỉ phân biệt được khi đã trưởng thành.
Năm 1971, miền Bắc nước ta cũng nhập trứng cút từ Pháp để nhân giống được nuôi tại Viện Chăn nuôi. Tháng 4/1997, Viện Chăn nuôi tiếp tục nhập chim cút Nhật Bản và chim cút Mỹ.
Hiện nay, thịt và trứng chim cút đã trở thành các thực phẩm quen thuộc trên thị trường và chăn nuôi chim cút đã trở thành một nghề phổ biến của nhiều hộ nông dân với các quy mô khác nhau: từ vài trăm con tới hàng chục ngàn con. Tổng đàn chim cút trong cả nước đã lên đến hàng chục triệu con, tốc độ phát triển không ngừng tăng cao do kỹ thuật chăn nuôi đơn giản và ít rủi ro hơn so với chăn nuôi các đối tượng gia cầm khác.
Thu nhập 20 triệu đồng/tháng từ nuôi chim cút lấy phân
 |
| Chị Vũ Thị Loan thu trứng cút |
Chị Vũ Thị Loan, nông dân Thôn 3, xã Hòa Bắc, huyện Di Linh tỉnh Lâm Đồng chia sẻ, nhiều năm nuôi cút siêu trứng, gia đình chị thấm những vất vả cũng như thành công từ giống chim nhỏ bé này.
Với hai trại cút siêu trứng lên tới 30 ngàn con, gia đình chị Vũ Thị Loan là hộ nuôi cút lớn nhất xã Hòa Bắc. Gắn bó với con cút từ năm 2017, kinh nghiệm chăn nuôi của chị Loan có thể coi là dày dạn. Theo chị, cút là vật nuôi tương đối dễ chăm sóc. Chị nhập cút giống 21 ngày tuổi về nuôi, sau 30 ngày là bắt đầu đẻ trứng. Tỷ lệ đẻ rất cao, cút mái có thể đẻ hàng ngày suốt nhiều tháng liên tục. Như nhà chị, với 30 ngàn cút mái, trại thu mỗi ngày từ 25-26 ngàn trứng, trọng lượng khoảng 2 tạ. Sau 8-9 tháng, cút già và tỷ lệ đẻ ít đi, trại bán hết lứa làm cút thịt và nhập lứa mới.
Hiện tại, chị Vũ Thị Loan đang bán trứng cút với giá 53 ngàn đồng/kg. Có thời điểm giá cao hơn, cũng có thời điểm giá hạ. Theo chị, giá trứng trung bình 45 ngàn là phổ biến trong thời gian gần đây. Mức giá này giúp người nông dân có thu nhập ổn định tuy không quá cao, sau khi trừ chi phí cám, thuốc, thuốc bổ cũng có lời 2-3 ngàn đồng/kg trứng. Tuy nhiên, nhiều thời điểm trứng hạ quá thấp, người nông dân lỗ công, lỗ cám. Những lúc như thế, chị Loan chia sẻ, nhiều trại cút nhờ vào tiền bán phân cút để vượt qua khó khăn.
Chị Loan cho biết, cút đẻ ăn rả rích suốt ngày. Cám và nước sạch được cung cấp thoải mái để cút đủ dinh dưỡng. Để giữ chuồng sạch, chị Loan trải các tấm bạt để hứng phân cút. Lượng chất thải hàng ngày rất lớn, trại cút nhà chị Loan dọn 3 ngày/lần, thu được 1,3-1,4 tấn phân. Chị Loan cung cấp: “Phân cút là loại phân hữu cơ rất tốt, được nhà nông mua về bón cho cây trồng các loại. Như giá phân cút hiện tại là 1.900 đồng/kg, một tháng tiền phân cút cũng thu được trên 20 triệu đồng”. Không chỉ bán phân, 2 ha trồng cà phê và sầu riêng của gia đình được bón loại phân hữu cơ ủ từ phân cút và trứng vỡ cho năng suất cao, giảm chi phí phân vô cơ tới 40-50%. Được bón phân hữu cơ chất lượng, diện tích sầu riêng và cà phê của gia đình chị cho năng suất tốt và chất lượng trái tăng cao, độ phì nhiêu của vườn cũng được cải tạo rất hiệu quả.
