Lối sống hiện đại – “kẻ tiếp tay” cho suy thận ở giới trẻ

Theo BS.CKII Nguyễn Thị Diễm Hương (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – Cơ sở 3), tình trạng suy thận tại Việt Nam đang trẻ hóa nhanh chóng, trở thành vấn đề y tế công cộng đáng lo ngại. Không còn giới hạn ở người cao tuổi, suy thận hiện đang âm thầm tấn công nhóm dân số trẻ, đặc biệt là những người dưới 40 tuổi – lực lượng lao động chủ chốt của xã hội.

Theo BS.CKII Nguyễn Thị Diễm Hương (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – Cơ sở 3), tình trạng suy thận tại Việt Nam đang trẻ hóa nhanh chóng, trở thành vấn đề y tế công cộng đáng lo ngại.

Các số liệu y tế trong nước giai đoạn 2020–2025 cho thấy, nhóm người từ 18 đến 30 tuổi chiếm đến 20–30% tổng số ca bệnh thận. Thực trạng này không chỉ là hồi chuông cảnh báo với ngành y tế mà còn là thách thức đối với hệ thống an sinh xã hội và sự phát triển kinh tế bền vững.

Lối sống hiện đại – “kẻ tiếp tay” cho suy thận

TS.BS Ngô Thị Kim Oanh (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – Cơ sở 3) nhận định: “Nhiều bạn trẻ hiện nay làm việc với cường độ cao, ngủ không đủ, ăn uống thất thường, lạm dụng đồ uống kích thích. Những thói quen này khiến cơ thể kiệt quệ và gây tổn thương trực tiếp đến thận – một trong những cơ quan ít được chú ý nhưng lại rất nhạy cảm.”

Thận đảm nhiệm vai trò lọc máu, loại bỏ độc tố và cân bằng nội môi. Để hoạt động hiệu quả, cơ quan này cần đủ lượng nước, máu và môi trường trao đổi chất ổn định. Tuy nhiên, tình trạng mất ngủ, căng thẳng kéo dài, mất nước nhẹ hoặc rối loạn điện giải có thể khiến chức năng thận suy giảm âm thầm mà người bệnh không nhận ra.

Một trong những biểu hiện thường gặp là thức khuya – thói quen phổ biến trong giới trẻ vì lý do công việc, học tập hay giải trí. Việc thức trắng đêm làm rối loạn nội tiết, tăng nồng độ cortisol, từ đó gây tăng huyết áp và áp lực lên thận. Kèm theo đó là chế độ ăn uống nghèo dinh dưỡng, lạm dụng đồ ăn nhanh, thực phẩm nhiều muối, đường khiến thận phải “gồng mình” xử lý.

Nhiều người trẻ còn có thói quen dùng nước ngọt, cà phê hay nước tăng lực thay cho nước lọc. Những đồ uống này chứa nhiều chất kích thích như caffeine, taurine, guarana – gây lợi tiểu mạnh, làm mất nước và gây hại lâu dài nếu sử dụng thường xuyên mà không bù đủ nước.

Cường độ làm việc cao, ngủ không đủ, stress kéo dài, thiếu vận động... là những yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì – những “thủ phạm” hàng đầu dẫn đến suy thận mạn.

Cường độ làm việc cao, ngủ không đủ, stress kéo dài, thiếu vận động... là những yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì – những “thủ phạm” hàng đầu dẫn đến suy thận mạn.

Chủ quan – nguyên nhân khiến bệnh âm thầm diễn tiến

Bác sĩ Nghiêm Trung Dũng – Giám đốc Trung tâm Thận, Tiết niệu và Lọc máu (Bệnh viện Bạch Mai) cảnh báo: nhiều bạn trẻ vì chủ quan cho rằng mình “khỏe mạnh”, nên không khám sức khỏe định kỳ và dễ bỏ qua các dấu hiệu sớm của suy thận.

Các triệu chứng ban đầu như mệt mỏi, thiếu máu, tiểu đêm, nước tiểu có bọt… thường rất mơ hồ và dễ bị nhầm lẫn với căng thẳng, thiếu ngủ hoặc áp lực công việc. Khi xuất hiện rõ ràng hơn như phù, tăng huyết áp, đau lưng hoặc sút cân, bệnh thường đã tiến triển sang giai đoạn muộn.

“Chỉ khi triệu chứng rầm rộ, người bệnh mới đi khám thì đã muộn. Lúc này, chi phí điều trị cao, khả năng phục hồi thấp và chất lượng sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng”, BS Oanh nhận định.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh

Để bảo vệ chức năng thận, các chuyên gia khuyến cáo giới trẻ cần thay đổi nhận thức về sức khỏe, bắt đầu từ những hành động đơn giản: ngủ đủ giấc, uống đủ nước lọc, ăn uống lành mạnh, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống kích thích.

Đặc biệt, việc khám sức khỏe định kỳ là yếu tố then chốt. Chỉ với các xét nghiệm đơn giản như đo creatinine, tính eGFR và kiểm tra nước tiểu, có thể phát hiện tổn thương thận ở giai đoạn sớm – thời điểm “vàng” để can thiệp và ngăn ngừa suy thận tiến triển.

Có nên gội đầu mỗi ngày?

Căn bệnh âm thầm từ thói quen ngồi nhiều, đứng lâu

Sĩ tử cần làm gì để giữ gìm sức khỏe mùa thi?