Ngăn chặn dịch bệnh sau bão lũ: Hướng dẫn từ Bộ Y tế

Mối đe dọa kép từ thiên tai và dịch bệnh

Những ngày cuối tháng 9, hoàn lưu bão số 10 đã gây ra mưa lớn kỷ lục trên diện rộng tại các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, lượng mưa tại nhiều nơi lên tới trên 300 mm như Mỹ Lương (Phú Thọ) 346 mm, Việt Hồng (Lào Cai) 336,4 mm, gây ra tình trạng ngập úng sâu, lũ quét và sạt lở đất, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.

Nước lũ rút đi cũng là lúc các mầm bệnh nguy hiểm có cơ hội phát sinh và lây lan. Ảnh: Bình Minh

Nước lũ rút đi cũng là lúc các mầm bệnh nguy hiểm có cơ hội phát sinh và lây lan. Theo bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Nguyên Huyền, Giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch – Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, môi trường ô nhiễm sau lũ là điều kiện lý tưởng cho hàng loạt dịch bệnh bùng phát, bao gồm:

Các bệnh đường tiêu hóa: Tiêu chảy cấp, tả, lỵ, thương hàn, viêm gan A.

Các bệnh do véc tơ truyền: Sốt xuất huyết do muỗi vằn sinh sản mạnh trong các vũng nước đọng.

Các bệnh về da và mắt: Viêm da nhiễm khuẩn, nấm, ghẻ lở, đau mắt đỏ.

Bác sĩ Huyền cảnh báo, một trong những sai lầm phổ biến là sự chủ quan của người dân trước các triệu chứng ban đầu như sốt nhẹ, tiêu chảy thoáng qua. Việc tự ý điều trị tại nhà không chỉ khiến bệnh tình trở nặng mà còn có nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Sự vào cuộc quyết liệt của ngành y tế

Trước diễn biến phức tạp, Bộ Y tế đã ban hành công điện khẩn, yêu cầu Sở Y tế các tỉnh từ Thừa Thiên Huế đến Điện Biên triển khai đồng bộ các biện pháp ứng phó.

Tại cấp Trung ương: Bộ Y tế chỉ đạo các bệnh viện tuyến đầu như Bạch Mai, Việt Đức, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cùng các Viện Vệ sinh dịch tễ sẵn sàng các đội phản ứng nhanh, chuẩn bị nhân lực, vật tư để chi viện cho các địa phương khi cần thiết. Mục tiêu cao nhất là duy trì công tác khám chữa bệnh liên tục, không để gián đoạn, đặc biệt tại các khoa hồi sức tích cực.

Tại cấp địa phương: Điển hình như tại Nghệ An, Sở Y tế đã yêu cầu các đơn vị trực thuộc khẩn trương chuẩn bị phương án cấp cứu, dự trữ thuốc men, hóa chất khử khuẩn, và bảo vệ cơ sở vật chất y tế tại các vùng trũng thấp. Công tác giám sát dịch tễ được tăng cường để phát hiện sớm, khoanh vùng và dập dịch kịp thời nếu có ca bệnh xuất hiện.

Cẩm nang hành động vì sức khỏe cộng đồng

Phòng chống dịch bệnh sau mưa lũ chỉ thành công khi có sự chung tay của toàn xã hội. Cục Quản lý Môi trường y tế (Bộ Y tế) đã đưa ra những hướng dẫn cụ thể mà mỗi người dân, mỗi gia đình cần thực hiện ngay.

Cán bộ, chiến sĩ Ban Chỉ huy Phòng thủ Khu vực 2 - Quảng Ninh, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Trị lợp lại mái nhà cho người dân.

Đảm bảo nguồn nước sinh hoạt an toàn

Đây là ưu tiên hàng đầu để ngăn ngừa các bệnh đường tiêu hóa.

Đối với giếng khơi: Dù đã che đậy, nước giếng vẫn có nguy cơ ô nhiễm. Cần tiến hành thau rửa giếng, vét sạch bùn đất. Dùng phèn chua (khoảng 50-100g cho 1m³ nước) để làm trong nước, sau đó khử khuẩn bằng Cloramine B hoặc các chế phẩm tương tự theo hướng dẫn. Nguyên tắc vàng là nước sau xử lý phải còn mùi Clo nhẹ mới đảm bảo an toàn.

Đối với giếng khoan: Bơm xả hết nước đục và tiếp tục bơm thêm ít nhất 15 phút trước khi sử dụng. Vệ sinh sạch sẽ khu vực vòi bơm và sàn giếng.

Giải pháp an toàn nhất: Luôn đun sôi nước trên 10 phút trước khi uống hoặc chế biến thực phẩm.

Xử lý môi trường và vệ sinh nhà cửa

Ngay sau khi nước rút, cần bắt tay vào dọn dẹp để loại bỏ mầm bệnh.

Vệ sinh nhà cửa, lau dọn bề mặt bằng các dung dịch khử khuẩn.

Phơi khô quần áo, chăn màn, vật dụng để tránh nấm mốc.

Khơi thông cống rãnh, lấp các vũng nước đọng để hạn chế nơi muỗi đẻ trứng. Chủ động diệt lăng quăng, bọ gậy.

Xử lý xác súc vật chết đúng cách

Xác động vật phân hủy là nguồn lây bệnh cực kỳ nguy hiểm.

Phải chôn lấp xa nguồn nước và nhà ở (tối thiểu 50m).

Hố chôn phải sâu ít nhất 0,8m. Rắc 2-3kg vôi bột hoặc phun dung dịch khử khuẩn lên xác súc vật trước khi lấp đất.

Cắm biển báo tại khu vực chôn lấp để tránh bị đào bới.

Phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm cụ thể

An toàn thực phẩm: Thực hiện "ăn chín, uống sôi". Tuyệt đối không sử dụng thực phẩm ôi thiu, ngâm nước lụt hoặc gia súc, gia cầm chết do bệnh, dịch.

Phòng chống sốt xuất huyết: Lật úp các dụng cụ chứa nước không cần thiết, ngủ trong màn kể cả ban ngày để tránh muỗi đốt.

Phòng bệnh ngoài da, đau mắt đỏ: Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nước bẩn. Nếu phải lội qua nước ngập, cần rửa sạch chân tay ngay sau đó bằng xà phòng và lau khô. Không dùng chung khăn mặt và các vật dụng vệ sinh cá nhân.

Lời khuyên từ chuyên gia: Đừng chủ quan, hãy đến cơ sở y tế

Bác sĩ Nguyễn Nguyên Huyền nhấn mạnh: Khi có bất kỳ dấu hiệu nào như sốt cao, tiêu chảy kéo dài, buồn nôn, phát ban, mắt đỏ, ngứa da... người dân cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, đặc biệt là truyền dịch tại nhà, vì có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm và làm chậm trễ quá trình điều trị đúng cách.

Cuộc chiến chống dịch bệnh sau thiên tai đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền, ngành y tế và mỗi người dân. Ý thức chủ động phòng bệnh của mỗi cá nhân chính là lá chắn vững chắc nhất để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng, góp phần sớm ổn định cuộc sống sau mưa lũ.

Chủ động phòng bệnh hiệu quả trong mùa mưa bão

Thứ trưởng Bộ Y tế: “Bữa ăn lành mạnh hôm nay chính là sự chuẩn bị cho một tương lai khỏe mạnh hơn”

Loại hạt người Việt ăn hằng ngày được thế giới công nhận là 'siêu thực phẩm' hàng đầu