Phía sau những căn nhà ngập chìm, ruộng đồng hoang tàn và hàng nghìn phận người chông chênh giữa mất mát. Khi dòng nước bắt đầu rút xuống, những gì trồi lên không chỉ là bùn đất, mà còn là nỗi lo: lo cái ăn, lo bệnh tật, lo sinh kế, lo tương lai. Người dân vùng lũ Thanh Hóa đang cần nhiều hơn cả những gói hàng cứu trợ, họ cần một kế hoạch hồi sinh bền vững. Họ sẽ không bơ vơ, vì bên cạnh không chỉ có cấp chính quyền và còn cả một cộng đồng. Trong bối cảnh thiên tai vẫn diễn biến phức tạp, câu hỏi đặt ra là: Người dân vùng lũ Thanh Hóa đang cần gì nhất lúc này?
An toàn là trên hết
Điều đầu tiên và quan trọng nhất đối với người dân vùng lũ là đảm bảo an toàn tính mạng. Mưa lớn kéo dài khiến nguy cơ sạt lở, lũ quét ở các huyện miền núi và vùng ven sông vẫn rất cao. Các địa bàn trọng điểm như Nông Cống, Hà Trung, Kim Tân, Cẩm Thủy… đang chịu ảnh hưởng nặng nề, nhiều khu vực vẫn còn bị chia cắt, cô lập hoàn toàn.
 |
| Nông Cống chìm trong biển nước, thiệt hại nặng nề. |
Lực lượng vũ trang, công an, dân quân tự vệ cùng chính quyền địa phương đã khẩn trương di dời người dân khỏi vùng nguy hiểm, thiết lập các điểm sơ tán an toàn. Công tác cứu hộ được triển khai 24/24h, ưu tiên đưa người già, trẻ em và phụ nữ đến nơi an toàn. Thiếu tá Trần Kiên – Đội trưởng Đội Cảnh sát PCCC và CNCH khu vực cho biết: “Chúng tôi xác định rõ nhiệm vụ ưu tiên là đảm bảo an toàn cho người dân. Lực lượng cứu hộ đã kịp thời hỗ trợ di dời, sau đó tiếp tế lương thực, nước sạch để bà con có thể duy trì cuộc sống tối thiểu.”
Bên cạnh việc đảm bảo tính mạng, người dân vùng lũ đang rất cần các nhu yếu phẩm thiết yếu: lương thực, nước sạch, thuốc men. Nhiều khu dân cư bị cô lập hoàn toàn, việc tiếp tế chỉ có thể thực hiện bằng xuồng máy, ca nô. Lực lượng chức năng đang phối hợp với các đoàn thiện nguyện, tổ chức xã hội để vận chuyển gạo, mì gói, muối, nước uống hợp vệ sinh, thuốc phòng bệnh đường ruột và cảm cúm cho người dân bị ảnh hưởng.
 |
| Lực lượng chức năng, cùng nhiều đoàn hỗ trợ đến bà con. |
Thiếu điện và mất liên lạc cũng là một vấn đề nghiêm trọng. Hơn 1.000 cột điện trung thế và 6 trạm biến áp bị hư hỏng, khiến hàng chục nghìn hộ mất điện trong nhiều ngày. Sự gián đoạn thông tin liên lạc không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt mà còn làm chậm trễ công tác chỉ huy, điều phối cứu trợ. Đến thời điểm hiện tại, điện lưới đã được khôi phục trở lại ở một số khu vực như xã Nông Cống và Trường Văn, giúp hơn 7.500 hộ dân có thể sinh hoạt bình thường trở lại.
Sau lũ – Bài toán sinh kế và phục hồi, cần cứu trợ kịp thời và đúng nhu cầu
Khi nước rút, người dân vùng lũ lại đối mặt với một thử thách không nhỏ: khôi phục sinh kế. Mưa bão đã làm hư hỏng hơn 14.000 ha lúa, hoa màu và cây trồng ngắn ngày; nhiều ao hồ thủy sản bị vùi lấp hoặc cuốn trôi. Hàng nghìn hộ dân mất nguồn thu nhập từ sản xuất nông nghiệp vốn là kế sinh nhai chính của họ.
Chị N.T Vịnh xã Nông Cống, chia sẻ với giọng đầy lo lắng: “Tôi sống ở đây mấy chục năm rồi, nhưng chưa bao giờ chứng kiến cảnh nước ngập dữ dội như thế này. Mưa cứ đổ xuống ào ào, không dứt, nước từ khắp nơi dâng lên nhanh không tưởng. Cả nhà tôi phải thức trắng đêm, chẳng ai dám ngủ. Cứ lo nước tràn vào nhà, ngập chuồng trại, rồi lũ cuốn đi hết. Hai vợ chồng cứ thay phiên nhau ra canh nước, tìm cách tát bớt ra sân, nhưng nước cứ lên mãi, chẳng biết làm sao.
 |
| Nhiều ngôi nhà bị ngập lụt nghiêm trọng. |
Trẻ con thì sợ hãi, người lớn thì rối bời. Tài sản tích góp cả đời, chỉ lo một đêm nước về là trôi sạch. Chúng tôi cũng cố gắng giữ bình tĩnh, động viên nhau mà vượt qua, nhưng thật sự rất hoang mang, chưa bao giờ thấy thời tiết khắc nghiệt như năm nay.”
Vì vậy, ngoài việc cứu trợ lương thực trước mắt, các địa phương cần nhanh chóng triển khai kế hoạch hỗ trợ sản xuất: cung cấp giống cây trồng, con giống, phân bón, vật tư nông nghiệp; xây dựng các gói vay ưu đãi để người dân tái sản xuất. Đặc biệt, vùng đồng bằng như Nông Cống, Kim Tân cần hỗ trợ vệ sinh đồng ruộng, ao hồ và xử lý môi trường sau lũ. Vùng núi cần được hỗ trợ vật liệu xây dựng, tu sửa đường xá, trường học, trạm y tế bị sạt lở, hư hỏng.
Chương trình phục hồi sau lũ cần được triển khai linh hoạt theo từng địa bàn, không dàn trải và tránh tình trạng “cứu trợ xong là thôi”. Mục tiêu là giảm thiểu khoảng trống sinh kế kéo dài – nguy cơ dẫn đến “lũ kép”: tái nghèo đói sau thiên tai.
Cần sự đồng hành lâu dài của cả cộng đồng
Khắc phục hậu quả sau thiên tai không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền địa phương, mà cần sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp, nhà hảo tâm và các tổ chức thiện nguyện. Sự hỗ trợ không thể chỉ gói gọn trong vài ngày đầu lũ, mà cần kéo dài trong suốt quá trình phục hồi – từ khôi phục hạ tầng, sản xuất đến ổn định đời sống người dân.
 |
| Nhiều ngôi nhà ngập nghiêm trọng tại thôn An Cư, xã Các Sơn. |
Việc sửa chữa nhà cửa bị hư hỏng, khôi phục hệ thống giao thông, cầu đường nhỏ, trường học, trạm xá… là yêu cầu cấp thiết để đưa cuộc sống trở lại bình thường. Những tổn thất hiện tại chỉ có thể được bù đắp bằng sự sẻ chia lâu dài và đồng hành kiên trì của toàn xã hội.
Bão số 10 đã đi qua, nhưng hậu quả của nó để lại trên mảnh đất Thanh Hóa là vô cùng nặng nề: con người thiệt mạng, nhà cửa tan hoang, sản xuất đình trệ, giao thông tê liệt. Trước thực trạng đó, điều người dân vùng lũ cần nhất không chỉ là những gói hàng cứu trợ, mà là sự đồng lòng, chung tay của toàn xã hội trong hành trình hồi sinh sau lũ.
Người dân vùng lũ Thanh Hóa cần an toàn tính mạng, cần có cơm ăn, nước uống, thuốc men, cần được phục hồi điện lưới và thông tin liên lạc. Nhưng hơn hết, họ cần những bàn tay dang rộng, những tấm lòng sẻ chia và những chính sách thiết thực để có thể tiếp tục bám đất, dựng xây lại cuộc sống sau thiên tai.
